ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပှၤအါဂၤ ဆိကမိၣ်လီၤအသးလၢ ပှၤကဘၣ်ရ့အီၤ ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးပှၤဂၤ မ့တမ့ၢ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လီၤဆီန့ၢ်ဒံးပှၤဂၤ. ပှၤရ့ဒီးအီၤ ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးပှၤဂၤလံ သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်လၢ အကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ် အါန့ၢ်အန့ၣ်ဒံး. ပှၤလၢ အဆိကမိၣ်လီၤသး ဒ်အံၤန့ၣ် အကဲပှၤလၢ အအဲၣ်လီၤထဲ အနီၢ်ကစၢ်အသး ဒီးတသ့ၣ်ညါ စံးဘျုးစံးဖှိၣ်တၢ်ဘၣ်. ဒီးလံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ ဖဲမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ကအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်အံၤ.—၂ တံၤ ၃:၂.

ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အဆိကမိၣ်ဒိၣ်လီၤအသးန့ၣ် အိၣ်ပာ်စၢၤ ဖးယံာ်လံ. အဒိ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ဘၣ်သးပာ်ပနီၣ်ဝဲ တၢ်အဘၣ်ဒီးတၢ်ကမၣ် လၢအနီၢ်ကစၢ် ဒီးခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဆၢတဲာ်အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ. ပှၤအဂၤတဂၤလၢ အဆိကမိၣ်ဒိၣ်လီၤအသးန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ယူဒၤအစီၤပၤဧူးစံယါ. အဆိကမိၣ်လီၤအသးလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကဒွဲၣ်ထီၣ်တၢ်နၢမူ လၢတၢ်လုၢ်ဟံၣ်ပူၤ. ဘၣ်ဆၣ် အတကြၢးမၤဝဲဒ်န့ၣ် နီတစဲးဘၣ်. (၂ ကွဲး ၂၆:၁၈, ၁၉) ပှၤဖၤရံၤၡဲ ဒီးပှၤစးဒူၤကဲစ့ၢ်ကီး တဲလီၤအသးလၢ အဝဲသ့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤ ကြၢးရ့ဒီးအဝဲသ့ၣ် လီၤဆီန့ၢ်ဒံးပှၤဂၤ.—မး ၃:၉.

ခဲအံၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အအဲၣ်လီၤထဲအသး ဒီးပာ်ထီၣ်ထီအသးန့ၣ် အိၣ်ဝဲအါမး ဒီးအဝဲသ့ၣ် တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ် မၤဘၣ်ဒိပှၤသ့. (ကလၤ ၅:၂၆) ပမ့ၢ်တပလီၢ်သးဘၣ်န့ၣ် ပကဆိကမိၣ်လီၤသးလၢ ပကြၢးဒိးန့ၢ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီ တမံၤမံၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤကြၢးရ့ပှၤ ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးပှၤဂၤ. အဃိ ဒ်သိး ပတအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒ်အံၤတဂ့ၤအဂီၢ် တၢ်မနုၤ ကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်. ပကကွၢ်သကိး လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ခံထံၣ်. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ပကကွၢ်သကိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ.

ပကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ် မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ပနီၣ်ဝဲ. ပကကွၢ်သကိး တၢ်အဒိတနီၤ.

• လၢဟံၣ်ပူၤဃီပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ မါကပာ်ကဲအဝၤ ဒီးဝၤကအဲၣ်အမါ. (အ့း ၅:၃၃) ဒီးအအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဒီမိၢ်ဝၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်  တၢ်အဲၣ်လီၤလီၤဆီဆီ ထဲလၢအမါ မ့တမ့ၢ် အဝၤအဖီခိၣ်. (၁ ကရံၣ် ၇:၃) တကးဒံးဘၣ် အအဲၣ်ဒိးလၢ ဖိတဖၣ် ကဒိကနၣ် အမိအပါကလုၢ် ဒီးမိပါတဖၣ် ကအဲၣ်အဖိ ဒီးကွၢ်ထွဲအဝဲသ့ၣ်.—၂ ကရံၣ် ၁၂:၁၄; အ့း ၆:၂.

• လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မၤတၢ်ဆူၣ်ဒိၣ်မးအဃိ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပကပာ်ကဲ အဝဲသ့ၣ်. (၁ သ့း ၅:၁၂) သနာ်က့ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် တကြၢးဒိၣ်စိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အဖီခိၣ်ဘၣ်.—၁ ပ့း ၅:၂, ၃.

• ကစၢ်ယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပကဒိးပၢသးလၢ ပဒိၣ်အတၢ်ပၢဖီလာ်, ဟ့ၣ်တၢ်ခိတၢ်သွဲ ဒီးပာ်ကဲပဒိၣ်.—ရိ ၁၃:၁, ၆, ၇.

ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ် အါန့ၢ်ဒံး ပကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢ ပကဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဃိ ပကြၢးသံ. (ရိ ၆:၂၃) သနာ်က့ ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အဲၣ်လၢအတီအဃိ အဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါမး. (စံး ၁၀၃:၁၀, ၁၁) နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပတကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ အါထဲအံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပှၤဒိၣ်မး ဒီးအအိၣ်ဒီး တၢ်သးကညီၤ ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါမး.—ရိ ၁၂:၆-၈; အ့း ၂:၈.

ပကဘၣ် ပလီၢ်သးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး လၢအတဂ့ၤဘၣ်. ပမ့ၢ်တပလီၢ်သးဘၣ်န့ၣ် ပကဆိကမိၣ်လီၤသးလၢ ပကြၢးဒိးန့ၢ်တၢ် အါန့ၢ်ဒံးပှၤဂၤ. ဘၣ်တဘျီ ယ့ၣ်ၡူး တဲတၢ်အဒိလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်လၢ တၢ်ထံၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် ဟဲအိၣ်ထီၣ်အသးချ့မး. အတဲဝဲဘၣ်ဃး ပှၤမၤတၢ်ဖိ တနီၤလၢ အဒိးန့ၢ်ဘၣ် စ့ဒန့ၤရံၤတဘ့ၣ် လၢအတၢ်မၤ ဒီတနံၤအဂီၢ်. ပှၤမၤတၢ်ဖိတနီၤန့ၣ် စးထီၣ်မၤတၢ် လၢဂီၤခီ ဒီးမၤတၢ်လၢ တၢ်ကိၢ်ကျါ ဒီတနံၤညါ. မ့မ့ၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိ အဂၤတနီၤန့ၣ် မၤတၢ်ထဲ တနၣ်ရံၣ်လီၤ. ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ အဟဲဆိတဖၣ်န့ၣ် မၤတၢ်ဒီတနံၤညါအဃိ အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်လၢ အကြၢးဒိးန့ၢ်အါထီၣ် အဘူးအလဲ. (မး ၂၀:၁-၁၆) ယ့ၣ်ၡူး တဲတၢ်အဒိအံၤ ဒ်သိး ကသိၣ်လိ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကြၢးသးမံဒီး တၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်.

ပကြၢး သ့ၣ်ညါစံးဘျုးက့ၤတၢ် ဒီးတဘၣ်မုၢ်လၢ် ထဲလၢ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်. (၁ သ့း ၅:၁၈) ပကြၢးကွၢ်လိ တၢ်မၢဖိပီလူး အဒိအတဲာ်. ပမ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ် တၢ်မၢဖိပီလူးန့ၣ် အအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢနီၢ်ခိတကပၤ လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူး တဖၣ်အအိၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အတမုၢ်လၢ် ထဲလၢ အကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်. (၁ ကရံၣ် ၉:၁၁-၁၄) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကြၢး သ့ၣ်ညါဆၢက့ၤ တၢ်အဘျုး ဒီး တဘၣ်မုၢ်လၢ် ထဲလၢ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤ လၢပှၤဂၤအအိၣ် ထီဘိဘၣ်.

အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး. ပှၤလၢ အဆိကမိၣ်ဒိၣ်လီၤအသးန့ၣ် အါတက့ၢ် အတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အကြၢးဒိးန့ၢ်တၢ် အါန့ၢ်ဒံး တၢ်လၢအကြၢးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ. တၢ်ဆိကမိၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်မး. အဃိ ဒ်သိး ပတအိၣ်ဒီး တၢ်ဆိကမိၣ်ဒ်အံၤ တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး.

ဘၣ်ဃးဒီး ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ် ဝံဒၤနံးယ့လး ပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်ဒိတၢ်တဲာ် ဂ့ၤဒိၣ်မး. အဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ် ကဲပှၤလၢအရ့ဒိၣ်, အဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤ, အဖၠဲး ဒီးအအိၣ်ဒီး တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အါမး. အဃိ အမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး ဆိကမိၣ်လၢ အကြၢးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် အါန့ၢ်ပှၤဂၤန့ၣ် အဆိကမိၣ်ဝဲသ့. (ဒၤ ၁:၃, ၄, ၁၉, ၂၀) ဘၣ်ဆၣ် အတဆိကမိၣ်ဝဲ ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢ အဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်အီၤလၢ အကဲပှၤလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်.—ဒၤ ၂:၃၀; ၁၀:၁၁, ၁၂.

ခဲအံၤ ပထံၣ်ဘၣ်ထဲ ပှၤလၢ အအဲၣ်လီၤထဲအသး ဒီးဆိကမိၣ်ဒိၣ်လီၤအသး. အဃိဒ်သိး ပတကဲထီၣ် ပှၤဒ်န့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ် ပလီၢ်သးဒိၣ်မး. ဒီးပကဘၣ်သးမံဒီး တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ ကိးမံၤဒဲးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤခီဖျိ အတၢ်သးကညီၤ ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အဃိ ထီဘိ.