ŨNDŨ WA 1
Moguni ma Kwĩgirĩrĩria
KWĨGIRĨRĨRIA NĨ KĨĨ?
Kwĩgirĩrĩria nĩ gũkorũo na ũhoti wa
-
kwamba kwĩima ũndũ mũna ũrerirĩria
-
gwĩthema gwĩka ũndũ mũna
-
kũhingia ũndũ o na angĩkorũo ndũraũkenera
-
kũiga maũndũ ma andũ arĩa angĩ mbere ya maku
KWĨGIRĨRĨRIA NĨ KWA BATA NĨKĨ?
Ciana iria ikoragwo na ũhoti mũnene wa kwĩgirĩrĩria no iregane na ũndũ mũũru o na angĩkorũo ũroneka ta arĩ ũndũ ingĩkenera. Ngũrani nacio, ciana iria itakoragwo na ũhoti mũnene wa kwĩgirĩrĩria no
-
ciumĩrie ngũĩ
-
irware mũrimũ wa gũthuthĩka ngoro
-
ciambĩrĩrie kũgucia thigara, kũnyua njohi gũkĩria gĩthimi, kana kũhũthĩra ndawa cia kũrebia
-
ciambĩrĩrie kũrĩa irio itarĩ cia gwaka mwĩrĩ
Ũthuthuria ũmwe woonanirie atĩ andũ arĩa megiragĩrĩria mũno marĩ anini matikoragwo na mathĩna maingĩ ma mwĩrĩ kana na ma mbeca matuĩka andũ agima, na nĩ mathĩkagĩra watho makĩria. Ũthuthuria ũcio watũmire Profesa Angela Duckworth wa University of Pennsylvania akinyĩrĩre kuuga ũũ: “Nĩ ũndũ wa bata kwĩgirĩrĩria.”
ŨRĨA ŨNGĨRUTA MWANA WAKU KWĨGIRĨRĨRIA
Wĩrute kuuga aca na wonanie na ciĩko.
ŨTAARO WA BIBILIA: “Rekei ‘Ĩĩ’ yanyu ĩtuĩke ĩĩ, nayo ‘Aca’ yanyu ĩtuĩke aca.”—Mathayo 5:37.
Ciana nini no igerie itua rĩa aciari a cio na njĩra ya kũruta bunjo, nginya mbere ya andũ. Mũciari angĩhe mwana wake kĩrĩa arenda, mwana ũcio nĩ arĩmenyaga atĩ angĩruta bunjo nĩ arĩheagwo kĩrĩa aretia.
Ngũrani na ũguo, mũciari angiuga aca na onanie na ciĩko, mwana ũcio nĩ ekwĩruta ũndũ wa bata ũtũũro-inĩ atĩ, ti hingo ciothe tũgĩaga kĩrĩa tũrenda. Dr. David Walsh aandĩkire atĩ “andũ arĩa merutĩte ũndũ ũcio nĩ makoragwo na gĩkeno makĩria ũtũũro-inĩ. Nĩ ũndũ ũtarĩ wa wendo kũreka ciana ikũre igĩciria atĩ hingo ciothe nĩ irĩgĩaga na kĩrĩa irenda.” *
Ũngĩaga gwĩtĩkĩria mwana waku akorũo na kĩrĩa gĩothe aretia rĩu, ũgũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ we gũkũria ũhoti wa kwĩgirĩrĩria ũtũũro-inĩ, ta hihi angĩĩkora igerio-inĩ rĩa kũhũthĩra ndawa cia kũrebia, kwĩingĩria ngomanio-inĩ itagĩrĩire, kana maũndũ-inĩ mangĩ matarĩ mega.
Teithia ciana ciaku itaũkĩrũo nĩ moimĩrĩro ma ciĩko ciao, njega na njũru.
ŨTAARO WA BIBILIA: “Kĩrĩa gĩothe mũndũ arahanda, kĩu nokĩo akaagetha.”—Agalatia 6:7.
Mwana waku nĩ arabatara kũmenya atĩ ciĩko cia mũndũ nĩ ikoragwo na moimĩrĩro na atĩ kwaga kwĩgirĩrĩria nĩ gũkoragwo na moimĩrĩro moru. Kwa ngerekano, angĩkorũo mwana waku nĩ arakaraga na ihenya, andũ no mambĩrĩrie kũmwĩthema. No angĩkũria ũhoti wa kwĩgirĩrĩria rĩrĩa arakario, na gũkorũo na wetereri handũ ha kũhĩkĩka, andũ nĩ mekũmwenda. Teithia mwana waku ataũkĩrũo atĩ ũtũũro wake nĩ ũkũgaacĩra emenyeria kwĩgiragĩrĩria.
Teithia mwana waku kũmenya maũndũ marĩa ma bata makĩria.
ŨTAARO WA BIBILIA: “Mũkũũranage maũndũ marĩa ma bata makĩria.”—Afilipi 1:10.
Kwĩgirĩrĩria nĩ gũtũteithagia gwĩthema gwĩka maũndũ moru; na makĩria ma ũguo gũgatũteithia gwĩka maũndũ marĩa tũrabatara gwĩka, o na angĩkorũo tũtiramakenera. Nĩ harĩ bata mwana waku kwĩruta kũmenya maũndũ marĩa ma bata makĩria na kũmaiga mbere. Kwa ngerekano, agĩrĩirũo kwamba kũrĩkia wĩra ũrĩa aheetwo wa cukuru atanathiĩ gũthaaka.
Korũo ũrĩ kĩonereria kĩega.
ŨTAARO WA BIBILIA: “Nĩ kĩonereria ndamũigĩra, atĩ o ta ũguo ndeka harĩ inyuĩ, o na inyuĩ mwĩkage ũguo.”—Johana 13:15.
Mwana waku nĩ onaga ũrĩa wĩkaga rĩrĩa warakario nĩ ũndũ. Onania kũgerera kĩonereria gĩaku atĩ rĩrĩa mũndũ egirĩrĩria maũndũ nĩ mathiaga wega. Kwa ngerekano, rĩrĩa mwana waku eka ũndũ ũtarĩ mwega-rĩ, hihi nĩ woyaga ikinya na marakara kana ũikaraga ũhooreire?
^ kĩb. 20 Kuuma ibuku-inĩ rĩa No: Why Kids—of All Ages—Need to Hear It and Ways Parents Can Say It.