Nĩ Mwakũũrirũo nĩ Ũndũ wa Ũtugi Mũnene wa Ngai
“No mũhaka mehia matige kũmwathaga, tondũ . . . mũrĩ rungu rwa ũtugi mũnene.”—ROM. 6:14.
1, 2. Aira a Jehova makenagio nĩ kũhũthĩra rĩandĩko rĩa Aroma 5:12 nĩkĩ?
TA HŨŨRA MBICA ũkĩenda kwandĩka maandĩko ma Bibilia marĩa Aira a Jehova moĩ wega na mahũthagĩra kaingĩ. Hihi rĩandĩko rĩa Aroma 5:12 no rĩkorũo rĩrĩ rĩmwe rĩa maandĩko marĩa ũngĩandĩka marĩ ma mbere? Ta wĩcirie maita marĩa mothe wanahũthĩra mũhari ũyũ: “O ta ũrĩa kũgerera harĩ mũndũ ũmwe mehia maatonyire thĩinĩ wa thĩ na gĩkuũ gĩgĩtonya nĩ ũndũ wa mehia, na kwoguo gĩkuũ gĩgĩtherema kũrĩ andũ othe tondũ nĩ meehĩtie othe.”
2 Mũhari ũcio nĩ ũhũthĩrĩtwo maita maingĩ thĩinĩ wa ibuku rĩa Bibilia Ĩrutanaga Atĩa Kũna? Kwahoteka ũgĩthoma ibuku rĩu na ciana ciaku kana andũ angĩ, no ũthome rĩandĩko rĩa Aroma 5:12 ũkĩarĩrĩria gĩcunjĩ gĩa 3, 5, na 6 ũhoro-inĩ wĩgiĩ muoroto wa Ngai harĩ thĩ, ũkũũri, na ũrĩa akuũ matariĩ. No nĩ maita maigana ũririkanaga rĩandĩko rĩu ũgĩciria ũhoro wĩgiĩ mũrũgamo waku harĩ Jehova, ciĩko ciaku, na kĩĩrĩgĩrĩro gĩaku kĩa mahinda mokĩte?
3. Nĩ ũndũ ũrĩkũ twagĩrĩirũo gwĩtĩkĩra wĩgiĩ mehia?
3 Ithuothe no mũhaka twĩtĩkĩre atĩ tũrĩ ehia. O mũthenya nĩ tũhĩtagia. O na kũrĩ ũguo, tũkoragwo na ma atĩ Ngai nĩ aririkanaga tũrĩ o rũkũngũ, na nĩ akoragwo eharĩirie gũtuonia tha. (Thab. 103:13, 14) Jesu nĩ agwetire ciugo ici thĩinĩ wa ihoya rĩa kĩonereria: “Ũtuohere mehia maitũ.” (Luk. 11:2-4) Nĩ ũndũ ũcio, tũtiagĩrĩirũo gũtinda tũgĩciria ũhoro wa mahĩtia marĩa Ngai atuoheire. O na kũrĩ ũguo, no tũgunĩke tũngĩĩcũrania ũrĩa angĩtuohera na ũrĩa atuoheire.
KUOHERŨO NĨ ŨNDŨ WA ŨTUGI MŨNENE
4, 5. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũtũteithagia gũtaũkĩrũo nĩ Aroma 5:12? (b) “Ũtugi mũnene” ũrĩa ũgwetetwo thĩinĩ wa Aroma 3:24 nĩ kĩĩ?
4 Nĩ tũthomaga ũhoro wa bata thĩinĩ wa mĩrango ĩrĩa ĩthiũrũrũkĩirie ciugo iria mũtũmwo Paulo aandĩkire thĩinĩ wa Aroma 5: 12, na makĩria mũrango wa 6. Ũhoro ũcio nĩ ũgũtũteithia gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa Jehova angĩtuohera. Tũthomaga ũũ thĩinĩ wa mũrango wa 3: “Andũ othe nĩ mehĩtie . . . , na amatuaga athingu nĩ ũndũ wa thogora ũrĩa Kristo Jesu aarĩhire nĩguo amahonokie. Kĩu nĩ kĩheo Ngai aamaheire nĩ ũndũ wa ũtugi wake mũnene.” (Rom. 3:23, 24) Nĩ ũndũ ũrĩkũ Paulo eendaga kuuga akĩhũthĩra ciugo “ũtugi mũnene”? Aahũthĩrire kiugo gĩa Kĩngiriki kĩrĩa ibuku rĩmwe riugaga atĩ kĩhutanĩtie na “gwĩka mũndũ wega wĩyendeire ũtekwĩrĩgĩrĩra agakũrĩha.” No ti tondũ nĩ agĩrĩire gwĩkĩrũo ũguo.
5 Mũthomi wĩtagwo John Parkhurst oigire ũũ: “[Kiugo kĩu gĩa Kĩngiriki] gĩkĩhũthĩrũo kwaria ũhoro wa Ngai na Kristo, kaingĩ kĩonanagia ũtugi ũrĩa maatuonirie na kwĩyendera kana tha iria cionanĩtio harĩ gũkũũra na kũhonokia andũ.” Kwoguo ciugo “ũtugi mũnene” thĩinĩ wa Bibilia ya New World Translation nĩ ciagĩrĩire. No nĩ na njĩra ĩrĩkũ Ngai onanirie ũtugi mũnene? Na ũndũ ũcio ũhutanĩtie atĩa na kĩĩrĩgĩrĩro gĩaku kĩa mahinda mokĩte, na ũrata waku na Jehova? Rekei tuone.
6. Andũ mangĩgunĩka atĩa nĩ ũndũ wa ũtugi mũnene wa Ngai?
6 Mehia na gĩkuũ “maatonyire thĩinĩ wa thĩ” kũgerera harĩ “mũndũ ũmwe,” nĩwe Adamu. Kwoguo, “nĩ ũndũ wa kwĩhia kwa mũndũ ũmwe gĩkuũ gĩaathanire o ta mũthamaki.” Paulo ongereire atĩ “ũtugi ũcio mũnene [wa Ngai]” wonekire “nĩ ũndũ wa mũndũ ũmwe, na nĩwe Jesu Kristo.” (Rom. 5:12, 15, 17) Na ũtugi ũcio mũnene nĩ ũreheire andũ othe maũndũ mega. “Gwathĩka kwa mũndũ ũcio ũmwe [Jesu] gũgaatũma andũ aingĩ matuwo athingu.” Ma nĩ atĩ, ũtugi ũcio mũnene wa Ngai no ũtũme andũ makaagĩa “muoyo wa tene na tene kũgerera harĩ Jesu Kristo.”—Rom. 5:19, 21.
7. Nĩkĩ no tuuge warĩ ũtugi mũnene Ngai kũheana ũkũũri?
7 To mũhaka Jehova angĩatũmire Mũrũ wake gũkũ thĩ nĩguo arute igongona rĩa ũkũũri. Makĩria ma ũguo, andũ ehia na matarĩ akinyanĩru matiarĩ ũndũ mwega meekĩte nĩguo magĩrĩre kũrutĩrũo igongona rĩa ũkũũri rĩrĩa rĩtũmaga moherũo mehia. Nĩ ũndũ ũcio, kuoherũo mehia na kũheo kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgatũũra tene na tene nĩ ũtugi mũnene tuonetio, no ti tondũ nĩ twagĩrĩire. Twagĩrĩirũo kuoya na ũritũ mũno kĩheo kĩu Ngai atũheete kĩa ũtugi mũnene na kĩagĩrĩirũo kũhutagia ũtũũro witũ wa o mũthenya.
KUONANIA NGATHO NĨ ŨNDŨ WA ŨTUGI MŨNENE WA NGAI
8. Nĩ mwĩcirĩrie ũrĩkũ mũũru andũ amwe mangĩkorũo naguo wĩgiĩ mehia mao?
8 Tondũ tũrĩ njiarũa cia Adamu itarĩ nginyanĩru, nĩ tũkoragwo na mwerekera wa kwĩhia. O na kũrĩ ũguo, mangĩkorũo marĩ mahĩtia manene kũhũthia ũtugi mũnene wa Ngai hihi na njĩra ya gwĩciria ũũ: ‘O na ingĩka ũndũ ũtarĩ mwega, o na ũndũ Ngai onaga ũrĩ mehia, ndibatiĩ kũmaka. Jehova egũkĩnjohera.’ Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, nĩ kũrĩ Akristiano maarĩ na mwĩcirĩrie ta ũcio o na rĩrĩa atũmwo amwe maarĩ muoyo. (Thoma Judasi 4.) No twage kuuga ũndũ ta ũcio, ĩndĩ mwerekera ũcio no ũkorũo thĩinĩ witũ kana ũtũingĩre na wambĩrĩrie gũkũra.
9, 10. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Paulo hamwe na angĩ maakũũrirũo kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ?
9 Paulo nĩ aatĩtĩrithirie atĩ no mũhaka tũregane na mwĩcirĩrie ũyũ: ‘Ngai nĩ arataũkĩrũo. Ndangĩtindanĩrĩra na maũndũ moru marĩa ndĩreka.’ Mwĩcirĩrie ta ũcio nĩ mũũru nĩkĩ? Tondũ o ta ũrĩa Paulo aandĩkire, Akristiano nĩ “[maakuĩte] ũhoro-inĩ wa mehia.” (Thoma Aroma 6:1, 2.) Kũngĩrũo atĩa atĩ nĩ “[maakuĩte] ũhoro-inĩ wa mehia” na maarĩ muoyo gũkũ thĩ?
10 Paulo na andũ angĩ a hĩndĩ ĩyo nĩ maagunĩkire nĩ ũkũũri. Kwoguo Jehova nĩ aamoheire mehia, akĩmaitĩrĩria roho mũtheru, na akĩmatua ariũ ake a kĩĩroho. Ũndũ ũcio ũkĩmahe kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũthiĩ igũrũ. Mangĩatũũrire marĩ ehokeku, nĩ mangĩagĩire na mweke wa gwathana hamwe na Kristo kũrĩa igũrũ. Kwoguo Paulo nĩ angĩoigire atĩ nĩ “[maakuĩte] ũhoro-inĩ wa mehia” o na gũtuĩka maarĩ muoyo magĩtungatĩra Ngai. Aahũthĩrire ngerekano ya Jesu, ũrĩa thutha wa gũkua, wariũkirio na akĩheo muoyo wa roho ũtangĩkua kũrĩa igũrũ. Gĩkuũ gĩtiarĩ na hinya wa gwatha Jesu rĩngĩ. No taguo kwarĩ harĩ Akristiano aitĩrĩrie maguta, arĩa mangĩeyonire ‘makuĩte ũhoro-inĩ wa mehia no meyone marĩ muoyo nĩ ũndũ wa Ngai kũgerera Kristo Jesu.’ (Rom. 6:9, 11) Njĩra yao ya ũtũũro ndĩatariĩ ta ũrĩa yarĩ hau kabere. Matiatongoragio nĩ merirĩria mao moru ma wĩhia. Nĩ ta maakuĩte na magatigana na njĩra ĩyo yao ya ũtũũro.
11. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ arĩa tũkoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgatũũra tene na tene thĩinĩ wa Paradiso “tũkuĩte ũhoro-inĩ wa mehia”?
11 Ĩ ithuĩ na ithuĩ? Tũtanatuĩka Akristiano, kaingĩ nĩ twehagia, hihi o na tũtekũmenya ũrĩa ciĩko citũ ciarĩ njũru maitho-inĩ ma Ngai. Twarĩ ta ngombo cia “maũndũ matarĩ matheru na ma uuni-watho.” No tuuge twarĩ “ngombo cia mehia.” (Rom. 6:19, 20) Tũgĩcoka tũkĩmenya ma cia Bibilia, tũgĩka mogarũrũku ũtũũro-inĩ, tũkĩyamũrĩra Ngai, na tũkĩbatithio. Kuuma hĩndĩ ĩyo, ũkoretwo ũrĩ wendi witũ ‘gwathĩkĩra kuuma ngoro’ morutani ma Ngai na ithimi ciake. Nĩ ‘twakũũrirũo kuuma mehia-inĩ,’ na ‘tũgĩtuĩka ngombo cia ũthingu.’ (Rom. 6:17, 18) Kwoguo o na ithuĩ no twĩrũo atĩ nĩ “tũkuĩte ũhoro-inĩ wa mehia.”
12. Nĩ itua rĩrĩkũ o ũmwe witũ arabatara gũtua?
12 Rĩu ta wĩcirie ũhoro waku ũgĩthoma ciugo ici mũtũmwo Paulo aandĩkire: “Mũtikareke mehia mathiĩ na mbere gwathana ta mũthamaki mĩĩrĩ-inĩ yanyu ĩyo ĩkuaga, atĩ nĩguo mwathĩkagĩre merirĩria mayo.” (Rom. 6:12) Tũngĩrũmagĩrĩra ũrĩa wothe mĩĩrĩ itũ ĩtarĩ mĩkinyanĩru ĩratũtindĩka gwĩka, no tũkorũo tũkĩreka “mehia mathiĩ na mbere gwathana.” Tondũ no ‘tũreke’ mehia maathane kana maage gwathana-rĩ, kĩũria kĩa bata nĩ gĩkĩ: Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũrenda kuuma ngoro? Wĩyũrie ũũ: ‘Hihi rĩmwe na rĩmwe nĩ njĩtĩkagĩria mwĩrĩ wakwa ũtarĩ mũkinyanĩru kana meciria makwa mandongorie gwĩka ũndũ ũtarĩ mwega na ngamarũmĩrĩra? Kana nĩ nguĩte ũhoro-inĩ wa mehia? Hihi nĩ nyonaga atĩ ndĩ muoyo nĩ ũndũ wa Ngai kũgerera Kristo Jesu?’ Angĩkorũo nĩ tũkoragwo na ngatho nĩ ũndũ wa ũtugi mũnene ũrĩa Ngai atuonetie na njĩra ya gũtuohera, tũrĩĩkaga ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo tũmũkenagie.
NO ŨTOORIE
13. Nĩ ũira ũrĩkũ wonanagia atĩ no tũhote gũtigana na mehia?
13 Andũ a Jehova nĩ magarũrũkĩte magatigana na ‘maciaro marĩa maagĩaga namo’ mbere ya kũmenya Ngai, kũmwenda, na kũmũtungatĩra. Mũtũũrĩre wao wa hau kabere no ũkorũo warĩ na “maũndũ maratũma rĩu [maconoke]” na mangĩatũmire moragwo nĩ ũndũ wamo. (Rom. 6:21) Magĩcoka magĩka mogarũrũku. Andũ aingĩ a Korintho arĩa Paulo aandĩkĩire mahaanaga ũguo. Amwe maarĩ ahoi mĩhianano, itharia, makeingĩria ngomanio-inĩ cia arũme kwa arũme na atumia gwa atumia, aici, arĩĩu, na maũndũ mangĩ ta macio. Ĩndĩ nĩ ‘maathambirio na magĩtherio.’ (1 Kor. 6:9-11) Kwahoteka amwe arĩa maarĩ kĩũngano kĩa Roma mahaanaga ũguo. Paulo aatongoririo nĩ roho kũmaandĩkĩra ũũ: “O na mũtikaneanage mĩĩrĩ yanyu ĩtuĩke indo cia gwĩka maũndũ matarĩ ma ũthingu, no mwĩneanei kũrĩ Ngai ta andũ marĩ muoyo kuuma gĩkuũ-inĩ, ningĩ mũneane mĩĩrĩ yanyu kũrĩ Ngai ĩtuĩke indo cia gwĩka maũndũ ma ũthingu.” (Rom. 6:13) Paulo nĩ aarĩ na ma atĩ nĩ mangĩatũũrire marĩ atheru kĩĩroho na kwoguo mathiĩ na mbere kũgunĩka nĩ ũtugi mũnene wa Ngai.
14, 15. Twagĩrĩirũo kwĩyũria atĩa ũhoro-inĩ wĩgiĩ gũkorũo tũrĩ “athĩki kuuma ngoro-inĩ”?
14 O na ũmũthĩ noguo kũhaana. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ amwe kũrĩ hĩndĩ mahaanaga ta acio maarĩ Korintho. No o nao nĩ meekire mogarũrũku. Magĩtigana na mĩthiĩre yao ya hau kabere na ‘magĩthambio.’ O na angĩkorũo nĩguo watariĩ-rĩ, mahinda-inĩ maya mũrũgamo waku harĩ Ngai ũhaana atĩa? Rĩu tondũ Ngai nĩ atuonagia ũtugi wake mũnene na agatuohera-rĩ, hihi nĩ ũtuĩte itua rĩa kwaga ‘kũneanaga mwĩrĩ waku ũtuĩke kĩndũ gĩa gwĩka maũndũ matarĩ ma ũthingu’? Na handũ ha ũguo-rĩ, nĩ ‘ũkwĩneana kũrĩ Ngai ta mũndũ ũrĩ muoyo kuuma gĩkuũ-inĩ’?
15 Nĩguo tũhote gwĩka ũguo, no mũhaka twĩtheme gwĩka mehia maritũ ta marĩa amwe arĩa maarĩ Korintho meekaga. Ũcio nĩ ũndũ wa bata angĩkorũo nĩ twĩtĩkĩrĩte ũtugi mũnene wa Ngai na ‘mehia magatiga gũtwathaga.’ O na kũrĩ ũguo-rĩ, hihi nĩ tũtuĩte itua rĩa gũkorũo tũrĩ “athĩki kuuma ngoro-inĩ” na njĩra ya gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo twĩtheme mehia marĩa andũ amwe monaga ta matarĩ maritũ?—Rom. 6:14, 17.
16. Tũmenyaga atĩa atĩ gũtuĩka Mũkristiano nĩ makĩria ma gũtiga gwĩkaga mehia maritũ?
16 Ta wĩcirie ũhoro wa mũtũmwo Paulo. No tũkorũo na ma atĩ ndeekaga maũndũ ma magigi marĩa magwetetwo thĩinĩ wa 1 Akorintho 6:9-11. O na kũrĩ ũguo, nĩ oigire atĩ aarĩ mwĩhia. Aandĩkire ũũ: “Niĩ nyumanĩte na mwĩrĩ, ngendio mehia-inĩ. Nĩ gũkorũo nditaũkagĩrũo nĩ maũndũ marĩa njĩkaga. Tondũ ndiĩkaga maũndũ marĩa nyendaga, no njĩkaga marĩa thũire.” (Rom. 7:14, 15) Ciugo icio cionanagia atĩ nĩ harĩ maũndũ mangĩ Paulo onaga marĩ mehia, na nĩ eerutanagĩria mũno kũrũa namo. (Thoma Aroma 7:21-23.) O na ithuĩ nĩ twĩkagei o ũguo na twĩrutanagĩrie gũkorũo tũrĩ “athĩki kuuma ngoro-inĩ.”
17. Wendaga gũkorũo ũrĩ mwĩhokeku nĩkĩ?
17 Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wĩgiĩ wĩhokeku. Akristiano no mũhaka makorũo marĩ ehokeku. (Thoma Thimo 14:5; Aefeso 4:25.) Shaitani nĩwe “ithe wa maheeni.” Nĩ ũndũ wa kũheenania, Anania na mũtumia wake nĩ maakuire. Tũtingĩenda kũhaana ta o, nĩkĩo twĩthemaga kũheenania. (Joh. 8:44; Atũm. 5:1-11) No gũkorũo tũrĩ ehokeku nĩ makĩria ma kwaga kũheenania. Hatarĩ nganja wĩhokeku witũ wagĩrĩire kuonania ngatho citũ harĩ ũtugi mũnene wa Ngai.
18, 19. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ gũkorũo tũrĩ ehokeku kũhutĩtie makĩria ma kwaga kwaria maheeni ma ĩmwe kwa ĩmwe?
18 Kũheenania nĩ kuuga ũndũ ũtarĩ wa ma. No Jehova ndendaga andũ ake metheme tu o kwaria maheeni. Eerire Aisiraeli ũũ: “Wĩamũrei mũtuĩke atheru; nĩ gũkorũo niĩ Jehova Ngai wanyu ndĩ mũtheru.” Agĩcoka akĩonania ũrĩa mũndũ angĩkorũo arĩ mũtheru. Oigire ũũ: “Mũtikanaiye, kana mwĩke maũndũ ma kũhenania [wara], kana mũhenanie o mũndũ na mũndũ ũrĩa ũngĩ.” (Alaw. 19:2, 11) Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, o na mũndũ ũtuĩte itua rĩa kwaga kũheenania no ekore akĩheenereria arĩa angĩ na njĩra ya wara.
19 Kwa ngerekano, mũndũ no ere mũnene wake kana mũndũ ũngĩ marutaga wĩra nake atĩ ndagakorũo wĩra-inĩ kana nĩ akoimĩra tene tondũ nĩ agathiĩ “thibitarĩ.” No ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, “thibitarĩ” no kũhĩtũkĩra tu agũre ndawa kana kũrĩha mbeca. Kĩrĩa kĩratũma age gũthiĩ wĩra nĩ tondũ arenda gũgatwara famĩlĩ yake gĩcũa-inĩ. Kwahoteka haarĩ na ũũma mũnini akiuga nĩ agathiĩ “thibitarĩ”, no hihi no uuge atĩ aarĩ mwĩhokeku? Kana hihi nĩ wara aahũthĩrire? No gũkorũo nĩ ũĩ maũndũ mangĩ mahaana ũguo ma kũhũthĩra wara mũndũ akĩmenyaga. Kwahoteka andũ mekaga ũguo nĩ getha matikarũithio kana nĩgetha megune makĩhũthĩra arĩa angĩ. O na angĩkorũo mũndũ ndekwaria maheeni ĩmwe kwa ĩmwe-rĩ, githĩ Jehova ndoigĩte atĩ ‘tũtikaneke maũndũ ma kũhenania kana ma wara’? Ningĩ ta wĩcirie ũhoro wa Aroma 6:19 ĩrĩa yugĩte ũũ: “Neanai ciĩga cianyu rĩu ituĩke ngombo cia ũthingu nĩguo ciĩkage maũndũ marĩa matheru.”
20, 21. Ũtugi mũnene wa Ngai wagĩrĩirũo gũtũtindĩka gwĩka atĩa?
20 Kuonania ngatho nĩ ũndũ wa ũtugi mũnene wa Ngai nĩ makĩria ma gwĩthema ũtharia, ũrĩĩu, kana mehia mangĩ meekagwo nĩ arĩa maarĩ Korintho. Gwĩtĩkĩra ũtugi mũnene wa Ngai to gwĩthema ngomanio itagĩrĩire, no nĩ nginya kũrũa na mĩerekera o yothe ya gwĩkenia na maũndũ ma ũũra-thoni. Kũneana ciĩga citũ ituĩke ngombo cia ũthingu kũrĩtũmaga twĩtheme to ũrĩĩu tu, no nĩ nginya kũnyua hakuhĩ tũrĩwo. No tũbatare gwĩkĩra kĩyo kĩingĩ kũrũa na maũndũ macio moru, ĩndĩ no tũtoorie mbaara ĩyo.
21 Muoroto witũ wagĩrĩire gũkorũo ũrĩ gwĩthema mehia maritũ, o hamwe na marĩa monagwo ta matarĩ maritũ. O na gũtuĩka tũtingĩhota gwĩka ũguo na njĩra nginyanĩru, twagĩrĩirũo kwĩrutanagĩria o ta ũrĩa mũtũmwo Paulo eekaga. Eekĩrire ngoro Akristiano arĩa angĩ ũũ: “Mũtikareke mehia mathiĩ na mbere gwathana ta mũthamaki mĩĩrĩ-inĩ yanyu ĩyo ĩkuaga, atĩ nĩguo mwathĩkagĩre merirĩria mayo.” (Rom. 6:12; 7:18-20) Twarũa na mehia ma mũthemba o wothe, nĩ tũrĩonanagia ngatho citũ nĩ ũndũ wa ũtugi mũnene wa Ngai kũgerera harĩ Kristo.
22. Nĩ ũndũ ũrĩkũ arĩa monanagia ngatho nĩ ũndũ wa ũtugi mũnene wa Ngai merĩgĩrĩire?
22 Kũgerera ũtugi mũnene wa Ngai, nĩ tuoheirũo mehia maitũ na no tũthiĩ na mbere kuoherũo. Rekei tuonanie ngatho citũ na njĩra ya gũthiĩ na mbere kwĩrutanĩria kũrũa na mwerekera o wothe wa gwĩka maũndũ marĩa monagwo ta matarĩ mehia maritũ. Paulo agĩtĩtĩrithia ũhoro wa ngerenwa ĩrĩa ĩrĩ mbere itũ, oigire ũũ: “Tondũ nĩ mwakũũrirũo kuuma mehia-inĩ na mũgĩtuĩka ngombo cia Ngai, maciaro manyu nĩ maũndũ matheru, na marigĩrĩrio mamo nĩ muoyo wa tene na tene.”—Rom. 6:22.