Ajortut qanoq sivisutigisumik atassappat?
Ajortut qanoq sivisutigisumik atassappat?
„Sooq [illit Jehova] nipangiinnarpit uffa guutiitsut iluartunik nungutitsisut?“ — HABAKKUK 1:13.
1. Qaqugu Jehovap naalannassusianik ilisarsinerup nunarsuaq tamakkissavaa?
GUUTIP ajortut qaquguluunniit nungutissavai? Taamaappallu qanoq sivisuutigisumik utaqqisariaqarpugut? Nunarsuaq tamakkerlugu inuit taama aperisarput. Sumi akissutissarsisinnaavugut? Nanisinnaavavut Guutip piffissarititaa aalajangersagaq pillugu siulittuutini Guutimit isumassarsiarititaasuni. Taakkua qularunnaarsippaatigut Jehovap erniinnaq ajortut tamaasa eqqartuukkumaarai. Taamanikkussaq aatsaat „[Jehovap] naalannassusianik ilisarsinerup nuna tamakkissavaa soorlu ermit matoqqagaat immap naqqa“. Neriorsuut siulittuutaasoq tamanna Guutip oqaasiani illernartumi Habakkuk 2:14-imi atuarneqarsinnaavoq.
2. Eqqartuussummik tusarliussat pingasut Guutimeersut suut Habakkukip allagaasa imaraat?
2 Habakkukip allagai ukiup 628-p u.n.s. missaani allanneqarput Jehova Guutillu eqqartuussutaanik tusarliussanik pingasunik imaqarlutik. Eqqartuussinerit taakkua ilaat marluk naammassineqareersimapput. Siulleq inuiaqatigiinnut naalasseriitsunut Judakkunnut Jehovap eqqartuussineraa. Aappaami? Tassaavoq Guutip Babylonimut naqisimannittumut eqqartuussinera. Taamaattumik tatigilluinnarsinnaavarput eqqartuussinerit Guutimeersut taakkua pingajuattaaq naammassineqarumaartoq. Aap, ilimagisinnaavarput qanittukkut piviusunngorumaartoq. Inuit peqqusersuitsut ulluni kingullerni makkunani inuusut pillugit Guutip inuit ajortut tamaasa piuneerutissavai. ’Sorsunnissami Guutip ajugaqanngitsup ullussarsuani piumaartumi’ qanilliartorasuartumi taakku sinneri tamarmik toqussapput. — sarĸúmersitat 16:14, 16.
3. Guutiitsut ullumikkut inuusut pinngitsooratik suna misigissavaat?
3 Sorsunneq Guutip ullussarsuani piumaartoq qanilliartorasuarpoq. Guutillu guutiitsunut ullumikkut inuusunut eqqartuussinissaa itsaq Judamut Babylonimullu Jehovap eqqartuussisimaneratulli qularnaatsigaaq. Takorlooriartigu Habakkukip nalaani Judami inuulluta. Nunami tassani susoqarpa?
Nuna eqqissiviilliorfiusoq
4. Nutaarsiassaq tupannartoq suna Habakkukip tusarpaa?
4 Takorlooriaruk Jehovap pruffiitia Habakkuk illumi qaavani toqqissumi issialluni unnukkut anorsannguaq iluatafigerujooraa. Nipilersuut saniminiitsippaa. (Habakkuk 1:1; 3:19, NV-mi ataani ilanngussaq) Habakkukili tupannartumik tusarlerneqarpoq. Judap kunngiata Jojakimip pruffiiti Urija toqutippaa timaalu inuit nikanarnerpaat ilerfiisa akornannut igiinnarlugu. (Jeremia 26:23) Urija Jehovamut tatiginnikkunnaarluni qunulerlunilu Egyptenimut qimaasimagaluarpoq. Habakkukilli nalunngilaa Jojakimip nakuusernera Jehovamik ataqqinnerusunnermik pissuteqanngitsoq. Tamanna ersarippoq kunngip Guutip inatsisai sualuttumik soqutiginngimmagit pruffiitilu Jeremias Jehovallu kiffai allat uumigimmagit.
5. Judami anersaakkut pissutsit qanoq ippat, taamaattumillu Habakkuk qanoq iliorpa?
5 Illut eqqaaniittut qaavinit pujoortut Habakkukip takuai. Tassa inuit Jehovamut pallorfiginninnerunngitsumik tipigissaatilliipput. Judap kunngiata ajortup Jojakimip guutipilussiornera peqataaffigaat. Ila, kanngunassusia! Habakkuk qullililuni ima qinuvoq: „[Jehova], qanoq sivisuutigisumik kappialassanerpunga ilinnit tusarneqarnanga? Qanoq sivisuutigisumik nilliassutigissanerpakka nakuusernerit ilinnit annaanneqarnanga? Sooq iluaatsuliorfigineqarnermik misigisaqartippinga perlutsitaaneralu isiginnaaginnarlugu? Qunutitsineq nakuusernerlu isima saanniipput, saqitsaattoqalerpoq assortuuttoqalerlunilu. Inatsisit kimeerutilersutut ipput naapertuilluarnerlu saqqumminngitsoortarluni. Guutiitsummi iluartoq unngukkaangassuk eqqartuussissutissaq muminneqartarpoq.“ — Habakkuk 1:2-4.
6. Inatsisit naapertuilluarnerlu Judami qanoq pineqarpat?
6 Ujajaasorpassuaqarpoq nakuuserneqangaarlunilu. Sumi tamaani ajornartorsiutit, assortuunnerit akiuunnerillu Habakkukip takusinnaavai. ’Inatsisit kimeerutilersimapput’ maleruarneqaratillu. Naapertuilluarnermi? ’Naapertuilluarneq saqqumminngitsoortarpoq.’ Ajugaaneq ajorpoq. Akerlianik ’guutiitsut iluartoq unnguttarpaat’, pisuussuteqanngitsunut illersuisussaagaluit unioqqutittarlugit. Aap, „eqqartuussissutissaq muminneqartarpoq“. Suut tamarmik ajorluinnarput!
7. Habakkuk qanoq aalajangerpa?
7 Habakkukip pissutsit eqqarsaatigai. Nakkaannassava? Naamerluinnaq! Guutip kiffaasa aalajaatsut malersorneqarnerat eqqarsaatigereerlugu angut ilumoortoq taanna aalajangerpoq Jehovap pruffiitiatut aalajaattuarniarluni. Habakkukip Guutip tusarliussaa oqaluussissutigiuarniarpaa — allaat toqumik kinguneqassagaluarpat.
Jehova upperiuminaassinnaasumik ’suliaqarpoq’
8, 9. ’Upperiuminaatsoq’ suna Jehovap suliassaraa?
8 Takorruuisitaalluni Habakkukip takuai eqqunngitsumik upperisarsiortut Guutimik kanngunarsaasut. Jehovap taakku ima oqarfigai: „Inuianni takuniaagitsi, taava annilaarnermit oqaasissaarutissaasi.“ Qularnanngitsumik Habakkukip tupigusuutigaa Guutip ajortut taama oqarfigimmagit. Taava tusarpaa Jehovap nangilluni oqaluffigigai: „Ullussinni suliaq suliariumaarakku oqaluttuarineqarpat upperissanngisarsi!“ (Habakkuk 1:5) Aap, Jehova nammineq upperiumanngisaannik suliaqarpoq. Suliaq suna?
9 Habakkukip Guutip nangilluni oqaasii tusarnaaqqissaarpai Habakkuk 1:6-11-mi atuarsinnaasavut. Tassaavoq Jehovap tusarliussaa — guutipiluup imaluunniit guutiliap kialuunniit eqquutitinngitsoorsinnaanngisaa: „Babylonimiut sorsukkiartortissavakka — inuiaat sukannersut periataartartut, nunarsuarmut tamarmut aallartartut allat nunagisaat tiguniarlugit. Naakkittaapput siooranarlutillu, piumasarsorlutik inatsisiliortarput namminneq ataqqineqaatissartik noqqaassutigalugu. Hestii milakulaanit oqilanerupput inoqajuitsullu amaruinit qiilanerullutik. Hestini qimussersut ungasissumit aggerput pangallussillutik; nattoralittut piniakkaminik piortutut tamarmik nakuuserniarlutik aggerput. Tamarmik siumuinnaq ingerlapput, tiguagaat sioqqatut amerlatigilerput. Kunngit mitaatigaat naalagarsuillu illaatigiinnarlugit. Pallittaalisat tamaasa quiassuaatigiinnarpaat, tiguarniarpaat majoqqajaamik qallorarfiliorlutik. Taava aallartarput anorersuartut sukkatigalutik namminneq pissaanertik guutiliullugu.“
10. Jehovap kikkut ’qaaqqussavai’?
10 Tassaavoq Qutsinnerpaamit mianersoqqussut siulittuutaasoq! Jehovap Kaldæamiut inuiaqatigiit perlussiortitsisut Babylonimeersut qaaqquai. ’Nunarsuarmut tamarmut aallarlutik’ inuppassuit nunagisaat tiguassavaat. Eqqanaraluttuaq! Kaldæamiorpassuit taakku „naakkittaapput siooranarlutillu“, aap, qununaqaat. „Piumasarsorlutik inatsisiliortarput.“
11. Babylonimiut sakkutorpassui Judamut isaasut qanoq allaatigineqarpat?
11 Babylonimiut hiistii milakulaanit sukkanerupput. Sakkutuui hiistersut amaqqunit kaattunit unnuakkut piniartartunit qaasunnerupput. Hestii ’pangallusilernissaminnut’ pilerisupput. Babylonimit ungasissumiittumit Judamut allarput. Kaldæamiut nattoralittut piniakkaminik piortortutut ipput, erniinnarlu piniakkatik aarsaarfigissallugit. Saassussineruali sakkutuut ikittuinnaat peqataaffigisaat? Naamik. „Tamarmik nakuuserniarlutik aggerput“, sakkutoorpassuit siumuinnaq ingerlallutik perlussiortitsiniarput. Pilerisunnermik sinngorulerlutik assarnertut kitaanut ingerlapallapput Judap Jerusalemillu tungaanut. Babylonimiut sakkutuui tiguagarpassuaqarput, aap, „tiguagaat sioqqatut amerlatigilerput“.
12. Babylonimiut qanoq isiginnittaaseqarpat, akeqqallu taakku siooranartut suna pisuussutigaat?
12 Kaldæamiut sakkutuuisa kunngit mitaatigaat naalagarsuillu illaatigiinnarlugit. Taakkua arlaannaataluunniit sakkutuut naakkittaatsumik saassunnerat unitsisinnaanngilaat. „Pallittaalisat tamaasa quiassuaatigiinnarpaat“, pallittaalisammi tamarmik pallittaalisaajunnaassapput Babylonimiut saassussiniarlutik ’majoqqajaamik qallorarfiliorpata’. Jehovap piffissarititaa nalliuppat akeqqat taakku siooranartut ’anorersuartut sukkatigalutik aallassapput’. Juda Jerusalemilu saassukkunikkik Guutip innuttaanik ajoqusiineq pisuussutigissavaat. Ajugaarujussuareerunik Kaldæamiut sakkutuuisa naalagaat usorsitsaarluni oqarumaarpoq: ’Guutitta pissaaneqartippaatigut.’ Paasilerumaarpaali!
Neriuummut tunngavissaqarluartoq
13. Habakkuk sooq tatiginnillunilu neriulluarpa?
13 Habakkuk Jehovap siunertaanik paasisaqarnerujartortilluni uummammigut neriuuteqarnerulerpoq. Tatigilluinnarlugu Jehova unnersiutigaa. Habakkuk 1:12-imi allassimasutut pruffiiti ima oqarpoq: „Ittuinnarsimannginnerpit, [Jehova]? Guutiga illernartoq, toqusuitsuuvutit.“ (NV) Aap, Jehova ’naassaanngilluinnartumut’ Guutiuvoq. — Tussiaat 90:1, 2.
14. Judakkut tunussisut qanoq iliortarsimappat?
14 Pruffiitip takorruukkaminik Guutimeersunik eqqarsaatiginnittup paasisani nuannaarutigai, imalu nangilluni: „Illit ikku eqqartuussisussanngortinnerpigit, [Jehova]? Pillaasussatut piginnaaneqartinnerpigit, illit qaarsora?“ Guutip Judakkut tunussisimasut eqqartuussimavai, Jehovamillu avoqqaarineqassapput sukannersumik perorsarneqarlutik. Taanna qaarsumissut tatigisariaqaraluarpaat, taanna kisiat pallittaalisatut, qimarnguffissatut annaassisutullu isigalugu. (Tussiaat 62:8; 94:22; 95:1) Judakkulli siulersuisuisa tunussisimasut Guuti qanillisimanngilaat, kiffaalu eqqissisimasut naqisimallugit.
15. ’Jehovap isai taama minguitsigimmata ajortuliat isignnaaginnarsinnaanngikkai’ qanoq paasisariaqarpa?
15 Tamanna Jehovap pruffiitiata eqqissiunnaarutigaa. Ima oqarpoq: „Isitit taama minguitsigimmata ajortuliat isignnaaginnarsinnaanngilatit, iluaatsuliorneq ilaginnaannarneq saperpat.“ (Habakkuk 1:13) Aap, ’isini taama minguitsigimmata’ Jehovap ajortuliorneq akueriinnarsinnaanngilaa.
16. Habakkuk 1:13-17-imi allassimasut naatsumik oqaluttuarikkit.
16 Taamaattumik Habakkuk eqqarsarnartunik apeqquteqarpoq: „Soormi taava ilumuunngitsuliortut isiginnaaginnarpigit? Sooq nipangiinnarpit uffa guutiitsut iluartunik nungutitsisut? Inuit aalisakkatut immamiittutut atugaqartippatit, assigitippatit [uumasuararpassuarnut, NV] illersortissaminnik naalagaqanngitsunut. Ikkua akeqqatik tamaasa qarsorsarlugit amuartarpaat qaluminnik qaloorartarlugit qassutiminnillu katersortarlugit! Taamaammat qiimmattartarput qaluminnut pilliillutik qassutiminnullu tipigissaatilliillutik; taakkumi atorlugit pissarsilluartarput pikkunartunik nerisassaqalerlutik. Panatik amujuaannassanerpaat inuillu naakkittaatsumik toqorarlugit?“ — Habakkuk 1:13-17.
17. (a) Babylonimiut Judamik Jerusalemimillu saassussippata qanoq ililluni Jehovap siunertaanut naapertuutissava? (b) Jehovap suna Habakkukimut saqqummersissavaa?
17 Babylonimiut Juda illoqarfialu pingaarneq Jerusalem saassutilerunikku namminneq piumasartik malissavaat. Naluaat Guutimit inuiannut ilumuunngitsunut naapertuilluartumik eqqartuussinerup naammassineqarneranut atorneqarlutik. Tupinnanngilaq Habakkukip paasiuminaatsimmagu Guutip Babylonimiut ajortut eqqartuussutiminik naammassinnitsimmagit. Kaldæamiut naakkittaatsut taakkua Jehova pallorfiginngilaat. Inuit ’aalisakkatut uumasuararpassuartullu’ piniagassatut naqisimasassatullu isigaat. Habakkukili paatsuungajuartariaqanngilaq. Qanittukkut Jehovap pruffiitini paasitissavaa Babylonimiut piumatuullutik ujajaanitik soqutigittaallutillu aammik kuisinitik pillarneqaatigissagaat. — Habakkuk 2:8.
Jehovap nangilluni oqaasissaanut piareerpoq
18. Habakkuk 2:1-imi allassimasoq eqqarsaatigalugu Habakkukip isiginnittaasia uagut qanoq ilinniarfigisinnaavarput?
18 Maannakkulli Habakkuk utaqqivoq Jehovap imminut nangilluni oqaasereqqinniagai tusarniarlugit. Soorlu Habakkuk 2:1-imi eqqaaneqartoq pruffiiti aalajangersimarpalulluni oqarpoq: „Alapernaarsuissaanga, alapernaarsuiffimmut qaqissaanga qinerlungalu takuniarlugu Guutip qanoq oqarfigissaneraanga, maalaarutigisara qanoq akiumaarneraa.“ Guutimut pruffiitiugami Habakkukip soqutigeqaa qanoq oqaaseqartinneqassanerluni. Jehovamut Guutitut ajussutsimik akuerinninngitsutut uppernerata eqqarsalersippaa sooq ajussuseq ingasatsinnersoq. Ilinniarusussuseqarporli. Uagummi? Ajussutsip atuutitinneqarnera eqqumiigigaangatsigu Jehova Guutip naapertuilluassusianut tatiginninnitta oqimaaqatigiissitsisinnaalersittarpaatigut Guutimullu utaqqisinnaalersilluta. — Tussiaat 42:6, 12.
19. Juutit naalasseriitsut pillugit Guutip Habakkukimut oqaasii qanoq eqquutitinneqarpat?
19 Habakkukimut neriorsuisimanermisut Jehovap inuiaqatigiinnut juutinut naalasseriitsunut eqqartuussinini naammassivaa Babylonimiut Judamut isaatinnerisigut. Ukiumi 607-imi u.n.s. Jerusalem naalaffillu aserorpaat, inuusuttut utoqqaallu toqullugit inuppassuillu tigusaralugit. (2 Israelikkut 36:17-20) Ukiorpassuarni tigusatut Babylonimi inooreerlutik juutit aalajaatsut sinneruttut nunaminnut uterput naggataatigullu naalaffik qarmaqqillugu. Tamatumali kingorna juutit Jehova ilumuunngitsuliorfigeqqippaat — ingammik Jesus Messiasitut itigartikkamikku.
20. Paulusip qanoq ililluni Habakkuk 1:5-imi allassimasoq Jesusimik itigartitsisut pillugit atorpaa?
20 apustilit suliait 13:38-41 naapertorlugu apustili Paulusip juutit Antiochiamiittut nassuiaappai Jesusimik itigartitsineq taamaattumillu utertitsissutitut pilliutaanik asissuineq qanoq kinguneqassasoq. Habakkuk 1:5 Septuaginta-nutsigaq griikerisooq naapertorlugu issuarlugu Paulus ima mianersoqqusivoq: ’Misissoritsi taava, pruffiititigut oqaaserisaq manna ilissinnut nalliuteqqunagu: „Takunnigitsi asiginnaasusi-aa, tupigusugitsi suujunnaarlusilu, suliaq ulluni inuuffigisassinni suliariumaarakku, tamatuminnga oqaluttuunneqaraluarussi suliaq upperissanngisarsi.“’ Paulusip oqarsimaneratut Habakkuk 1:5 aappassaanik eqquutitinneqarpoq ukiumi 70-imi u.n.k. Romamiut sakkutuui Jerusalemimik naalaffimmillu aseruimmata.
21. Juutit Habakkukip nalaani inuusut Guutip Jerusalemimik Babylonimiunit aseruisitsilluni ’suliassaa’ qanoq isumaqarfigaat?
21 Juutit Habakkukip naalani inuusut upperisinnaanngilaat Guuti ’suliaqarumaartoq’ Jerusalemip Babylonimiunit aserorneqartillugu, illoqarfimmi Jehovamut pallorfiginninnermi qitiuvoq tanitaatalu kunngip issiavissaarsua tassaniimmat. (Tussiaat 132:11-18) Illoqarfittut taamaattutut Jerusalem taamani aserorneqarsimanngisaannarpoq. Naalaffia ikuallalluni nungussimanngisaannarpoq. Davidip kinguaavi kunngikkormiutut uppitinneqarsimanngisaannarput. Taamaattoqarnissaa Jehovap akuerissagaa takorloorneqarsinnaanngilaq. Habakkukili aqqutigalugu Guuti taamaattunik tupannartunik pisoqarnissaannik mianersoqqusivoq. Oqaluttuarisaanerullu takutippaa siulittuutigineqartutut pisoqartoq.
Ullumikkut Guutip ’suliaa’ upperiuminaatsoq
22. Ullumikkut Jehovap ’suliassaa’ upperiuminaatsoq sunaassava?
22 Pissutissaqarpugut upperissallugu ullutsinnittaaq Guuti tamatumunnga assingusumik ’suliaqassasoq’? Aap, qularisanngilarput taamaaliussasoq, naak qulartut upperiuminaatsissagaluaraat. Tamatumuuna Jehovap ’suliaa’ upperiuminaatsoq tassaassaaq kristumiuuneraqatigiinnik nungutitsineq. Judakkut itsaq inuusut assigalugit kristumiuuneraqatigiit Guuti pallorfiginerartarpaat, kisianni ajortunngorluinnarsimapput. Qanittukkut Jehovap kristumiuuneraqatigiit upperisarsiornikkut aaqqissuussaanerat tamaat, ’Babylon Angisooq’, eqqunngitsumik upperisarsiornerup silarsuarmi tamarmi naalagaaffissua ilanngullugu piuneerutissavaa. — sarĸúmersitat 18:1-24.
23. Habakkuk maanna Guutip anersaavanit sumik kajumissaarneqarpa?
23 Jerusalem ukiumi 607-imi u.n.s. aserorneqartinnagu Jehovap Habakkuk aamma allanik suliassaqartippaa. Guutip maanna pruffiitini qanoq oqaluffigissavaa? Habakkuk tusagaqassaaq nipilersorusuummernartumik Jehovamullu qinnutini upputitut anissallugu. Siullermilli Guutip anersaavata pruffiiti uissuumminartumik oqartissavaa. Piffissaq Guutip aalajangersimasaa pillugu oqaatsit siulittuutaasut paasisaqarfiginerusinnaagutsigik qularnanngitsumik qujamasuutigissavarput. Taamaattumik Habakkukip siulittuutaata nanginnera eqqumaffiginiartigu. (wE 1/2 2000)
Eqqaamavigit?
• Habakkukip nalaani Judami pissutsit qanoq ippat?
• Habakkukip nalaani Jehova qanoq inuit upperiuminaatsitaannik ’suliaqarpa’?
• Habakkukip neriuutini sumik tunngaveqartippaa?
• Ullumikkut Guuti sumik upperiuminaatsumik ’suliaqassava’?
[Atuaqqissaarnermi apeqqutit]
[Qupp. 9-mi assiliartaq]
Habakkukip paaserusuppaa sooq Guutip ajussuseq atuutitikkaa. Illittaaq paaseruppiuk?
[Qupp. 10-mi assiliartaq]
Habakkukip Babylonimiut Judamut perlussiortitsinissaat siulittuutigaa
[Qupp. 10-mi assiliartaq]
Jerusalemip ukiumi 607-imi u.n.s. aserorneqarneranit illukut assanneqarsimasut