1, 2. Jesus okwa li a honga ovahongwa vaye shike, nomolwashike?

MOMUDO 32 O.P., eshi Jesus a li moshitukulwa shaGalilea, ovayapostoli vaye ovo a li pamwe navo ova li va hovela okutwa eemhata kutya olyelye munene mokati kavo. Omushangi wEvangeli Lukas okwa ti: ‘Muvo omwa penduka ediladilo: Olyelye hano munene e dule vakwao? Ndele Jesus eshi a shiiva ediladilo lokomitima davo, okwa kufa okaana nokwe ka kaleka ofika ponho yaye, ndee ta ti kuvo: Ou ta tambula okaana aka medina lange, aame ta tambula, naau ta tambula nge, oye ta tambula ou a tuma nge, osheshi ou munini womunye amushe, oye munene.’ (Luk. 9:46-48) Jesus okwa li a kwafela ovayapostoli vaye nelididimiko va kale ve shii kutya ova pumbwa okukala ovalininipiki.

² Mbela oikala yelininipiko oyo Jesus a li ta hongo ovayapostoli vaye oya li ngoo ya faafana noikala oyo ya li i niwe kOvajuda vahapu vopefimbo opo? Hasho nandenande, ponhele yaasho, oya li ya yooloka ko filufilu. Embo limwe ledina Theological Dictionary of the New Testament ola ti: “Osha li sha fimana kOvajuda okushiiva kutya olyelye a tumbala mokati kavo nokwa li yo have lipula unene nongeenge ohava fimaneke ngoo keshe oo e na okufimanekwa.” Jesus okwa li a hala ovahongwa vaye va kale va yooloka ko kovanhu ovo ve va dingilila.

3. (a) Okukala ngaashi ou munini osha hala kutya shike, nomolwashike tashi dulika shi kale shidjuu okuninga ngaho? (b) Omapulo elipi hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

³ Oshitya shOshigreka osho sha tolokwa ‘ou munini’ otashi ti omunhu oo ina fimana ile mu dinifa noke na eenghonopangelo. Jesus okwa li a longifa okaana opo a honge ovayapostoli vaye va kale ovalininipiki nove shii  kutya ova ngabekwa. Ovakriste vashili kunena navo ove na okulihonga kwaasho Jesus a li a honga ovayapostoli vaye. Otashi dulika shi kale shidjuu kufye okukala ovalininipiki moinima yonhumba. Okuhawanenena ohaku tu ningifa tu kale tu na ounhwa notu kale twa hala okukala tu dule vamwe. Ounyuni waSatana otau dulu yo oku tu nwefa mo tu kale tu lihole, tu na omhepo yefiyafanepo ile tu kale hatu findile vamwe omataleko etu. Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu kulike oikala yelininipiko? Jesus okwa li a hala okutya shike eshi a ti ‘ou munini womufye oye munene’? Omeenghalo dilipi tu na okuulika elininipiko?

4, 5. Oshike tashi dulu oku tu linyengifa tu kulike elininipiko? Yandja oshihopaenenwa.

⁴ Onghedi imwe oyo tai dulu oku tu kwafela tu kale ovalininipiki omokudimbuluka kutya Jehova omunene e tu dule ‘nounongo waye ohau nyenge okukonakonwa.’ (Jes. 40:28) Omuyapostoli Paulus okwa shanga shi na sha nounene waJehova a ti: “Ouule u fike peni woupuna noweendunge nowounongo waKalunga! Omatokolo aye ohaa konakonwa kulyelye, neendjila daye olyelye e di shii!” (Rom. 11:33) Nonande ovanhu ova kala nokulihonga oinima ihapu okudja eshi Paulus a shanga eendjovo odo omido 2 000 lwaapo da ka lupuka, osho a popile oshoshili fiyo okunena. Ndele kashi na nee mbudi kutya otu shii shihapu shi fike peni, otu na okudimina nelininipiko kutya itatu mane okulihonga kombinga yaJehova, oilonga yaye neendjila daye.

⁵ Omulumenhu umwe omunyasha wedina Leo * okwa li a dimina kutya ita dulu okulihonga oinima aishe kombinga yeshito laKalunga, naasho oshe mu kwafela a kale omulininipiki. Leo okwa li e hole ounongononi. Molwaashi okwa li a hala okushiiva shihapu kombinga yeshito, okwa li a tokola okulihonga kombinga yalo mofikola nokwa li a fika pexulifodiladilo la fimana. Okwa ti: “Osho nde lihonga osha kwafela nge ndi mone kutya ounongononi itau dulu okukwafela omunhu a shiive nawa eshito alishe nomolwaasho onda li nda tokola ndi lihonge omhango ponhele younongononi.” Leo okwa ka ninga hahende nopo nee ta ningi vali omupanguli. Lwanima, aveshe nomukulukadi waye ova ka konakona Ombibeli nEendombwedi daJehova, tava tambula ko oshili, ndele tave liyapulile Jehova nokuninginifwa. Oshike sha li sha kwafela Leo a kale e lininipika nonande omuhongwanhu? Okwa ti: “Kashi na nee mbudi kutya otwe lihonga shihapu shi fike peni  kombinga yaJehova neshito, natango ope na shihapu osho tuhe shii.”

6, 7. (a) Jehova okwe tu tulila po oshihopaenenwa sha denga mbada shelininipiko shilipi? (b) Ongahelipi elininipiko laJehova tali dulu okuninga umwe ‘munene’?

⁶ Oshinima shimwe vali osho tashi dulu oku tu kwafela tu kale ovalininipiki oshosho kutya Jehova naye omulininipiki. Didilika kutya: ‘Fye ovalongi pamwe naKalunga.’ (1 Kor. 3:9) Jehova Kalunga oo munenenene, okwa hala tu longe pamwe naye. Okwe tu dika efimano moku tu pa oufembanghenda wokuudifa onghundana iwa hatu longifa Eendjovo daye, Ombibeli. Nonande Jehova oye ha kulike eembuto, okwe tu lineekelela oshilonga shoku di kuna noku di tekela. (1 Kor. 3:6, 7) Kungaho, okwe tu tulila po oshihopaenenwa sha denga mbada shelininipiko. Nopehe na omalimbililo, oshihopaenenwa shaJehova oshi na okulinyengifa keshe umwe womufye a kale omulininipiki.

⁷ Oshihopaenenwa shaKalunga shelininipiko osha li sha kuma neenghono David. Okwa imbila Jehova a ti: “Ove wa pange oshikelelifo shexupifo lange [nelininipiko loye la, NW] nenepeka nge.” (2 Sam. 22:36) David okwa li e shii kutya okwa li a dula okuwanifa po oilonga inene muIsrael omolwekwafo laJehova oo omulininipiki. (Eps. 113:5-7) Sha faafana, mbela oshike osho tu kwete ‘inatu shi pewa’ kuJehova, kutya nee oukwatya muwa, okudula nosho yo oinakuwanifwa ye likalekelwa? (1 Kor. 4:7) Omunhu oo munini oha ningi ‘munene’ meityo olo kutya oha kala a hokiwa kuJehova. (Luk. 9:48) Natu ka taleni kutya osho otashi shiiva ngahelipi.

8. Omolwashike ovo ve li mehangano laJehova va pumbwa okukala ovalininipiki?

⁸ Otwa pumbwa elininipiko opo tu kale twa hafa mehangano laJehova notu kale hatu yambidida omalongekido eongalo. Pashihopaenenwa, diladila komukainhu umwe omunyasha wedina Petra oo a tekulwa moukwaneumbo wEendombwedi. Petra okwa li e litukula ko keongalo molwaashi a hala okuninga oinima monghedi yaye. Ndele konima yomido donhumba, okwa ka hovela vali okweendafana neongalo. Paife okwa hafa eshi e li mehangano laJehova noha yambidida omalongekido eongalo. Oshike she mu kwafela a lundulule oikala yaye? Okwa ti: “Onda li ndi na okuuda ko nokukulika omaukwatya avali a fimanenena; elininipiko nokukala ndi shii kutya onda ngabekwa, opo ndi kale nda mbilipalelwa mehangano laJehova.”

9. Omunhu oo e lininipika oha tale ko ngahelipi eendja dopamhepo odo hatu pewa, nomolwashike osho hashi mu ningifa a kale a wana okulongifwa kuJehova?

⁹ Omunhu oo e lininipika oku na olupandu li na sha nomafiloshisho aJehova, mwa kwatelwa eendja dopamhepo. Omunhu a tya ngaho oha konakona Ombibeli a mana mo, noha lesha Oshungonangelo no-Awake! Otashi dulika a ninge ngaashi ovapiya vaJehova vahapu ovadiinini, mokukala e na ondjikilile yokulesha oileshomwa yaye ipe fimbo ine i tuvikila. Ngeenge otwa ulike oikala yelininipiko mokukala hatu lesha nokukonakona oishangomwa yetu ye likolelela kOmbibeli, ohatu ka xuma komesho pamhepo, na Jehova ote ke tu longifa pauyadi moilonga yaye. — Heb. 5:13, 14.

10. Ongahelipi hatu dulu okuulika elininipiko meongalo?

¹⁰ Ope na vali onghedi imwe oyo tai ulike kutya ou e lininipika oye ‘munene.’ Momaongalo aeshe omu na ovalumenhu ovo va nangekwa po komhepo iyapuki nova wana okuyakula ve li ovakulunhuongalo. Ohava unganeke okwoongala, oilonga yokuudifa nosho yo okulifa oufita. Ngeenge otwa kala noikala yelininipiko mokuyambidida omalongekido  oo nehalo liwa, ohatu ka kwafela eongalo alishe li kale li na ehafo, ombili noukumwe. (Lesha Ovaheberi 13:7, 17.) Ngeenge ou li omukulunhuongalo ile omuyakuliongalo, mbela ito pandula Jehova nelininipiko eshi e ku lineekelela oufembanghenda wa tya ngaho?

11, 12. Opo tu dule okulongifwa mehangano laJehova otu na okukala tu na oikala ilipi, nomolwashike?

¹¹ Omunhu oo e lininipika ota dulu okulongifwa mehangano laJehova molwaashi oikala yaye ohai tu vamwe omukumo. Jesus okwa li a ladipika ovahongwa vaye va kale ovalininipiki molwaashi vamwe vomuvo ova li va nwefwa mo koikala younhwa yovanhu vopefimbo lavo. Lukas 9:46 okwa ti: ‘Muvo omwa penduka ediladilo: Olyelye hano munene e dule vakwao?’ Mbela nafye otashi dulika hatu diladila kutya otu dule Ovakriste vakwetu ile ovanhu vamwe monghedi yonhumba? Ovanhu vahapu mounyuni ou we tu dingilila ove na ounhwa nove lihole vo vene, onghee hano, otu na okukala twa yooloka ko kuvo mokukala ovalininipiki. Ngeenge otwa ningi ngaho nokukala twa lenga ehalo laJehova, ohatu ka tunga ovamwatate.

¹² Eladipiko laJesus li na sha nokukala ovalininipiki otali tu tu omukumo. Mbela katu na okukendabala tu kale ovalininipiki meembinga adishe donghalamwenyo? Natu ka kundafaneni eembinga dimwe dopatatu.

13, 14. Omushamane nomukulukadi ove na okuulika ngahelipi elininipiko, naasho otashi ka kuma ngahelipi ohombo yavo?

¹³ Mohombo. Ovanhu vahapu kunena ohava kondjele ashike oufemba wavo, ndele wavakwao inau fimana kuvo. Ashike omunhu oo omulininipiki oku na oikala oyo omuyapostoli Paulus e tu ladipika tu kale tu na. Okwa popya monhumwafo oyo a li a shangela Ovaroma a ti: ‘Tu lalakaneneni eshi tashi hapupalifa ombili netungafano.’ (Rom. 14:19) Omunhu oo omulininipiki oha lalakanene ombili nakeshe umwe, naunene tuu nakaume kaye kopahombo.

¹⁴ Ongahelipi shi na sha nomalihafifo? Ovalihomboli otashi dulika va kale ve hole omalihafifo a yoolokafana. Omushamane otashi dulika e hole okukala peumbo ta lesha ngoo nande embo eshi ta fuwa po, ofimbo omukulukadi tashi dulika e hole oku ka lya keenhele dokulila ile a ka talele po ookahewa kaye. Mbela ngeno itashi ka kala shipu komukulukadi okufimaneka omushamane waye ngeenge omulininipiki noha yandje elitulemo filufilu kwaasho omukulukadi waye e hole naasho ehe hole ponhele yokuyandja ashike elitulemo kwaasho e hole mwene? Omushamane ota ka kala e hole nokwa lenga omukulukadi waye ngeenge okwa mono kutya iha kala ashike a hala okuningilwa keshe osho a hala, ndele okwa fimaneka yo osho omushamane waye e hole. Ekwatafano lovalihomboli ohali kala la pama ngeenge aveshe ovalininipiki. — Lesha Ovafilippi 2:1-4.

15, 16. Oikala ilipi David a ladipikila Ovaisrael mEpsalme 131, noina okunwefa mo ngahelipi elihumbato letu meongalo?

¹⁵ Meongalo. Ovanhu vahapu mounyuni ohava kala va hala okumona meendelelo osho va hala. Ihava dulu okulidiinika nokave hole okuteelela. Okukala ovalininipiki otaku tu kwafele tu kale tu na eteelelo notwe lineekela muJehova. (Lesha Epsalme 131:1-3.) Ngeenge otwa kala ovalininipiki notwe lineekela muJehova ohatu ka amenwa, hatu ka nangekwa noupuna, hatu ka kala twa hafa notwa wanenwa. Osho otashi tu kwafele tu ude ko kutya omolwashike David a li a ladipika Ovaisrael vakwao va kale ve na eteelelo nove lineekela muJehova.

¹⁶ Naave oto ka kala wa hekelekwa ngaashi  David ngeenge owa kala u na eteelelo nowe lineekela muJehova nelininipiko. (Eps. 42:6) Otashi dulika wa hala okuninga omukulunhuongalo opo u ninge shihapu mokuyakula eongalo. (1 Tim. 3:1-7) Nopehe na omalimbililo, ou na okuninga ngaashi to dulu opo u pitike omhepo iyapuki i kulike mwoove omaukwatya oo omukulunhuongalo a pumbwa okukala e na. Ndele mbela ongahelipi ngeenge ou wete wa teelela efimbo lile shi dulife vamwe? Omunhu oo omulininipiki oha twikile okulongela Jehova nehafo oshilonga keshe osho a pewa a longe noha teelele nelididimiko fiyo a pewa omaufembanghenda amwe vali.

17, 18. (a) Okudimina po vamwe nokupula tu diminwe po ohaku eta oidjemo ilipi? (b) Omayeletumbulo 6:1-5 okwa yandja omayele elipi?

¹⁷ Eshi hatu ungaunga navamwe. Ovanhu vahapu ohava mono shidjuu okuyandja ombili. Ndele ovapiya vaKalunga ohava ningi ngaashi tava dulu opo va ulike kutya ovalininipiki mokudimina omapuko avo nokupula va diminwe po. Ohava dimine po yo vamwe nehalo liwa. Ounhwa ohau etifa omaupyakadi a kwata moiti, ashike ngeenge ovanhu ove na ehalo okudiminafana po, ohashi xumifa komesho ombili meongalo.

¹⁸ Otashi dulika twa pumbwa okuulika elininipiko mokuyandja ombili komunhu oo twa dopa okuwanifila po osho twa li twe mu udanekela omolwomatomheno onhumba e shii okuudiwa ko. Monghalo ya tya ngaho, otu na okudiladila kombinga yomapuko etu noku a dimina nonande otashi dulika hafye unene tu na okupewa oushima omolwaasho sha ningwa po. — Lesha Omayeletumbulo 6:1-5.

19. Omolwashike tu na okupandula eshi Ombibeli ye tu ladipika tu kale ovalininipiki?

¹⁹ Inatu pandula tuu eshi Omishangwa de tu ladipika tu kulike omhepo yelininipiko! Nonande omafimbo amwe otashi dulika shi kale shidjuu okukala ovalininipiki, okudilonga koushili oo kutya Jehova oo munenenene e tu dule omulininipiki, otaku tu kwafele tu kulike oukwatya oo muwa. Ngeenge otwa ningi ngaho, ohatu ka kala twa hokiwa kuJehova. Onghee hano, keshe umwe womufye na ninge ngaashi ta dulu opo a kale omulininipiki.