BERIYA hilweşîna Orşelîmê di nav xelkê Padîşahiya Cihûda ya ku têk çûbû de, ji yên ku bi dîlîtî çûbûn Babîlê, bi navê Daniyêl xorteke ku bi dilsoziya xwe balkêş bû jî, hebû. Li wir tevî hin sirgûnên Cihûyan ji wî re jî, heta hedekî azadî hatibû dayîn. Daniyêl di jiyana xwe ya dirêj a ku li welatê Babîlê domandibû de, gelek caran dilovaniya Xweda dîtibû, wusa ku Xweda jiyana wî di Çala Şêran de jî, parast û ew rizgar kir. Herweha Xweda bi navgîniya dîtiniyan derbarê hin bûyerên ku piştî demên gelek dirêj wê pêk bihatana de jî, zanyarî da wî. Ji pêxamberîtiyên Daniyêl ên herî girîng, zanyariyên ku wî derbarê Mesîh û padîşahiya wî de ragihandin bûn.

Daniyêl derbarê dema hatina Mesîh de agahiyan distîne. Ji bo ku gelê wî dema hatina “Padîşah Mesîh” bizane û li bendê bimîne, Xweda zanyarî da Daniyêl pêxamber: Mesîh 69 “hifteyên salîn” piştî fermana ku bo ji nûve veherandin û çêkirina dîwarên Orşelîmê dihat derxistin, wê bihata. Hifteyeke asayî ango normal ji heft rojan pêk tê, lê di vir de “hifteyên salîn” her yek tên wateya heft salan. Ev ferman gelek salan piştî dema Daniyêl pêxamber ango berî zayînê di sala 455-an de, hat derxistin. 69 “hifteyên salîn” ên ku bi tevahî 483 salan berdewam dikirin, ji wê demê ve dest pê kir û piştî zayînê di sala 29-an de, bi dawî bûn. Lê emê agahiyên derbarê tiştên ku di wê salê de qewimîn de, paşê di vê weşanê de, di beşeke din de bibînin. Daniyêl pêxamber ragihand ku Mesîh wê di ber gunehên mirovahiyê de bê îdamkirin (Danîêl 9:24-26).

Mesîh wê li ezmanan bibe padîşah. Daniyêl di dîtineke mûcîzeyî ya ku li ezmên jê re xuya bû de, behsa “yekî mîna lawê mirov” ango Mesîh kir û dît ku ew nêzîkî Textê Xweda dibe. Yahowa Xweda desthilatdarî, ewledarî û padîşahî da wî. Ev padîşahî wê her û her bidomiya. Daniyêl derbarê padîşahiya Mesîh de, tiştekî din jî dit; rêveberiya padîşahiyê wê bi komeke mirovan a ku jê re “pîrozên yê [herî] bilind” tê gotin re, bihata parvekirin (Danîêl 7:13, 14, 27).

Ev padîşahî wê rêveberiyên vê cîhanê ji holê rake. Xweda hîkmeteke ku ew bikare xewneke padîşahê Babîlê yê bi navê Nebûqatnezar şîrove bike, da Daniyêl pêxamber. Nebûqatnezar di xewna xwe de, peykereke mezin dîtibû ku serê wî peykerî ji zêr, sîng û piyên wî ji zîv, zik û kemaxên wî ji tûnc, qorên wî ji hesin û lingên wî jî ji hesin û retamê pêk dihatin. Di xewnê de kevirekî ku ji serê çiyayekî bi awayeke gindirî hatibû, li lingên wî peykerî xistibû û ew bi tevahî parçe kiribû. Pêxamber Daniyêl di şîroveya xwe de gotibû ev peyker ji Babîla ku wekî seriyê zêrîn tê hesibandin, dest pê dike, hemû padîşahiyên cîhanê yên ku herî hêzdar in û di pêvejoya demeke dirêj de li pey hev desthilatî domandine temsîl dike. Herweha Daniyêl pêxamber ji berê ve dît ku di serdema rêveberiya dawîn a vê cîhana xerab de jî, wê Padîşahiya Xweda dest bi tevgerê bike. Ev padîşahî wê tevahiya rêveberiyên cîhanê biperçiqîne û ji holê rake, paşê jî desthilatdariya xwe heta hetayê bidomîne (Danîêl beş 2).

Pêxamber Daniyêl di kalemêrtiya xwe de têkçûyîna Babîlê bi çavên serê xwe dît. Padîşah Qoreş wek ku pêxamberan ji berê ve ragihandibû, bajarê Babîlê dagir kir. Demeke kurt piştî vê yekê xelkê Cihû yê ku li wir sergom bû serbest hat berdan. Ev yek wek ku ji berê ve hatibû ragihandin tam di dawiya sala 70-ê, ya pêvejoya wêranmayîna welatê wan de çêbû. Cihûyan bi rêberiya hin rêveberên dilsoz, kahîn û pêxamberan Orşelîm ji nûve ava kirin û Perestgeha Yahowa Xweda jî, veherand. Lê di dawiya sala 483-yan de, wê çî biqewimiyana?

Ji Pirtûka Daniyêl.