អព្ភូតហេតុ—បានកើតឡើងពិតមែនឬ?
ជំពូកទី៦
អព្ភូតហេតុ—បានកើតឡើងពិតមែនឬ?
ថ្ងៃមួយនៅឆ្នាំ៣១ ស.យ. ព្រះយេស៊ូនិងសិស្សទ្រង់កំពុងធ្វើដំណើរទៅឯណាអ៊ីន ជាក្រុងមួយស្ថិតនៅខាងជើងប៉ាឡេស្ទីន។ កាលពួកគេចូលជិតដល់ទ្វារកំផែងក្រុងនោះ គេក៏ជួបប្រទះនឹងក្បួនហែសពមួយ ហើយអ្នកដែលស្លាប់នោះគឺបុរសក្មេង។ ម្ដាយរបស់គាត់ជាមេម៉ាយ ឯគាត់ជាកូនតែមួយរបស់នាង ម្ល៉ោះហើយនាងឥឡូវត្រូវនៅតែឯង។ តាមសេចក្ដីកត់ទុក ព្រះយេស៊ូ«មានព្រះហឫទ័យក្ដួលអាណិតអាសូរដល់គាត់ណាស់ ក៏មានបន្ទូលថា៖ ‹កុំយំអី› រួចទ្រង់យាងចូលទៅពាល់ក្ដារមឈូស ឯពួកអ្នកសែងក៏ឈប់ ហើយទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ ‹អ្នកកំឡោះអើយ ខ្ញុំបង្គាប់អ្នកថា ចូរក្រោកឡើង›! អ្នកដែលស្លាប់នោះ ក៏ក្រោកឡើងអង្គុយ ហើយចាប់តាំងនិយាយ»។—លូកា ៧:១១-១៥
១. (រួមបុព្វយោគ) (ក) ព្រះយេស៊ូបានធ្វើអព្ភូតហេតុអ្វី នៅជិតក្រុងណាអ៊ីន? (ខ) តើអព្ភូតហេតុក្នុងព្រះគម្ពីរគឺសំខាន់យ៉ាងណា ប៉ុន្តែមនុស្សទាំងអស់ជឿថា អព្ភូតហេតុបានកើតឡើងមែនឬ?
នេះជារឿងដ៏ធ្វើឲ្យកក់ក្ដៅចិត្តណាស់ ប៉ុន្តែជារឿងពិតឬ? មនុស្សច្រើនពិបាកនឹងជឿថា រឿងដូចនេះបានកើតឡើងមែន។ ប៉ុន្តែអព្ភូតហេតុគឺជាចំណែកដ៏សំខាន់ នៃឯកសារក្នុងព្រះគម្ពីរ។ បើជឿព្រះគម្ពីរ គឺត្រូវតែជឿថាអព្ភូតហេតុបានកើតឡើងដែរ។ តាមការពិត អស់ទាំងទំនងនៃសេចក្ដីពិតក្នុងព្រះគម្ពីរ គឺពឹងពាក់លើអព្ភូតហេតុដ៏សំខាន់មួយ គឺ៖ ការប្រោសព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ ឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ។
ហេតុអ្វីអ្នកខ្លះមិនជឿ
២, ៣. ការពិចារណាមួយណា ដែលទស្សនវិទូអេកូសឈ្មោះ ដាវីឌ ហ៊ូម បានប្រើដើម្បីចង់បង្ហាញឲ្យឃើញថា អព្ភូតហេតុមិនអាចកើតឡើងបាន?
២ តើអ្នកជឿអព្ភូតហេតុទេ? ឬតើអ្នកយល់ថា ក្នុងសម័យវិទ្យាសាស្ត្រនេះ អព្ភូតហេតុមិនសមនឹងជឿបានទេ—គឺថាជឿនឹងព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏ប្លែកអស្ចារ្យ ដែលសម្ដែងនូវការជាក់ស្តែង អំពីអន្តរាគមន៍ខាងអធិធម្មជាតិ? បើអ្នកមិនជឿ នោះអ្នកមិនមែនជាមុនគេទេ។ ពីរសតវត្សមុននេះ ទស្សនវិទូអេកូស ឈ្មោះដាវីឌ ហ៊ូម ក៏មិនជឿដែរ។ ហើយហេតុដែលនាំឲ្យអ្នកមិនជឿ ប្រហែលជាដូចគ្នានឹងលោកផង។
៣ ការជំទាស់នៃលោកហ៊ូម ចំពោះជំនឿលើអព្ភូតហេតុមានរួមចំណុចបីដ៏សំខាន់។1 ចំពោះចំណុចទីមួយ លោកបានសរសេរថា៖ «អព្ភូតហេតុគឺជាការប្រឆាំងនឹងច្បាប់ធម្មជាតិ»។ មនុស្សបានសំអាងលើច្បាប់ធម្មជាតិ ជាយូរយារណាស់មកហើយ។ គេបានដឹងថា បើទម្លាក់វត្ថុមួយ នោះវានឹងត្រូវធ្លាក់ចុះ ហើយថាថ្ងៃនឹងរះរាល់ព្រឹក ហើយលិចវិញរាល់ល្ងាច ជាដើម។ ដោយសភាវគតិ មនុស្សដឹងថាព្រឹត្ដិការណ៍ទាំងឡាយ តែងតែកើតឡើងតាមទំនងដែលគេធ្លាប់ដឹង។ គ្មានអ្វីនឹងកើតឡើង ដោយឥតស្របតាមច្បាប់ធម្មជាតិឡើយ។ លោកហ៊ូមយល់ថា‹ភស្តុតាង›នេះ«គឺគ្រប់សព្វដូចការជជែកឯទៀតពីការពិសោធ»ដែលប្រឆាំងនឹងលទ្ធភាពនៃអព្ភូតហេតុនោះ។
៤, ៥. អ្វីគឺជាហេតុពីរយ៉ាងទៀត ដែលលោកដាវីឌ ហ៊ូម បានបញ្ចេញ ដើម្បីអះអាងថាមិនអាចមានអព្ភូតហេតុ?
៤ ការជជែកទីពីរដែលលោកហ៊ូមសម្ដែងគឺថា បណ្ដាមនុស្សងាយនឹងត្រូវបំភាន់។ អ្នកខ្លះចង់ជឿរឿងដ៏អស្ចារ្យនិងអព្ភូតហេតុ ជាពិសេសពេលដែលវាទាក់ទងនឹងសាសនា ហើយអព្ភូតហេតុដ៏ឮជាច្រើន ក្រោយមកបានបង្ហាញថា ជារឿងក្លែងក្លាយទៅវិញ។ ការជជែកទីបីគឺថា អព្ភូតហេតុតែងតែមានគេរាយការណ៍ នៅគ្រាឥតចំណេះ។ ដល់មនុស្សមានវិជ្ជាច្រើនទៅ នោះមានគេរាយការណ៍អព្ភូតហេតុតិចណាស់។ ដូចលោកហ៊ូមថ្លែងថា«ព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យដូចនេះ មិនដែលកើតឡើងក្នុងជំនាន់យើងទេ»។ ម្ល៉ោះហើយ លោកក៏យល់ថា នេះបានបញ្ជាក់ ថាអព្ភូតហេតុមិនដែលបានកើតឡើង។
៥ មកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ការជជែកភាគច្រើន ដែលប្រឆាំងនឹងអព្ភូតហេតុ គឺស្របតាមនឹងគោលការណ៍ទូទៅទាំងនេះ។ ដូច្នេះសូមយើងពិចារណាការជំទាស់និមួយៗនៃលោកហ៊ូម។
ប្រឆាំងនឹងច្បាប់ធម្មជាតិ?
៦. ហេតុអ្វីបានជាមិនសមហេតុ ដែលគេជំទាស់នឹងជំនឿលើអព្ភូតហេតុ ដោយព្រោះវា‹ប្រឆាំងនឹងច្បាប់ធម្មជាតិ›?
៦ ចុះយ៉ាងណាវិញ ចំពោះការជំទាស់ដែលថាអព្ភូតហេតុគឺ‹ប្រឆាំងនឹងច្បាប់ធម្មជាតិ› ហើយគឺមិនមែនជាការពិតនោះ? មើលសើៗ នេះហាក់ដូចទាក់ទាញចិត្តណាស់ ប៉ុន្តែសូមវែកញែកមើលសេចក្ដីដែលបានត្រូវនិយាយនេះ។ តាមធម្មតា អព្ភូតហេតុមានន័យថា អ្វីៗដែលកើតឡើងក្រៅច្បាប់ប្រក្រតីនៃធម្មជាតិ។ a វាគឺជាព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏មិននឹកដល់ ដែលអ្នកមើលឃើញត្រូវជឿថា គេបានឃើញជាក់ភ្នែកនូវអន្តរាគមន៍ខាងអធិធម្មជាតិ។ ដូច្នេះ ការជំទាស់នេះពិតជាមានសេចក្ដីដូចនេះថា៖ ‹អព្ភូតហេតុគឺមិនអាចមានទេ ពីព្រោះវាជាអព្ភូតណាស់ពេក›! ហេតុអ្វីក៏មិនពិចារណាមើលទីសំអាងសិន មុននឹងសន្និដ្ឋានដូចនេះ?
៧, ៨. (ក) ចំពោះច្បាប់ធម្មជាតិដែលយើងស្គាល់ទាំងប៉ុន្មាន តាមរបៀបណាដែលអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បានក្លាយជាមានចិត្តទូលំទូលាយចំពោះមតិរបស់គេ អំពីការអ្វីដែលអាចឬមិនអាចកើតឡើង? (ខ) បើយើងជឿព្រះ តើយើងគួរជឿយ៉ាងដូចម្ដេច អំពីសមត្ថភាពនៃទ្រង់ ក្នុងការធ្វើការចម្លែក?
៧ ការពិតគឺថា អ្នកមានវិជ្ជាសព្វថ្ងៃ មិនជាប្រុងប្រៀបដូចលោកដាវីឌ ហ៊ូមទេ ដើម្បីប្រកែកថា ច្បាប់នៃធម្មជាតិដែលគេធ្លាប់ដឹង តែងត្រូវពិតគ្រប់កន្លែងនិងគ្រប់វេលាទាំងអស់។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសុខចិត្តទាំងស្មានថា ប្រហែលមានទំហំថែមទៀត នៃអវកាសក្នុងសកលលោក មិនមែនមានតែទំហំបីប៉ុណ្ណោះទេ គឺ បណ្ដោយ ទទឹង និងកំពស់ ដែលគេធ្លាប់ដឹងនោះ។2 គេធ្វើទ្រឹស្តីថាមានរូងងងឹត ជាផ្កាយច្រើនដ៏ធំក្រៃលែងដែលស្រុតណែនចូលគ្នា លុះត្រាឃនភាពវាទៅជាគ្មានកម្រិត។ នៅក្បែរជុំវិញរូងងងឹតនោះ គេថាគម្រោងនៃអវកាសបានត្រូវពត់បត់បែន ដល់ម្ល៉េះបានជាពេលវេលាត្រូវនៅនឹង។3 អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានទាំងពិគ្រោះថា នៅក្រោមស្ថានភាពខ្លះ ពេលវេលានឹងអាចដើរថយក្រោយ ជាជាងឈានទៅមុខវិញ!4
៨ លោកស្ទេផាន ហាវឃីង ជាសាស្ដ្រាចារ្យលូកាសៀនខាងគណិតសាស្ត្រ នៅសកលវិទ្យាល័យខែមប៊្រីច ពិគ្រោះអំពីរបៀបដែលសកលលោកបានចាប់ផ្ដើមថា៖ «ក្នុងទ្រឹស្តីតន្តីនៃក្បួនសាបេក្ខភាពទូទៅ . . . ដើមដំបូងនៃសកលលោក គឺត្រូវតែជារូងងងឹតដ៏មានឃនភាពដ៏គ្មានកម្រិត និងកំណោងខាងអវកាស-វេលា។ ក្រោមស្ថានភាពដូចនេះ អស់ទាំងក្បួនដ៏ស្គាល់ទាំងប៉ុន្មានខាងរូបសាស្ត្រ គឺឥតប្រើបានទៀតឡើយ»។5 ដូច្នេះ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសម័យថ្មីមិនយល់ស្របថា អ្វីមួយមិនអាចកើតឡើង ដោយព្រោះតែវាផ្ទុយពីច្បាប់ប្រក្រតីនៃធម្មជាតិនោះឡើយ។ ក្នុងស្ថានភាពប្លែក ការចម្លែកអាចកើតឡើងបាន។ ប្រាកដណាស់ បើយើងជឿព្រះដ៏មានគ្រប់ព្រះចេស្ដា នោះយើងគួរតែយល់ព្រមថា ទ្រង់មានឥទ្ធិឫទ្ធិនឹងធ្វើព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏ចម្លែក—ដ៏អព្ភូត—ឲ្យកើតឡើង បើនេះនឹងបំពេញគោលបំណងទ្រង់។—និក្ខមនំ ១៥:៦-១០; អេសាយ ៤០:១៣, ១៥
ចុះចំពោះអព្ភូតហេតុក្លែងក្លាយ?
៩. តើគឺជាការពិតឬដែលអព្ភូតហេតុខ្លះជាក្លែងក្លាយ? សូមពន្យល់ចម្លើយរបស់អ្នក។
៩ ឥតមានមនុស្សចេះគិតណានឹងប្រកែកថា គ្មានអព្ភូតហេតុក្លែងក្លាយនោះទេ។ ជាឧទាហរណ៍ អ្នកខ្លះអះអាងថា មានឥទ្ធិឫទ្ធិព្យាបាលអ្នកជម្ងឺ ដោយវិធីព្យាបាលប្រើជំនឿដ៏អព្ភូត។ វេជ្ជបណ្ឌិតម្នាក់ឈ្មោះវាល្លាម ណូឡាន ធ្វើកិច្ចពិសេសមួយ ដើម្បីសង្កេតមើលវិធីព្យាបាលបែបនេះ។ លោកបានតាមសង្កេតមើលការជាសះស្បើយជាច្រើនដែលគេអះអាង ក្នុងចំណោមអ្នកព្យាបាលប្រើជំនឿប្រូតេស្តង់នៅសហរដ្ឋ និងគ្រូពេទ្យប្រើមន្តអាគមនៅអាស៊ីដែរ។ តើបានលទ្ធផលអ្វី? លោកបានរកឃើញសុទ្ធតែរឿងខកចិត្ត និងរឿងក្លែងបន្លំ។6
១០. តើអ្នកយល់ថា អព្ភូតហេតុខ្លះដែលបង្ហាញថាជាក្លែងក្លាយ នោះត្រូវបញ្ជាក់ថាអព្ភូតហេតុ ទាំងអស់សុទ្ធតែក្លែងក្លាយដែរឬ?
១០ តើការក្លែងបន្លំទាំងនេះមានន័យថា អព្ភូតហេតុពិតមិនដែលបានកើតឡើងឬ? មិនមែនទេ។ ជួនកាលយើងឮអំពីប្រាក់ក្លែងក្លាយ ដែលត្រូវគេយកចាយ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនមានន័យថាប្រាក់ទាំងអស់សុទ្ធតែក្លែងក្លាយនោះទេ។ អ្នកជម្ងឺខ្លះទុកចិត្តលើគ្រូពេទ្យក្លែង គ្រូពេទ្យបន្លំ ហើយចំណាយប្រាក់ជាច្រើនឲ្យគេ។ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនមានន័យថា គ្រូពេទ្យទាំងអស់សុទ្ធតែក្លែងបន្លំឡើយ។ សិល្បករខ្លះ ជំនាញខាងក្លែងរូបវិចិត្រ«ម្ចាស់ដើម»។ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនមានន័យថា រូបវិចិត្រទាំងអស់សុទ្ធតែក្លែងក្លាយទេ។ ហើយឯអព្ភូតហេតុដែលគេអះអាងខ្លះ គឺឃើញយ៉ាងច្បាស់ថាជាក្លែងក្លាយ ក៏មិនមែនមានន័យថា អព្ភូតហេតុពិតមិនអាចកើតឡើងនោះឡើយ។
‹អព្ភូតហេតុឥតមានកើតឡើងក្នុងពេលឥឡូវ›
១១. អ្វីគឺជាការជំទាស់ទីបីនៃលោកដាវីឌហ៊ូម ដែលប្រឆាំងនឹងជំនឿលើអព្ភូតហេតុ?
១១ ការជំទាស់ទីបីគឺអាចសង្ខេបបានក្នុងសេចក្ដីនេះថា៖ «ព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យដូចនេះ មិនដែលកើតឡើងក្នុងជំនាន់យើងទេ»។ លោកហ៊ូមមិនដែលបានឃើញអព្ភូតហេតុឡើយ ម្ល៉ោះហើយក៏មិនព្រមជឿថា អព្ភូតហេតុអាចកើតឡើងបាន។ ប៉ុន្តែ ការពិចារណារបៀបនេះគឺមិនសមហេតុផលទេ។ មនុស្សចេះរិះគិត ច្បាស់ជាយល់ស្របថា មុនជំនាន់ទស្សនវិទូសាសន៍អេកូសនេះ«ព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យ»បានកើតឡើងមែន តែមិនបានកើតឡើងម្ដងទៀតក្នុងពេលលោករស់នៅ។ តើគឺព្រឹត្ដិការណ៍អ្វី?
១២. ព្រឹត្ដិការណ៍អ្វីដ៏អស្ចារ្យ ដែលបានកើតឡើងកាលពីដើម តែមិនអាចពន្យល់បានដោយច្បាប់ធម្មជាតិដែលមានសព្វថ្ងៃនេះ?
១២ រឿងមួយគឺថា ជីវិតបានចាប់ផ្ដើមនៅលើផែនដី។ រួចមកមានជីវិតម្យ៉ាង ដែលបានទទួលនូវសេចក្ដីដឹងខ្លួន។ ដល់ទីបំផុត ក៏មានមនុស្សលេចមក ដែលបានទទួលនូវគតិបណ្ឌិត មនោគតិ ការចេះស្រឡាញ់ និងញាណសក្ដិខាងមនសិការ។ គ្មានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រណាអាចប្រើមូលដ្ឋាននៃច្បាប់ធម្មជាតិ ដែលមានសព្វថ្ងៃនេះ មកពន្យល់របៀបដែលការដ៏អស្ចារ្យបែបនេះកើតឡើងបានទេ។ ប៉ុន្តែយើងមានទីសំអាងដ៏រស់រវើក ដែលបញ្ជាក់ថាការទាំងនេះបានកើតឡើងមែន។
១៣, ១៤. តើរបស់អ្វីដែលមានឃើញជាធម្មតាសព្វថ្ងៃនេះ ប៉ុន្តែហាក់ដូចអព្ភូតហេតុចំពោះលោកដាវីឌ ហ៊ូម?
១៣ ចុះចំពោះ«ព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យ»ដែលបានកើតឡើង តាំងពីជំនាន់លោកដាវីឌ ហ៊ូមនោះ? ឧបមាថាយើងអាចធ្វើដំណើរតាមវេលា ត្រឡប់ទៅក្រោយវិញ ហើយប្រាប់លោកអំពីពិភពលោកសព្វថ្ងៃនេះ។ សូមគិតមើលអំពីការខិតខំពន្យល់ថា អ្នកជំនួញម្នាក់នៅក្រុងហាមបឹក អាចនិយាយនឹងមនុស្សម្នាក់នៅឯក្រុងតូក្យូ ដែលឆ្ងាយរាប់ពាន់គីឡូម៉ែត្រដោយមិនបាច់ទាំងស្រែកខ្លាំង ហើយថាកីឡាបាល់ទាត់នៅប្រទេសអេស្បាញ គេអាចមើលឃើញ ពីពាសពេញផែនដី សូម្បីនៅពេលកំពុងលេងផង។ ហើយថាកប៉ាល់ដែលធំជាងនាវានៃជំនាន់លោកហ៊ូមឆ្ងាយណាស់ អាចហោះឡើងពីផ្ទៃផែនដី ទាំងដឹកមនុស្ស៥០០នាក់លើអាកាសហោះរាប់ពាន់គីឡូម៉ែត្រក្នុងប៉ុន្មានម៉ោងតែប៉ុណ្ណោះ។ តើអ្នកអាចនឹកថា លោកមានចម្លើយយ៉ាងណាទេ? ‹គ្មានទេ! ព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យដូចនេះ មិនដែលកើតឡើងក្នុងជំនាន់យើងសោះ›!
១៤ ប៉ុន្តែ‹ព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យ›បែបនេះ មានកើតឡើងមែនក្នុងជំនាន់យើង។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះប្រើក្បួនវិទ្យាសាស្ត្រដែលលោកហ៊ូមមិនដែលដឹង មនុស្សចេះបង្កើតទូរស័ព្ទ ទូរទស្សន៍ និងយន្តហោះ។ ដូច្នេះ តើជាការពិបាកជឿឬ ថានៅគ្រាដើមព្រះអាចប្រើវិធីដែលយើងនៅតែមិនយល់ មកសម្រេចការដែលជាអស្ចារ្យចំពោះមនុស្សយើង?
តើយើងអាចដឹងតាមរបៀបណា?
១៥, ១៦. បើអព្ភូតហេតុបានកើតឡើងពិត តាមរបៀបណាតែមួយគត់ ដែលយើងអាចដឹង? សូមពន្យល់ចម្លើយរបស់អ្នក។
១៥ ប្រាកដហើយ ដោយនិយាយថាអព្ភូតហេតុអាចកើតឡើង មិនមែនមានន័យថា វាបានកើតឡើងទេ។ នៅក្នុងសតវត្សទី២០នេះ តើយើងអាចដឹងតាមរបៀបណា ថាកាលនៅជំនាន់ព្រះគម្ពីរ ព្រះបានឬមិនបានធ្វើអព្ភូតហេតុមែនទែន តាមរយៈអ្នកបំរើទ្រង់នៅលើផែនដី? តើអ្នកចង់ឃើញទីសំអាងយ៉ាងដូចម្ដេច សម្រាប់ការទាំងនេះ? សូមគិតមើលអំពីអ្នកកុលសម្ព័ន្ធម្នាក់នៃសម័យដើម ដែលត្រូវយកពីទីសំណាក់ព្រៃរបស់គាត់ ទៅទស្សនាមើលក្រុងធំមួយ។ ពេលគាត់ត្រឡប់ទៅវិញ តាមរបៀបណាដែលគាត់អាចរៀបរាប់ប្រាប់គ្នាគាត់បាន អំពីរបស់ដ៏អស្ចារ្យនៃអារ្យធម៌សម័យថ្មី? គាត់មិនអាចពន្យល់ថា ដូចម្ដេចរថយន្តអាចរត់បានទេ ឬហេតុអ្វីបានជាសម្លេងភ្លេងចេញពីវិទ្យុកាន់នៅដៃបាននោះឡើយ។ គាត់មិនអាចបង្កើតកុំព្យូទ័រមកបង្ហាញបញ្ជាក់ថា មានរបស់បែបនេះឡើយ។ គាត់គ្រាន់តែអាចប្រាប់អ្វីៗ ដែលគាត់បានឃើញប៉ុណ្ណោះ។
១៦ យើងក៏ស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដូចពួកគ្នីគ្នានៃអ្នកកុលសម្ព័ន្ធនោះដែរ។ បើព្រះពិតជាបានធ្វើអព្ភូតហេតុមែន នោះយើងអាចដឹងអំពីរឿងនេះ ដោយសារអ្នកសាក្សីតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកសាក្សីមិនអាចពន្យល់ថាអព្ភូតហេតុបានកើតឡើងតាមរបៀបណាទេ ហើយគេក៏មិនអាចធ្វើអព្ភូតហេតុនោះតាមព្រះដែរ។ គេគ្រាន់តែអាចប្រាប់យើងនូវអ្វីៗ ដែលគេបានឃើញប៉ុណ្ណោះ។ ជាប្រាកដ អ្នកសាក្សីក៏អាចត្រូវគេបញ្ឆោតដែរ។ គេក៏អាចនិយាយពន្លើស ហើយប្រាប់មិនត្រង់ផង។ ដូច្នេះ បើយើងនឹងជឿសេចក្ដីថ្លែងបញ្ជាក់របស់គេ យើងត្រូវតែដឹងថា អ្នកសាក្សីទាំងនោះគឺទៀងត្រង់ មានគុណសម្បត្ដិល្អ ហើយបានបង្ហាញថា គេមានបំណងចិត្តត្រឹមត្រូវ។
អព្ភូតហេតុដែលបានត្រូវបញ្ជាក់យ៉ាងល្អបំផុត
១៧. (ក) តើអ្វីជាអព្ភូតហេតុដែលបានត្រូវបញ្ជាក់យ៉ាងល្អបំផុតក្នុងព្រះគម្ពីរ? (ខ) កាលៈទេសៈយ៉ាងណាដែលបានកើតនាំឡើង ដល់ពេលព្រះយេស៊ូត្រូវសោយទិវង្គត?
១៧ អព្ភូតហេតុដែលបានត្រូវបញ្ជាក់យ៉ាងល្អបំផុតក្នុងព្រះគម្ពីរ គឺការប្រោសព្រះយេស៊ូឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ។ ដូច្នេះ ហេតុអ្វីក៏មិនយកការនេះមកសង្កេតមើល។ ដំបូង សូមពិចារណាការណ៍ពិតដែលបានត្រូវរាយការណ៍ ថា៖ ព្រះយេស៊ូបានត្រូវគេចាប់ នៅល្ងាចថ្ងៃ១៤ ខែណែសាន—ដែលត្រូវជាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បើយល់តាមរបៀបរាបនៃសម័យថ្មី b។ ទ្រង់បានគង់នៅចំពោះមុខពួកអ្នកដឹកនាំសាសន៍យូដា ដែលបន្ទោសថាទ្រង់បានមានបន្ទូលពាក្យប្រមាថ ហើយសម្រេចចិត្តថា ត្រូវតែធ្វើគុតទ្រង់។ ពួកអ្នកដឹកនាំយូដាបាននាំព្រះយេស៊ូទៅឯអភិបាលរ៉ូម ឈ្មោះប៉ុនទាស-ពីឡាត់ ដែលបានយល់ព្រមដោយការបង្ខិតបង្ខំរបស់ពួកគេ ហើយក៏ប្រគល់ទ្រង់ឲ្យគេធ្វើគុតទៅ។ ប្រហែលនៅពេលព្រឹកថ្ងៃសុក្រ—គឺថ្ងៃ១៤ ខែណែសានដដែល តាមប្រក្រតិទិនយូដា—ទ្រង់បានត្រូវគេបោះដែកគោលភ្ជាប់លើបង្គោលទារុណកម្ម ហើយពីរបីម៉ោងក្រោយមក ទ្រង់ក៏បានសោយទិវង្គតទៅ។—ម៉ាកុស ១៤:៤៣-៦៥; ១៥:១-៣៩
១៨. តាមព្រះគម្ពីរ សេចក្ដីរាយការណ៍អំពីព្រះយេស៊ូបានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើង ចាប់ផ្ដើមផ្សព្វផ្សាយឡើងតាមរបៀបណា?
១៨ ក្រោយពេលទាហានរ៉ូមម្នាក់យកលំពែងចាក់ចំហៀងព្រះយេស៊ូ ដោយចង់ប្រាកដថាទ្រង់ពិតជាសោយទិវង្គតមែន សពនៃព្រះយេស៊ូបានត្រូវបញ្ចុះក្នុងផ្នូរថ្មីមួយ។ ថ្ងៃបន្ទាប់មក ថ្ងៃ១៥ ខែណែសាន (ថ្ងៃសុក្រ/ថ្ងៃសៅរ៍) គឺជាថ្ងៃឈប់សំរាក។ ប៉ុន្តែនៅព្រឹកថ្ងៃ១៦ ខែណែសាន—ជាព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ—ពួកសិស្សខ្លះបានទៅឯផ្នូរ ហើយឃើញផ្នូរនោះនៅទទេ។ មិនយូរប៉ុន្មាន ដំណឹងក៏ចាប់តាំងផ្សាយពាសពេញ ថាមានគេឃើញព្រះយេស៊ូមានព្រះជន្មរស់នៅ។ ការឆ្លើយតបដំបូងចំពោះដំណឹងនេះ គឺនឹងដូចសព្វថ្ងៃនេះអញ្ចឹងដែរ—គឺគេមិនព្រមជឿឡើយ។ សូម្បីពួកសាវ័កក៏មិនព្រមជឿដែរ។ ប៉ុន្តែពេលដែលគេបានឃើញផ្ទាល់ ថាព្រះយេស៊ូមានព្រះជន្មរស់នៅ នោះគេក៏ត្រូវជឿថា ទ្រង់ពិតជាបានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ពីសេចក្ដីស្លាប់មែន។—យ៉ូហាន ១៩:៣១–២០:២៩; លូកា ២៤:១១
ផ្នូរដែលនៅទទេ
១៩-២១. (ក) តាមលោកចឺស្ទីន ម៉ាតទឺរ តើរបៀបណាដែលពួកយូដាតបនឹងការផ្សាយប្រកាសនៃពួកគ្រីស្ទាន ថាព្រះយេស៊ូបានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ? (ខ) តើអ្វីដែលយើងអាចប្រាកដ ថាជាការពិតអំពីផ្នូរនៃព្រះយេស៊ូ នៅថ្ងៃ១៦ ខែណែសាន?
១៩ តើព្រះយេស៊ូបានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញទេ ឬក៏នេះសុទ្ធតែជារឿងប្រឌិត? រឿងមួយដែលមនុស្សនៅជំនាន់នោះប្រហែលនឹងសួរគឺថា៖ តើសពនៃព្រះយេស៊ូនៅក្នុងផ្នូរដដែលឬ? សិស្សរបស់ព្រះយេស៊ូនឹងត្រូវជួបឧបសគ្គធំ បើសិនពួកសត្រូវរបស់គេអាចថា សពនៃទ្រង់ស្ថិតនៅក្នុងទីបញ្ចុះដដែល ដើម្បីអះអាងថាទ្រង់មិនបានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញទេ។ ប៉ុន្តែ ឥតមានសេចក្ដីចែងទុក ដែលថាគេបានធ្វើដូច្នោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ តាមព្រះគម្ពីរ គេបានឲ្យប្រាក់ទៅពួកទាហាន ដែលត្រូវយាមផ្នូរ ហើយប្រាប់ថា៖ «ចូរឯងរាល់គ្នានិយាយថា ‹ក្នុងកាលដែលយើងខ្ញុំកំពុងតែដេកលក់ នោះពួកសិស្សរបស់វា បានមកលួចយកខ្មោចវា ទាំងយប់បាត់ទៅហើយ›»។ (ម៉ាថាយ ២៨:១១-១៣) យើងក៏មានទីសំអាងក្រៅពីព្រះគម្ពីរដែរ ដែលបង្ហាញថា អ្នកដឹកនាំយូដាបានធ្វើដូច្នោះមែន។
២០ ប្រហែលមួយសតវត្ស ក្រោយពេលព្រះយេស៊ូបានសោយទិវង្គតទៅ លោកចឺស្ទីន ម៉ាតទឺរ បានសរសេរសៀវភៅមួយដែលហៅថា ការសន្ទនានឹងទ្រីហ្វូ។ លោកមានប្រសាសន៍ ក្នុងសៀវភៅនេះថា៖ «អ្នករាល់គ្នា[ពួកយូដា]បានចាត់អ្នកដែលបានត្រូវជ្រើសរើស និងលើកតាំង ឲ្យទៅគ្រប់ទីកន្លែងក្នុងពិភពលោកដើម្បីប្រកាសថា អញ្ញមតិដែលប្រឆាំងព្រះ និងប្រឆាំងច្បាប់ បានកើតចេញពីព្រះយេស៊ូមួយអង្គនោះ ជាអ្នកឆបោកពីកាលីឡេ ដែលយើងបានឆ្កាង ប៉ុន្តែសិស្សទ្រង់បានលួចយកទ្រង់ចេញនៅពេលយប់ ពីផ្នូរដែលគេបញ្ចុះទ្រង់នោះ»។7
២១ ឥឡូវ ទ្រីហ្វូគឺសាសន៍យូដាម្នាក់ ហើយការសន្ទនានឹងទ្រីហ្វូ បានត្រូវសរសេរដើម្បីការពារសាសនាគ្រីស្ទានពីសាសនាយូដា។ ម្ល៉ោះហើយ គឺមិនសមហេតុទេ ដែលលោកចឺស្ទីន ម៉ាតទឺរនឹងមានប្រសាសន៍ ដូច្នេះ—ថាពួកយូដាបន្ទោសពួកគ្រីស្ទាន ថាលួចយកសពនៃព្រះយេស៊ូពីផ្នូរ—បើពួកយូដាមិនបានចោទដូច្នេះ។ បើមិនអញ្ចឹងទេ នោះលោកនឹងអាចត្រូវគេបន្ទោសយ៉ាងងាយថាលោកកុហក។ លោកចឺស្ទីន ម៉ាតទឺរ នឹងមានប្រសាសន៍ដូច្នេះ លុះតែពួកយូដាពិតជាបានចាត់អ្នកនាំសារទាំងនេះមែន។ ហើយពួកគេនឹងចាត់អ្នកទាំងនោះ លុះតែផ្នូរពិតជានៅទទេមែន នៅថ្ងៃ១៦ ខែណែសាន ឆ្នាំ៣៣ ស.យ. ហើយលុះតែគេមិនអាចថា សពនៃព្រះយេស៊ូស្ថិតនៅក្នុងផ្នូរ ដើម្បីអះអាងថាទ្រង់ឥតបានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ។ អញ្ចឹង ដ្បិតផ្នូរនោះនៅទទេ តើអ្វីបានកើតឡើង? តើពួកសិស្សបានលួចយកសពឬ? ឬក៏សពបានត្រូវយកចេញដោយអព្ភូតហេតុ ដើម្បីទុកជាទីសំអាង ថាទ្រង់ពិតជាបានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ?
សេចក្ដីសន្និដ្ឋាននៃលោកលូកាជាគ្រូពេទ្យ
២២, ២៣. តើអ្នកណាគឺជាអ្នកមានវិជ្ជាម្នាក់នៃសតវត្សទីមួយ ដែលបានពិនិត្យអំពីការប្រោសព្រះយេស៊ូឲ្យមានជន្មរស់ឡើង ហើយប្រភពនៃពត៌មានអ្វី ដែលមានដល់លោក?
២២ អ្នកមានវិជ្ជាខ្ពង់ខ្ពស់ម្នាក់នៃសតវត្សទីមួយ ដែលបានពិចារណាទីសំអាង ដោយយកចិត្តទុកដាក់នោះ គឺលោកលូកា ជាគ្រូពេទ្យម្នាក់។ (កូល៉ុស ៤:១៤) លោកលូកាបានសរសេរសៀវភៅពីរ ដែលឥឡូវជាចំណែកនៃព្រះគម្ពីរ៖ មួយគឺសិក្ខាបទ ឬប្រវត្ដិសាស្ត្រនៃកិច្ចបំរើរបស់ព្រះយេស៊ូ ហើយមួយទៀតគឺហៅថា កិច្ចការរបស់ពួកសាវ័ក គឺជាប្រវត្ដិសាស្ត្រនៃការផ្សាយសាសនាគ្រីស្ទាន ក្នុងឆ្នាំបន្ទាប់ក្រោយពេលព្រះយេស៊ូបានសោយទិវង្គត។
២៣ ក្នុងបុព្វកថានៃសិក្ខាបទរបស់លោក លោកលូកាថ្លែងអំពីទីសំអាងជាច្រើន ដែលមានដល់លោក ប៉ុន្តែឥតមានដល់យើងទៀតទេ។ លោកមានប្រសាសន៍អំពីឯកសារសរសេរ អំពីជីវិតព្រះយេស៊ូ ដែលលោកបានពិនិត្យមើល។ លោកក៏កត់សម្គាល់ថា លោកបាននិយាយជាមួយពួកអ្នកសាក្សី ដែលបានឃើញជីវិត ការសោយទិវង្គត និងការប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ នៃព្រះយេស៊ូ។ រួចមក លោកសរសេរថា «ខ្ញុំបានពិនិត្យពីរឿងទាំងនោះ តាំងតែពីដើមរៀងមក ដោយហ្មត់ចត់ហើយ»។ (លូកា ១:១-៣) ប្រាកដហើយ ការស្រាវជ្រាវរបស់លោកលូកាគឺហ្មត់ចត់ល្អ។ តើលោកគឺជាអ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្រដ៏ពូកែម្នាក់ឬ?
២៤, ២៥. តើមនុស្សជាច្រើនយល់យ៉ាងណា អំពីគុណសម្បត្ដិនៃលោកលូកា ជាអ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្រម្នាក់?
២៤ មនុស្សជាច្រើនបានពោលបញ្ជាក់ថា លោកគឺជាអ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្រដ៏ពូកែម្នាក់មែន។ កាលនៅឆ្នាំ១៩១៣ លោក វាល្លាម រ៉ាមសេ ក្នុងការបង្រៀនមួយ បានឲ្យយោបល់អំពីប្រវត្ដិភាពនៃសៀវភៅរបស់លោកលូកា។ តើលោកបានសន្និដ្ឋានដូចម្ដេច? «លោកលូកាគឺជាអ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្រដ៏មានគុណសម្បត្ដិបំផុត សេចក្ដីថ្លែងរបស់លោកគឺគួរឲ្យជឿណាស់ លោកក៏ប៉ិនវិនិច្ឆ័យខាងប្រវត្ដិសាស្ត្រពិតផង»។8 អ្នកស្រាវជ្រាវថ្មីៗនេះ ក៏បានសន្និដ្ឋានដូចគ្នាដែរ។ សៀវភៅអត្ថាធិប្បាយនៃពាក្យដ៏រស់នៅដែលសម្ដែងអំពីលោកលូកា បានប្រាប់ក្នុងសេចក្ដីណែនាំថា៖«លោកលូកាគឺជាអ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្រ (ដ៏ទៀងត្រូវផង) ហើយជាសាសនវិទូដែរ»។
២៥ លោកបណ្ឌិត ដាវីឌ ហ្គូឌីង ដែលពីមុនជាសាស្ដ្រាចារ្យខាងភាសាក្រិកសញ្ញាចាស់នៅប្រទេសអៀកឡង់ខាងជើង ថ្លែងថាលោកលូកាគឺ«ជាអ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្របុរាណម្នាក់ តាមប្រពៃណីនៃអ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្រសញ្ញាចាស់ និងតាមប្រពៃណីនៃធូកស៊ីឌីដែស [ជាអ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្រដ៏ល្បីពូកែម្នាក់នៃពិភពលោកបុរាណ]។ ដូចពួកគេដែរ លោកបានខិតខំយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងការស៊ើបអង្កេតមើលប្រភពពត៌មានក្នុងការជ្រើសរើសពត៌មាន និងការបោះបង់ពត៌មាននេះ។ . . . ធូកស៊ីឌីដែសប្រើវិធីនេះ ព្រមទាំងមានចិត្តចង់បានភាពទៀងត្រូវខាងប្រវត្ដិសាស្ត្រ គ្មានហេតុនឹងនាំឲ្យជឿថាលោកលូកាមិនបានធ្វើដូច្នេះឡើយ»។9
២៦. (ក) តើលោកលូកាបានសន្និដ្ឋានយ៉ាងណា អំពីការប្រោសព្រះយេស៊ូឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ? (ខ) តើអ្វីអាចបានពង្រឹងលោកក្នុងការសន្និដ្ឋាននេះ?
២៦ តើអ្នកដ៏មានគុណសម្បត្ដិខ្ពស់នេះ បានសន្និដ្ឋានយ៉ាងណា អំពីហេតុដែលផ្នូរព្រះយេស៊ូនៅទទេ នៅថ្ងៃ១៦នៅខែណែសាន? ក្នុងសិក្ខាបទនិងសៀវភៅកិច្ចការរបស់លោក លូកាប្រាប់ថាជាការណ៍ពិត ដែលព្រះយេស៊ូបានត្រូវប្រោសពីសេចក្ដីស្លាប់វិញ។ (លូកា ២៤:១-៥២; កិច្ចការ ១:៣) លោកក៏គ្មានការសង្ស័យសោះឡើយ។ ប្រហែលជាជំនឿរបស់លោកលើអព្ភូតហេតុខាងការប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញ បានត្រូវពង្រឹងដោយការពិសោធផ្ទាល់របស់លោក។ ថ្វីបើលោកមិនមែនជាសាក្សីនឹងការប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញ លោកប្រាប់ថា លោកបានឃើញជាក់នូវអព្ភូតហេតុ ដែលសាវ័កប៉ុលបានធ្វើ។—កិច្ចការ ២០:៧-១២; ២៨:៨, ៩
គេឃើញព្រះយេស៊ូដែលមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ
២៧. តើអ្នកណាខ្លះដែលអះអាងថា បានឃើញព្រះយេស៊ូមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ?
២៧ មានសិក្ខាបទពីរ ដែលតាមប្រពៃណីគឺសរសេរដោយអ្នកដែលស្គាល់ព្រះយេស៊ូ ឃើញទ្រង់ត្រូវសោយទិវង្គត ហើយអះអាងថា បានឃើញទ្រង់ផ្ទាល់ ក្រោយពេលទ្រង់បានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ។ ពួកគេគឺសាវ័កម៉ាថាយ ដែលពីមុនជាអ្នកយកពន្ធ និងយ៉ូហាន ជាសាវ័កស្ងួនភ្ងានៃព្រះយេស៊ូ។ អ្នកសរសេរព្រះគម្ពីរម្នាក់ទៀត គឺសាវ័កប៉ុល ក៏អះអាងថាបានឃើញព្រះគ្រីស្ទ ដែលមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញដែរ។ ថែមទៅទៀត ប៉ុលកត់ឈ្មោះអ្នកឯទៀត ដែលបានឃើញព្រះយេស៊ូមានព្រះជន្មរស់នៅ ក្រោយពេលទ្រង់សោយទិវង្គតទៅ ហើយថានៅគ្រាមួយ ព្រះយេស៊ូបានលេចមកឲ្យ«ពួកបងប្អូនជាង៥០០នាក់»ឃើញផង។—កូរិនថូសទី១ ១៥:៣-៨
២៨. តើការប្រោសព្រះយេស៊ូឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ មានអនុភាពអ្វីលើពេត្រុស?
២៨ បុគ្គលម្នាក់ដែលប៉ុលថាជាសាក្សីនោះ គឺយ៉ាកុប ដែលជាប្អូនខាងម្ដាយនៃព្រះយេស៊ូ ហើយបានស្គាល់ទ្រង់តាំងពីក្មេង។ ម្នាក់ទៀតគឺសាវ័កពេត្រុស លោកលូកាជាអ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្រ ប្រាប់ថាពេត្រុសបានធ្វើបន្ទាល់យ៉ាងក្លាហាន អំពីការប្រោសព្រះយេស៊ូឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ នៅពេលតែពីរបីអាទិត្យក្រោយទ្រង់បានសោយទិវង្គត។ (កិច្ចការ ២:២៣, ២៤) មានសំបុត្រពីរក្នុងព្រះគម្ពីរ ដែលតាមប្រពៃណីគឺសរសេរដោយពេត្រុស ហើយក្នុងសំបុត្រទីមួយនោះ ពេត្រុសបង្ហាញថា ជំនឿរបស់លោក លើការប្រោសព្រះយេស៊ូឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ក៏នៅតែជាការជំរុញចិត្តយ៉ាងខ្លាំង សូម្បីជាច្រើនឆ្នាំក្រោយព្រឹត្ដិការណ៍នោះ។ លោកសរសេរថា៖ «សូមសរសើរដល់ព្រះដ៏ជាព្រះវរបិតានៃព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ ជាព្រះអម្ចាស់នៃយើងរាល់គ្នា ដែលទ្រង់បានបង្កើតយើងឡើងជាថ្មី តាមសេចក្ដីមេត្ដាករុណាដ៏ធំរបស់ទ្រង់ ដើម្បីឲ្យយើងរាល់គ្នាបានសេចក្ដីសង្ឃឹមដ៏រស់ ដោយសារព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ ទ្រង់រស់ពីស្លាប់ឡើងវិញ»។—ពេត្រុសទី១ ១:៣
២៩. ថ្វីបើយើងមិនអាចនិយាយនឹងសាក្សីនៃការប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញ ប៉ុន្តែតើយើងមានទីសំអាងដ៏ល្អអ្វី?
២៩ ដូច្នេះ លោកលូកាអាចនិយាយនឹងអ្នកដែលអះអាងថា បានឃើញហើយបានទូលដល់ព្រះយេស៊ូក្រោយពេលទ្រង់សោយទិវង្គត ឯយើងក៏អាចអានពាក្យអ្នកខ្លះនេះបានសរសេរដែរ។ យើងអាចគិតមើលខ្លួនយើងថា តើអ្នកទាំងនេះបានត្រូវគេឆបោក ឬគេចង់ឆបោកយើង ឬក៏គេពិតជាបានឃើញព្រះគ្រីស្ទដ៏មានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ។ និយាយត្រង់ទៅ ពួកគេមិនអាចត្រូវគេឆបោកបានទេ។ ពួកគេមួយចំនួនគឺជាមិត្តដ៏ស្និទ្ធស្នាលនឹងព្រះយេស៊ូ រហូតដល់ទ្រង់សោយទិវង្គត។ ពួកគេខ្លះបានឃើញទ្រង់ឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង លើបង្គោលទារុណកម្ម ឃើញលោហិតនិងទឹកហូរពីរបួសដោយលំពែងទាហានផង។ ពួកទាហានដឹង ហើយពួកគេក៏ដឹង ថាព្រះយេស៊ូសោយទិវង្គតជាពិតប្រាកដហើយ។ ក្រោយមកពួកគេថាឃើញព្រះយេស៊ូមានព្រះជន្មរស់នៅ ហើយទាំងទូលដល់ទ្រង់ផង។ ពួកគេមិនអាចត្រូវគេឆបោកបានទេ។ អញ្ចឹង តើគេចង់ឆបោកយើងឬ ដោយថាព្រះយេស៊ូបានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ?—យ៉ូហាន ១៩:៣២-៣៥; ២១:៤, ១៥-២៤
៣០. ហេតុអ្វីសាក្សីពីដើម នៃការប្រោសព្រះយេស៊ូឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ មិនអាចនិយាយកុហកបាន?
៣០ ដើម្បីនឹងឆ្លើយ យើងគ្រាន់តែសួរខ្លួនយើងថា៖ តើពួកគេជឿអ្វីដែលគេនិយាយទេ? ពួកគេជឿជាប្រាកដ។ ចំពោះពួកគ្រីស្ទាន ព្រមទាំងអ្នកដែលអះអាងថាជាសាក្សី ការប្រោសព្រះយេស៊ូឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ គឺជាមូលដ្ឋានទាំងស្រុងនៃជំនឿរបស់គេ។ សាវ័កប៉ុលសរសេរថា៖ «បើព្រះគ្រីស្ទមិនបានរស់ឡើងវិញ នោះដំណឹងដែលយើងខ្ញុំផ្សាយនេះ ជាការឥតប្រយោជន៍ទទេ ហើយសេចក្ដីជំនឿរបស់អ្នករាល់គ្នា ក៏ឥតអំពើដែរ . . . បើព្រះគ្រីស្ទមិនបានរស់ឡើងវិញមែន នោះសេចក្ដីជំនឿរបស់អ្នករាល់គ្នាក៏ជាការឥតអំពើ»។ (កូរិនថូសទី១ ១៥:១៤, ១៧) តើនេះដូចជាពាក្យសំដីរបស់អ្នកកុហកឬ ដែលថាបានឃើញព្រះយេស៊ូមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ?
៣១, ៣២. តើពួកគ្រីស្ទានពីដើមបានស៊ូលះបង់អ្វី ហើយហេតុអ្វីនេះគឺជាទីសំអាងដ៏ខ្លាំង ដែលបញ្ជាក់ថាគ្រីស្ទានទាំងនេះ គឺប្រាប់រឿងពិត ពេលគេថាព្រះយេស៊ូបានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ?
៣១ សូមពិចារណាមើល តើធ្វើជាគ្រីស្ទានមានន័យយ៉ាងណា កាលនៅជំនាន់នោះ។ គឺពួកគេឥតបានទទួលលាងកិត្យានុភាព អំណាច ឬទ្រព្យសម្បត្ដិអ្វីទេ។ តែគឺផ្ទុយស្រឡះទៅវិញ។ ពួកគ្រីស្ទានពីដើមជាច្រើន ‹ក៏ទ្រាំឲ្យមនុស្សប្លន់យករបស់ទ្រព្យខ្លួនដោយអំណរ› ដើម្បីប្រយោជន៍ដល់ជំនឿរបស់គេ។ (ហេព្រើរ ១០:៣៤) សាសនាគ្រីស្ទានតម្រូវឲ្យមានជីវិតដ៏ស៊ូលះបង់ និងទ្រាំរងសេចក្ដីបៀតបៀន ហើយក្នុងច្រើនគ្រានឹងត្រូវស្លាប់ក្នុងជំនឿ ដោយសេចក្ដីបង្អាប់ និងសេចក្ដីឈឺចាប់ផង។
៣២ គ្រីស្ទានខ្លះមកពីគ្រួសារដ៏ចម្រើន ដូចជាសាវ័កយ៉ូហាន ដែលឪពុកមានមុខ របរនេសាទត្រីដ៏ចម្រើននៅកាលីឡេ។ ពួកគេជាច្រើនមានសង្ឃឹមល្អសម្រាប់អនាគត ដូចជាសាវ័កប៉ុល។ ពេលដែលព្រមកាន់សាសនាគ្រីស្ទាន លោកជាសិស្សរបស់គ្រូល្បីម្នាក់ ឈ្មោះ កាម៉ាលាល ហើយក៏ចាប់តាំងល្បីខ្លួននៅចំពោះភ្នែកអ្នកគ្រប់គ្រងយូដា។ (កិច្ចការ ៩:១, ២; ២២:៣; កាឡាទី ១:១៤) ប៉ុន្តែ គេទាំងអស់គ្នាលះបង់របស់ដែលលោកីយ៍នេះផ្ដល់ឲ្យ ដើម្បីផ្សាយប្រកាសដំណឹង សំអាងលើដែលព្រះយេស៊ូបានត្រូវប្រោសឲ្យមានព្រះជន្មរស់ពីស្លាប់វិញ។ (កូល៉ុស ១:២៣, ២៨) ហេតុអ្វីក៏គេស៊ូលះបង់ មកទ្រាំរងទុក្ខដើម្បីរឿងមួយ ដែលគេដឹងថាសំអាង លើសេចក្ដីកុហកនោះ? ចម្លើយគឺថា គេនឹងមិនធ្វើដូច្នោះទេ។ គេសុខចិត្តរងទុក្ខ ហើយស៊ូស្លាប់ ដើម្បីរឿងមួយ ដែលគេដឹងថាជាសេចក្ដីពិត។
អព្ភូតហេតុមានកើតឡើងពិត
៣៣, ៣៤. ដ្បិតការប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញបានកើតឡើងពិត តើយើងអាចថាដូចម្ដេច ចំពោះអព្ភូតហេតុឯទៀតក្នុងព្រះគម្ពីរ?
៣៣ ប្រាកដហើយ ទីសំអាងពីការថ្លែងបញ្ជាក់នេះ គឺគួរឲ្យជឿណាស់។ ព្រះយេស៊ូពិតជាបានត្រូវប្រោសពីសេចក្ដីស្លាប់ នៅថ្ងៃ១៦ ខែណែសានឆ្នាំ៣៣ ស.យ.មែន។ ហើយដ្បិតការប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញនោះបានកើតឡើង នោះអស់ទាំងអព្ភូតហេតុឯទៀតក្នុងព្រះគម្ពីរ ក៏អាចកើតឡើងបានដែរ—ជាអព្ភូតហេតុដ៏មានសេចក្ដីថ្លែងបញ្ជាក់យ៉ាងមាំ ពីសាក្សីដែរ។ ព្រះដ៏មានឥទ្ធិឫទ្ធិប្រោសព្រះយេស៊ូពីសេចក្ដីស្លាប់ ក៏បានជួយទ្រង់ឲ្យប្រោសកូនប្រុសនៃស្រីមេម៉ាយនៅណាអ៊ីន។ ទ្រង់ក៏ផ្ដល់ឥទ្ធិឫទ្ធិឲ្យព្រះយេស៊ូ ដើម្បីធ្វើអព្ភូតហេតុតូចតាចខាងព្យាបាលជម្ងឺ—ប៉ុន្តែក៏ជាអព្ភូតហេតុល្អអស្ចារ្យដែរ។ ទ្រង់ធ្វើអព្ភូតហេតុខាងការផ្ដល់ចំណីឲ្យហ្វូងមនុស្សបរិភោគបានឆ្អែត ហើយទ្រង់ក៏ជួយធ្វើឲ្យព្រះយេស៊ូដើរលើទឹកផង។—លូកា ៧:១១-១៥; ម៉ាថាយ ១១:៤-៦; ១៤:១៤-២១, ២៣-៣១
៣៤ ដូច្នេះ ដែលព្រះគម្ពីរប្រាប់អំពីអព្ភូតហេតុនោះមិនមែនជាហេតុនាំឲ្យយើងសង្ស័យនឹងសេចក្ដីពិត នៃព្រះគម្ពីរឡើយ តែដែលអព្ភូតហេតុបានកើតឡើងក្នុងជំនាន់ព្រះគម្ពីរ គឺជាភស្តុតាងដ៏ខ្លាំងមួយ ដែលបញ្ជាក់ថា ព្រះគម្ពីរពិតជាបន្ទូលនៃព្រះ។ ប៉ុន្តែមានការបន្ទោសមួយទៀតដល់ព្រះគម្ពីរ។ មនុស្សជាច្រើនថា ព្រះគម្ពីរនិយាយប្រឆាំងគ្នា ម្ល៉ោះហើយមិនអាចជាបន្ទូលនៃព្រះទេ។ តើនេះត្រូវទេ?
[កំណត់សម្គាល់]
a យើងថា«តាមធម្មតា»ពីព្រោះអព្ភូតហេតុខ្លះក្នុងព្រះគម្ពីរអាចទាក់ទងនឹងព្រឹត្ដិការណ៍ខាងធម្មជាតិ ដូចកក្រើកដី ឬដីរអិលធ្លាក់។ ប៉ុន្តែនេះក៏នៅតែជាអព្ភូតហេតុដែរ ដ្បិតបានកើតឡើងនៅចំពេលដែលត្រូវការ ម្ល៉ោះហើយគឺច្បាស់ជាកើតឡើងតាមបញ្ជានៃព្រះ។—យ៉ូស្វេ ៣:១៥, ១៦; ៦:២០
b ថ្ងៃរបស់សាសន៍យូដាចាប់ផ្ដើមនៅប្រហែលម៉ោងប្រាំមួយល្ងាច ហើយរហូតដល់ម៉ោងប្រាំមួយល្ងាចនៃថ្ងៃបន្ទាប់។
[សំណួរសម្រាប់អត្ថបទសិក្សា]
[ឃ្លាអក្សរធំនៅទំព័រ៨១]
សត្រូវនៃសាសនាគ្រីស្ទាននិយាយថា ពូកសិស្សលួចយកសពនៃព្រះយេស៊ូ។ បើពិតជាដូច្នោះមែន ហេតុអ្វីក៏ពួកគ្រីស្ទានសុខចិត្តស្លាប់ ដើម្បីជំនឿដែលសំអាងលើការប្រោសទ្រង់ឲ្យមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ?
[ប្រអប់នៅទំព័រ៨៥]
ហេតុអ្វីឥតមានអព្ភូតហេតុនៅសព្វថ្ងៃនេះ?
ជួនកាលមានសំនួរថា៖ ‹ហេតុអ្វីក៏ឥតមានអព្ភូតហេតុដូចក្នុងព្រះគម្ពីរ នៅសព្វថ្ងៃនេះ›? ចម្លើយគឺថា អព្ភូតហេតុសម្រេចបំណងនៃព្រះនៅជំនាន់ដើមនោះ ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះ ព្រះមានព្រះហឫទ័យចង់ឲ្យយើងរស់នៅដោយមានសេចក្ដីជំនឿ។—ហាបាគុក ២:២-៤; ហេព្រើរ ១០:៣៧-៣៩
នៅជំនាន់លោកម៉ូសេ អព្ភូតហេតុកើតឡើង ដើម្បីឲ្យគេមានជំនឿលើលោក។ អព្ភូតហេតុបង្ហាញថា ព្រះយេហូវ៉ាកំពុងប្រើលោក ឯកិច្ចសន្យាខាងក្រិត្យវិន័យគឺពិតជាមកពីព្រះ ហើយសាសន៍អ៊ីស្រាអែលចាប់តាំងពេលនោះ ក៏គឺជារាស្ត្រជ្រើសរើសនៃព្រះផង។—និក្ខមនំ ៤:១-៩, ៣០, ៣១; ចោទិយកថា ៤:៣៣, ៣៤
នៅសតវត្សទីមួយ អព្ភូតហេតុជួយឲ្យគេមានជំនឿលើព្រះយេស៊ូ និងក្រុមជំនុំគ្រីស្ទានថ្មីក្រោយពេលទ្រង់។ អព្ភូតហេតុជួយបង្ហាញថា ព្រះយេស៊ូគឺជាព្រះមេស្ស៊ី[គ្រីស្ទ]ដូចដែលសន្យានោះ ហើយថាក្រោយពេលទ្រង់បានសោយទិវង្គត សាសន៍អ៊ីស្រាអែលលែងជារាស្ត្រពិសេសនៃព្រះទៀត ហើយក្រុមជំនុំគ្រីស្ទានបានត្រូវជ្រើសរើសជំនួសសាសន៍នេះវិញ។ ដោយហេតុនេះ ក្រិត្យវិន័យរបស់លោកម៉ូសេក៏ឥតត្រូវការកាន់តាមទៀត។—កិច្ចការ ១៩:១១-២០; ហេព្រើរ ២:៣, ៤
ក្រោយពីជំនាន់ពួកសាវ័ក អព្ភូតហេតុក៏លែងត្រូវការទៀតហើយ។ សាវ័កប៉ុលបានពន្យល់ថា៖ «រីឯការអធិប្បាយ នោះនឹងត្រូវបាត់ទៅ ការនិយាយភាសាដទៃនឹងត្រូវឈប់ ហើយចំណេះក៏ត្រូវសាបសូន្យទៅដែរ . . . ដ្បិតយើងចេះមិនទាន់សព្វគ្រប់ ហើយយើងអធិប្បាយក៏មិនទាន់បានពេញខ្នាតផង តែកាលណាសេចក្ដីគ្រប់ល័ក្ខណ៍បានចូលមក នោះសេចក្ដីដែលមិនពេញខ្នាតនឹងបាត់ទៅ»។—កូរិនថូសទី១ ១៣:៨-១០
សព្វថ្ងៃនេះ យើងមានព្រះគម្ពីរទាំងមូល ដែលមានរួមអស់ទាំងសេចក្ដីសម្ដែង និងដំបូន្មានពីព្រះ។ យើងមានការសម្រេចនៃទំនាយ ព្រមទាំងការយល់ជ្រៅជ្រះនូវគោលបំណងនៃព្រះ ដូច្នេះ ក៏ឥតចាំបាច់ត្រូវការអព្ភូតហេតុទៀតទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ព្រះវិញ្ញាណដដែលនេះ ដែលបានធ្វើឲ្យអព្ភូតហេតុកើតឡើង ក៏នៅតែមានសព្វថ្ងៃនេះ ហើយបង្កើតលទ្ធផលដែលផ្ដល់ទីសំអាងខ្លាំងដូចគ្នា អំពីឥទ្ធិឫទ្ធិរបស់ព្រះ។ យើងនឹងយល់អំពីរឿងនេះថែមទៀត នៅជំពូកខាងមុខ។
[រូបភាពនៅទំព័រ៧៥]
មនុស្សជាច្រើនចាត់ទុកសេចក្ដីទៀងទាត់នៃច្បាប់ធម្មជាតិ ដូចជាថ្ងៃរះរៀងរាល់ព្រឹក ថាជាភស្តុតាង ដែលថាអព្ភូតហេតុមិនអាចកើតឡើងទេ
[រូបភាពនៅទំព័រ៧៧]
ការបង្កើតផែនដីសម្រាប់ជាលំនៅដល់ជីវិតទាំងឡាយ គឺជា‹ព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យ›មួយដែលមិនកើតឡើងម្ដងទៀតទេ
[រូបភាពនៅទំព័រ៧៨]
តើអ្នកនឹងពន្យល់យ៉ាងដូចម្ដេច អំពីរឿងដ៏អស្ចារ្យនៃវិទ្យាសាស្ត្រទំនើបដល់អ្នក ដែលរស់នៅ២០០ឆ្នាំមុននេះ?
