Thutha wa kahinda kanini nĩ ndeingĩranirie na mathako ma kũmenyeria mwĩrĩ na gũthondeka icoka. Thutha-inĩ ngĩgĩa na nyũmba yakwa harĩa andũ mokaga kuoya macuma ma gũthondeka icoka taũni-inĩ ya San Leandro, California, U.S.A., na tũkĩambĩrĩria kũrutithania wĩra na andũ aingĩ arĩa meendete gũthondeka icoka ciao, o hamwe na mũndũ ũmwe wahotanire gĩkombe kĩa Mr. America. O na thutha wa kũgĩa na mwĩrĩ mwega wĩ na icoka, ndiaiguaga njiganĩire.

Mũrata wakwa ũmwe twarutaga wĩra nake, nĩ aamenyete atĩ nĩ ndĩriragĩria kũmenya Bibilia, na akĩnjĩra atĩ no ende tũcemanie na mũndũ ũmwe oĩ. Rũcinĩ rũrĩa rwarũmĩrĩire, nĩ ndaaceereirũo nĩ Mũira wa Jehova gwakwa mũciĩ. Kwa ihinda rĩa mathaa mana nĩ aanjokeirie ciũria iria ndaarĩ nacio akĩhũthĩra Bibilia. Nĩ ndamwĩrire acoke mũthenya o ũcio hwaĩ-inĩ, na tũkĩarĩrĩria Bibilia nginya ũtukũ gatagatĩ. Nĩ ndakenirio mũno nĩ maũndũ marĩa ndeerutire nginya ngĩmũria kana no tũthiĩ nake mũthenya ũcio warũmĩrĩire nĩguo nyone ũrĩa aahunjagia. Nĩ ndaagegirio mũno nĩ ũrĩa aahumbũragia Bibilia na agacokeria andũ ciũria iria maarĩ nacio. Ngĩtua itua atĩ ũguo nĩguo ndĩrenda gwĩkaga!

Nĩ ũndũ ũcio ngĩendia wĩra ũcio wakwa na ngĩambĩrĩria kũhũthĩra mahinda maingĩ ũtungata-inĩ tũrĩ hamwe na mũndũ ũcio ũrĩa warĩ ũmwe wa ndungata cia mahinda mothe, nĩo Aira a Jehova metaga mapainia. Kũrĩ Mĩĩ 1948 nĩrĩo ndaabatithirio kĩgomano-inĩ gĩekĩirũo Cow Palace Arena thĩinĩ wa taũni ya San Francisco, California, na ngĩtuĩka painia mwaka-inĩ o ũcio.

Kahinda-inĩ o kau, nĩ nderire Aira a Jehova maceerere mami. Nĩ etĩkĩrire ũhoro wa ma, na thutha wa kahinda kanini agĩtuĩka Mũira wa Jehova. O na thengia ya gũkarario nĩ andũ a famĩlĩ yao, nĩ aatũũrire arĩ mwĩhokeku harĩ Ngai nginya gũkua gwake mĩaka mĩingĩ thutha ũcio. Gũtirĩ mũndũ ũngĩ thĩinĩ wa famĩlĩ itũ watuĩkire Mũira wa Jehova.

Mwaka-inĩ wa 1950, nĩ ndaathamĩire Grand Junction, Colorado, kũrĩa ndacemanirie na Billie. Aaciarĩtwo mwaka-inĩ wa 1928, na akĩrerwo hĩndĩ ĩrĩa kwarĩ na thĩna mũnene wa mbeca thĩinĩ wa thĩ. Mami wao ũrĩa wetagwo Minnie, nĩ aamũthomagĩra Bibilia o hwa-inĩ akĩhũthĩra tawa wa maguta. Arĩ na mĩaka ĩna, Billie nĩ aamenyete gũthoma, na akanyita ng’ano nyingĩ mũno cia Bibilia. Hakuhĩ mwaka-inĩ wa 1950, mami wao nĩ erutire na Aira a Jehova atĩ gũtikoragwo na handũ andũ maikagio makahĩa tene na tene thutha wa gũkua. (Kohelethu 9:​5, 10) Minnie marĩ na mũthuri wake magĩtuĩka Aira a Jehova.

Mwaka-inĩ wa 1949, Billie nĩ aacokire kuuma Boston kũrĩa aarĩ korenji na akĩambĩrĩria kwĩruta Bibilia na  kĩyo. Handũ ha gũtuĩka mũrutani wa cukuru, akĩĩyamũrĩra Ngai. Aabatithirio mwaka wa 1950 kĩgomano-inĩ gĩa kĩĩmabũrũri kĩa Aira a Jehova kũrĩa kĩhaaro-inĩ kĩa Yankee, New York. Kahinda kanini thutha ũcio tũgĩcemania, tũkĩhikania, na tũkĩingĩra ũtungata-inĩ wa mahinda mothe.

Twambĩrĩirie kũũria Eugene, Oregon na tũkĩgĩa na arata aingĩ. Mwaka-inĩ wa 1953, tũgĩthamĩra Grants Pass, Oregon nĩguo tũteithĩrĩrie kĩũngano kĩnini kĩarĩ kũu. Mwaka-inĩ o ũcio, nĩ twanyitirũo ũgeni tũthiĩ kĩrathi kĩa 23 gĩa cukuru ĩrĩa Aira a Jehova mahũthagĩra kũmenyeria amishonarĩ ĩrĩa ĩtagwo Gileadi. Cukuru ĩyo yarĩ South Lansing, kilomita 400 mwena wa rũgongo wa taũni ya New York.

Kũrĩ Dicemba 1954, mĩeri ĩtano thutha wa kuuma cukuru ya Gileadi, twĩ na Billie nĩ twakuuirũo nĩ ndege ya injini igĩrĩ twerekeire Brazil. Thutha wa ithaa rĩmwe tũrĩ ndege-inĩ ĩyo, injini ĩmwe nĩ yagĩire na gathĩna, no nĩ yahotire kũũmba o wega kũrĩa Bermuda. Thutha wa ndege ĩyo kũgĩa na thĩna ũngĩ na ĩkĩũmba ĩterĩgĩrĩirũo kũũrĩa Cuba, nĩ twakinyire wabici-inĩ ya rũhonge ya Aira a Jehova ya Rio de Janeiro, Brazil thutha wa rũgendo rũu ruothe rwarĩ na mĩnoga mĩingĩ rwa mathaa 36.

Thutha wa gũikara gwa kahinda kanini, tũrĩ na Billie o hamwe na amishonarĩ angĩ erĩ tũgĩthiĩ Bauru, kũũrĩa São Paulo, kwambĩrĩria mũciĩ mwerũ wa amishonarĩ. Taũni ĩyo yarĩ na andũ makĩria ma 50,000, na nĩ ithuĩ twarĩ Aira a Jehova a mbere kũu.

Nĩ twambĩrĩirie kũhunjĩria andũ kwao mĩciĩ, no mũhunjia ũmwe wa kanitha wa Gatoreki nĩ ambĩrĩirie kũregana na wĩra ũcio witũ. Aatũrũmagĩrĩra na agathiĩ akĩraga andũ matigatũthikĩrĩrie. O na kũrĩ ũguo, kwa ihinda rĩa ciumia cigana ũna, famĩlĩ nene twerutaga nayo Bibilia ĩgĩtĩkĩra ũhoro wa ma na thutha-inĩ ĩkĩbatithio. Thutha wa kahinda kanini andũ angĩ makĩambĩrĩria kwĩruta.

Famĩlĩ-inĩ ĩyo yabatithirio, nĩ yarĩ na mũndũ ũmwe warĩ mũnene wa kĩrabu kĩmwe kĩoĩkaine kĩa andũ magomanaga nĩguo marie. Nĩ ndekire mĩbango nĩguo tũhũthĩre nyũmba ya kĩrabu kĩu gwĩkĩra kĩgomano. Hĩndĩ ĩrĩa mũhunjia ũcio atĩtĩrithirie na akiuga atĩ no mũhaka mũbango ũcio ũtharũrio, mũnene wa kĩrabu kĩu agĩcemania na andũ acio angĩ a kĩrabu akĩmera ũũ: “Wona mwatharũria mũbango ũcio, no kuuma nguma kĩrabu-inĩ gĩkĩ!” Mũbango witũ ũgĩtĩkĩrio.

Mwaka ũrĩa warũmĩrĩire wa 1956, nĩ twanyitirũo ũgeni kĩgomano-inĩ gĩa thikũ ithatũ kĩrĩa kĩarĩ Santos kũũrĩa São Paulo. Hakuhĩ andũ 40 kuuma kĩũngano-inĩ giitũ nĩ maathire na mũgithi nginya kuo. Hĩndĩ ĩrĩa twacokire kuuma Bauru, nĩ ndakorire marũa moigaga atĩ nĩ ndaheo wĩra wa gũthiũrũrũka ngĩceerera ciũngano cia Aira a Jehova. Ngĩambĩrĩria wĩra ũrĩa ndaarutire hakuhĩ mĩaka 25, ngĩceera icigo-inĩ nyingĩ cia bũrũri ũcio mwariĩ wa Brazil.

Mahinda-inĩ macio mĩthiĩre yarĩ mĩritũ. No nĩ twahotire gũthiĩ hakuhĩ bũrũri ũcio wothe tũkĩhũthĩra mbathi, mũgithi, ngari cia kũgucio nĩ mbarathi, na mũithikiri o hamwe na gũthiĩ magũrũ. Ĩmwe ya taũni iria twambire gũceera nĩ Jaú, kũũrĩa São Paulo. Mũhunjia ũmwe wa kũu agĩtũhe mũkaana.

Agĩtwĩra ũũ: “Mũtikagerie kũhunjĩria ‘ng’ondu ciakwa!’ ”

Na ithuĩ tũkĩmwĩra, “ici ti ng’ondu ciaku, nĩ ng’ondu cia Ngai.”

Nĩ twabangire kuonania thenema ĩgiĩ wĩra witũ wa kũhunjia, yarĩ na kĩongo The New World Society in Action, no mũhunjia ũcio akĩharĩria gĩkundi kĩa andũ gĩũke gĩtũtharĩkĩre. Tũkĩmenyithia borithi o rĩo. Rĩrĩa mũhunjia ũcio na gĩkundi gĩake makinyire nyũmba-inĩ ya kĩgomano, maakorire thigari nyingĩ mũno imorotete na mĩcinga. Andũ aingĩ arĩa mokĩte nĩ maakeneire thenema ĩyo mũno.

 Ũkararia ta ũcio wa ndini nĩ warĩ mũingĩ mũno hakuhĩ kũndũ guothe kũrĩa twatungataga mahinda-inĩ macio. Kwa ngerekano, thĩinĩ wa Brusque, hakuhĩ na Blumenau, Santa Catarina, nĩ twakorire mapainia erĩ maahunjagia rungu rwa ũkararia mũnene. No gũkirĩrĩria na kũũmĩrĩria kwao nĩ kwarathimirũo na njĩra nene. Rĩu, nĩ makĩria ma mĩaka 50 kuuma hĩndĩ ĩyo, na kũrĩ na makĩria ma ciũngano 60 irathiĩ na mbere gĩcigo-inĩ kĩu o ũndũ ũmwe na Nyũmba ya Igomano thaka mũno ĩrĩ hakuhĩ na taũni ya Itajaí!

Ũmwe wa maũndũ marĩa tũngĩririkana wĩra-inĩ ũcio wa gũthiũrũrũka nĩ mahinda ma gĩkeno marĩa twahũthĩrire hamwe na Akristiano arĩa angĩ tũkĩhaarĩria igomano. Mĩaka-inĩ ya 1970 nĩ ndaheirũo mweke wa mwanya wa gũkorũo ndĩ mũrori wa kĩgomano kĩhaaro-inĩ kĩnene kĩa Morumbi. Ciũngano ta igana rĩmwe iria cirĩ hakuhĩ, nĩ ciatũmĩirũo marũa cikĩrũo ciĩrutĩre andũ ikũmi kuuma o kĩũngano nĩguo matherie kĩhaaro kĩu mũthenya ũmwe mbere ya kĩgomano.

Hĩndĩ ĩrĩa athaki a mũbira moimaga kĩhaaro-inĩ kĩu ũtukũ, amwe nĩ maiguĩkire makiuga ũũ na kĩnyũrũri: “Rĩu andũ aya anyinyi ũũ nĩo maroka gũtheria kĩhaaro?” O na kũrĩ ũguo, gũgĩkinya ũtukũ gatagatĩ, kĩhaaro kĩu gĩothe kĩarĩ gĩtheru! Mũrũgamĩrĩri wa kĩhaaro kĩu oigire ũũ amakĩte: “Wĩra ũrĩa inyuĩ Aira a Jehova mwaruta na mathaa manini tu, korũo nĩ aruti akwa a wĩra, mangĩahũthĩra kiumia kĩgima kũũruta!”

Mwaka wa 1980, baba witũ nĩ aakuire, na kahinda kanini thutha ũcio nĩ twacokire Amerika, tũgĩthiĩ Fremont, California nĩguo tũkarũmbũiyie mami. Nĩ tuonire wĩra wa gũthambagia nyũmba ũtukũ na tũgĩthiĩ na mbere kũhunjia tũrĩ mapainia tũgĩteithagia andũ arĩa maaragia Kĩportuguese gĩcigo-inĩ kĩu. Thutha ũcio tũgĩthamĩra San Joaquin Valley, kũrĩa twathire na mbere gũcaria andũ arĩa maaragia Kĩportuguese gĩcigo-inĩ kĩu kĩnene kuuma Sacramento nginya Bakersfield. Rĩu, kũrĩ na ciũngano ta ikũmi ciaragia rũthiomi rwa Kĩportuguese kũu California.

Thutha wa mami gũkua mwaka-inĩ wa 1995, nĩ twathamĩire Florida kũrĩa twarũmbũyirie Ithe wa Billie nginya rĩrĩa aakuire. Mami wao aakuĩte mwaka-inĩ wa 1975. Naguo mwaka-inĩ wa 2000, tũgĩthamĩra mũhuro wa Colorado na tũgĩtwarithia ũtungata witũ wa mahinda mothe na mbere kũu, tũkĩhunjĩria aikari a tene a Amerika thĩinĩ wa matũũra marĩa maamũrĩtwo nĩ ũndũ wao ma Navajo na Ute. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, Billie nĩ aakuire mweri wa Februarĩ 2014.

Nĩ ngoragwo na gĩkeno kĩingĩ mũno nĩ ũndũ wa gũceererũo nĩ Mũira wa Jehova mĩaka 65 mĩhĩtũku, ũrĩa wanjokeirie ciũria ciakwa ciothe akĩhũthĩra Bibilia! Ningĩ nĩ ngenaga nĩ gũkorũo atĩ nĩ ndaathuthuragia wega nĩguo menye kana nĩ ma maũndũ macio oigaga moimĩte Bibilia-inĩ. Ũndũ ũrĩa watũmire nyambĩrĩrie ũtũũro ũrĩ na irathimo nyingĩ wa gũtungatĩra Ngai.