Biblia Ke Sobaka Luzingu ya Bantu

SAMBU na nki bakala mosi ya insi Écosse tekaka kompani yina vandaka kukotisila yandi mbongo mingi? Inki sadisaka bakala mosi na insi Brésil na kuyambula mambu ya nsoni na luzingu na yandi mpi na kukatuka na kimpika ya kunwa makaya ya bo ke bingaka cocaïne? Inki sadisaka bakala mosi ya insi Slovénie na kuyambula kikalulu na yandi ya mbi ya kunwa malafu mingi? Beto landa mambu ya bo ke tuba.

“Mambu Yonso Vandaka Kumonana Mbote na Luzingu na Mono.”—JOHN RICKETTS

MVULA YINA YANDI BUTUKAKA: 1958

INSI YINA YANDI BUTUKAKA: ÉCOSSE

LUZINGU NA YANDI YA NTAMA: YANDI VANDAKA KUZWA MBONGO MINGI NA MUMBONGO NA YANDI

MUTINDU MONO VANDAKA: Mono vandaka ti luzingu ya mbote kibeni ntangu mono vandaka kuyela. Papa na mono vandaka mfumu ya basoda na Grande-Bretagne. Yo yina, dibuta na beto vandaka kusala bavwayaze mingi. Beto vandaka kuzinga na insi Écosse. Na nima beto zingaka mpi na Angleterre, na Allemagne, na Kenya, na Malaisie, na Irlande mpi na Chypre. Banda ntangu mono vandaka ti bamvula nana, mono vandaka kulonguka na ba Internat. Na nima mono bakaka diplome na Iniversite ya Cambridge.

Ntangu mono lungisaka bamvula 20, mono kumaka kusala na kompani mosi ya petrole (industrie pétrolière). Mono salaka bamvula nana na kompani yina. Ntete mono salaka kisalu yina na Amérique latine, na nima na Afrika mpi nsuka-nsuka na Westi ya Australie. Ntangu mono kumaka na Australie, mono vandaka ti bamvula 28. Mono kangulaka kompani na mono mosi, kansi na nima mono tekaka yo.

Mono zwaka mbongo mingi ntangu mono tekaka kompani yina. Yo yina mono bakaka pansio ntangu mono kumaka ti bamvula 40. Sambu mono vandaka ve ti kima ya nkaka ya kusala, mono kumaka kusala bavwayaze mingi. Mono tambulaka mbala zole na Australie ya mvimba kaka na zulu ya moto. Mono salaka mpi bavwayaze na ntoto ya mvimba. Mambu yonso vandaka kumonana mbote na luzingu na mono.

MUTINDU BIBLIA SOBAKA LUZINGU NA MONO: Na ntwala nkutu nde mono baka pansio, mono vandaka dezia kusosa mpila ya kupesa Nzambi mersi sambu na luzingu ya mbote yina mono vandaka ti yo. Yo yina mono yantikaka kukwenda na eglize mosi buna (Église anglicane). Mono vandaka kukwenda na eglize yai banda na kileke. Kansi mambu mingi ya bo vandaka kulonga kuna vandaka ve kukatuka na Biblia. Na nima mono kumaka kulonguka ti bantu ya eglize ya nkaka ya bo ke bingaka ba Mormons. Kansi mono lembaka nitu sambu mambu mingi ya bo vandaka kulonga vandaka ve kukatuka na Biblia.

Kilumbu mosi, Bambangi ya Yehowa kokulaka na porte na mono. Na mbala mosi mono bakisaka nde mambu yonso ya bo vandaka kulonga, yo vandaka kukatuka kaka na Biblia. Bo tangilaka mono mpi 1 Timoteo 2:3, 4. Baverse yai ke tuba nde Nzambi ke zola nde “bantu ya mitindu yonso kuguluka mpi kubaka nzayilu ya sikisiki ya kieleka.” Mono yitukaka mingi mutindu Bambangi ya Yehowa songaka mono nde beto fwete zaba mambu ya sikisiki ya Biblia, kansi ve kusuka kaka na kuzaba.

Kulonguka Biblia ti Bambangi ya Yehowa me sadisaka mono na kuzaba mambu ya sikisiki mpi ya kieleka ya kele na Biblia. Mu mbandu, mono me zabaka nde dilongi ya Butatu Busantu kele ya luvunu, nde Yezu kele ve Nzambi mpi nde yandi ti Nzambi bo kele ve kiteso mosi. (Yoane 14:28; 1 Bakorinto 11:3) Mono sepelaka mingi mutindu mono longukaka dilongi yai ya pete mpi ya kieleka. Mono waka mpi makasi mutindu mono bakisaka nde mono lutisaka ntangu mingi sambu na kusosa kulonguka malongi ya luvunu!

Na mbala mosi, mono yantikaka kukwenda na balukutakanu ya Bambangi ya Yehowa. Mono yitukaka mingi sambu bo vandaka kibeni kusadilana mambu mbote mpi bo vandaka mpenza bantu ya mbote. Bo vandaka kubanga kibeni Nzambi. Zola ya kieleka yina bo vandaka kumonisilana ndimisaka mono nde mono zwaka dibundu ya kieleka.—Yoane 13:35.

MAMBOTE YA MONO ME BAKAKA: Mono bakaka mbotika. Ebuna na nima, mono kutanaka ti Diane nkento mosi ya mbote mpenza. Yandi yelaka na dibuta ya Bambangi ya Yehowa mpi yandi vandaka ti bikalulu mingi ya mbote yina vandaka kusepedisa mono. Na nima, beto kwelanaka. Mono ke pesaka Yehowa mersi mingi sambu yandi me pesaka mono nkento yai ya ke zolaka mono mpi ke sadisaka mono.

Mono ti Diane, beto kumaka ti nzala ya ngolo ya kukwenda kulonga nsangu ya mbote na kisika yina mpusa ya bantu ya fwete longa nsangu ya mbote ya Biblia vandaka mingi. Na 2010, beto kwendaka na insi Bélize na Amérique centrale. Kuna, beto longaka nsangu ya mbote na bantu yina ke zolaka Nzambi mpi yina ke zolaka kuzaba mambu ya Biblia.

Kuzaba kieleka na yina me tala Nzambi mpi Ndinga na yandi Biblia ke pesaka mono ngemba ya mabanza. Mono ke longaka ntangu yonso nsangu ya mbote mpi mono ke vandaka na kiese ya kulonga bantu mingi Biblia. Yo kele ve ti kima mosi ya mbote mingi kuluta kumona mutindu malongi ya kieleka ya Biblia ke soba luzingu ya muntu, mu mbandu luzingu na mono mosi. Mono me zwaka sesepi mutindu ya kuluta mbote yina ke sadisaka mono na kupesa Nzambi mersi sambu na dikabu ya luzingu yina yandi me pesaka mono.

“Bo Solulaka ti Mono Mbote Kibeni.”—MAURÍCIO ARAÚJO

MVULA YINA YANDI BUTUKAKA: 1967

INSI YINA YANDI BUTUKAKA: BRÉSIL

LUZINGU NA YANDI YA NTAMA: YANDI VANDAKA KUSALA MAMBU YA NSONI

MUTINDU MONO VANDAKA: Mono yelaka na Avaré, mbanza mosi ya fioti na provense ya São Paulo. Bantu mingi ya ke zingaka kuna kele bansukami.

Papa na mono fwaka ntangu mama vandaka ti divumu na mono. Ntangu mono vandaka leke, mono vandaka kulwata bilele ya mama na mono kana yandi me basika. Mono vandaka kusala mambu bonso bankento mpi bantu yantikaka kutuba nde mono kele muntu ya ke vukisaka nitu ti babakala ya nkaka (homosexuel). Yo yina ntangu fioti na nima, mono kumaka kuvukisa nitu ti bana-babakala ya fioti mpi babakala ya bambuta.

Ntangu mono kumaka ti bamvula kiteso ya 20, mono kumaka kusosa konso kisika yina babakala mpi bankento sambu na kuvukisa nitu ti bo. Mono vandaka kuzwa bo na babare, na ba-nganda yina bantu ke kwendaka na mpimpa (boîtes de nuit) mpi nkutu ti na baeglize. Na bilumbu ya feti ya ba-ekole ya samba, mono vandaka kulwata bonso nkento mpi kukina na badefile. Mono zabanaka mingi.

Mono vandaka nduku ya bantu ya ke vukisaka nitu babakala ti babakala, ya bandumba mpi ya bantu yina vandaka bampika ya bima ya ke lawusaka (drogue). Bankaka nkutu na kati na bo pusaka mono na kumeka mpi kunwa makaya ya bo ke bingaka cocaïne, mpi na mbala mosi mono kumaka mpika na yo. Bantangu ya nkaka, beto vandaka kunwa yo mpimpa ya mvimba. Bantangu ya nkaka mpi, mono vandaka kudivandila sambu na kunwa yo kilumbu ya mvimba. Mono kondaka mingi, yo yina bantu vandaka kutuba nde mono kele ti sida.

MUTINDU BIBLIA SOBAKA LUZINGU NA MONO: Na ntangu yina, mono kutanaka ti Bambangi ya Yehowa. Bo solulaka ti mono mbote kibeni. Bo tangilaka mono mpi Baroma 10:13, yina ke tuba nde: “Konso muntu yina ke binga zina ya Yehowa ta guluka.” Mambu ya verse yai ke tuba sadisaka mono na kubakisa mfunu ya kusadila zina ya Yehowa. Mbala mingi kana mono me nwa makaya cocaïne mpimpa ya mvimba, mono vandaka kukangula fenetre, mono vandaka kutala na zulu mpi mono vandaka kudila ntangu mono vandaka kusamba Yehowa sambu yandi sadisa mono.

Mono wilaka mama mawa mingi sambu yandi vandaka kudiyangisa mingi na kumona mutindu mwana yandi vandaka kudifwa ti bima ya ke lawusaka. Yo yina mono bakaka lukanu ya kuyambula yo. Ntangu fioti na nima, mono ndimaka kulonguka Biblia ti Bambangi ya Yehowa. Bo songaka mono nde kulonguka Biblia ta sadisa mono kibeni na kuyambula bima ya ke lawusaka, mono yambulaka yo mpi!

Ntangu mono vandaka kulonguka Biblia, mono bakisaka nde mono fwete yambula mambu ya nsoni na luzingu na mono. Mutindu mono yantikaka kuvukisa nitu babakala ti babakala banda mono vandaka mwana fioti mpenza, yo vandaka kibeni mpasi sambu mono yambula kikalulu yina ya mbi ya. Kansi mono yambulaka yo, sambu mono zengaka kinduku ti banduku na mono ya ntama mpi mono yambulaka kukwenda na babare ti na ba-nganda yina bantu ke kwendaka na mpimpa.

Ata yo vandaka ve pete sambu mono yambula mambu yai, mono bakaka kikesa ntangu mono zabaka nde Yehowa vandaka kudiyangisa sambu na mono mpi nde yandi vandaka kubakisa bampasi na mono. (1 Yoane 3:19, 20) Na 2002, mono yambulaka mambu yonso ya mbi, mono bakaka mbotika mpi mono kumaka Mbangi ya Yehowa na mvula yina.

MAMBOTE YA MONO ME BAKAKA: Mama na mono yitukaka mingi kibeni na kumona mutindu mono sobaka, yo yina yandi yantikaka mpi kulonguka Biblia. Diambu ya mawa kele nde, yandi salaka AVC. Ata sante na yandi ke vandaka diaka ve mbote sambu na maladi yai, yandi ke zolaka kaka Yehowa mpi malongi ya kieleka ya Ndinga na yandi Biblia.

Banda bamvula nana, mono ke lutisaka ntangu mingi na kulonga bantu ya nkaka nsangu ya mbote mpi na kulonguka ti bo Biblia. Ya kieleka, mbala mingi mono ke salaka bikesa mingi sambu na kukatula banzala ya kusala mambu ya mbi. Kansi kima ya ke pesaka mono kikesa kele mutindu mono me zaba nde kana mono ke bwa ve na mutambu ya kulungisa banzala yina ya mbi, mono ta pesa Yehowa kiese.

Mono ke waka kiese mingi sambu na luzingu ya mono me kumaka ti yo, sambu mono me kumaka nduku ya Yehowa mpi mono ke zingaka na mutindu yina ke sepedisaka yandi. Mono me kumaka muntu ya kiese.

“Mono Vandaka Kunwa Malafu Mingi Kuluta Bantu ya Nkaka.”—LUKA ŠUC

MVULA YINA YANDI BUTUKAKA: 1975

INSI YINA YANDI BUTUKAKA: SLOVÉNIE

LUZINGU NA YANDI YA NTAMA: YANDI VANDAKA KUNWA MINGI MALAFU

MUTINDU MONO VANDAKA: Mono butukaka na Ljubljana, nto-mbanza ya Slovénie. Mono vandaka ti luzingu ya mbote na bumwana tii ntangu mono lungisaka bamvula iya. Na nima, papa na mono kudifwaka. Banda ntangu mpasi yai kuminaka beto, mama na mono kumaka kusala ngolo sambu na kusansa mono ti yaya na mono ya bakala.

Ntangu mono kumaka ti bamvula 15, mono kwendaka kuzinga ti nkaka na mono ya nkento. Mono vandaka kusepela kuzinga ti yandi sambu banduku na mono mingi vandaka kuzinga kuna na kartie na bo. Diaka, kuna mambu vandaka ve bonso na nzo na beto sambu mono vandaka kusala konso kima ya mono me zola. Ntangu mono kumaka ti bamvula 16, mono yantikaka kuvukana ti bantu yina vandaka kukwenda kunwa malafu na bilumbu ya Mposo mpi Lumingu. Mono bikaka nsuki na mono kukuma mingi mpi nda, mono kumaka kulwata bonso bandi mpi na nima mono yantikaka kunwa makaya.

Mono mekaka kusadila bima mingi ya ke lawusaka, kansi mono kangamaka kaka ti kikalulu na mono ya mbi ya kunwa malafu mingi sambu yo vandaka kusepedisa mono mingi. Ntangu fioti na nima, na kisika ya kunwa mwa makopa ya malafu, mono yantikaka kunwa mulangi mosi ti ndambu na mbala mosi. Mono vandaka kunwa malafu mingi kansi yo vandaka mpasi nde bantu kuzaba nde mono me nwa. Mbala mingi, bantu vandaka kuzaba nde mono me nwa malafu kaka na nsudi yina bo vandaka kuwa mono. Ata mpidina, muntu mosi ve vandaka kuzaba nde mono vandaka kunwa balitre mingi ya malafu ya mutindu mosi buna ti biere mpi malafu mosi ya ngolo ya bo ke bingaka vodka!

Mbala mingi mono ti banduku na mono, beto vandaka kunwa mpimpa ya mvimba na ba-nganda yina bantu ke kwendaka na mpimpa (boîte de nuit). Mono vandaka kunwa malafu mingi kuluta bo, ata mpidina bo vandaka kulawuka mpi mono muntu vandaka kusadisa bo na kuvutuka na nzo. Kilumbu mosi, mono waka nduku na mono mosi ke tuba nde mono kele nkalu ya kutobuka, yina kele mutindu bo ke bingaka muntu ya ke nwaka malafu mingi kuluta bantu ya nkaka na ndinga na beto. Mambu yina yandi tubaka pesaka mono mpasi mingi kibeni.

Mono yantikaka kuyindula sambu na mambu yina mono vandaka kusala na luzingu na mono. Mono kumaka kibeni kudimona kukonda mfunu. Mono kumaka kumona nde ata kima mosi ve ya mono vandaka kusala na luzingu vandaka mfunu.

MUTINDU BIBLIA SOBAKA LUZINGU NA MONO: Na ntangu yina, mono monaka mutindu nduku na mono mosi ya klase sobaka. Yandi kumaka muntu ya mbote. Mono vandaka na mfunu ya kuzaba mambu yina sadisaka yandi na kukuma mutindu yina, yo yina mono bingisaka yandi na kunwa kafe ti mono na restora mosi. Ntangu beto vandaka kusolula, yandi songaka mono nde yandi yantikaka kulonguka Biblia ti Bambangi ya Yehowa. Yandi songaka mono mambu yina yandi vandaka kulonguka. Mambu yonso vandaka ya mpa sambu na mono, sambu mono vandaka kukwenda ve ata fioti na eglize mpi mono vandaka ve ata fioti kutanga Biblia. Mono yantikaka kukwenda na balukutakanu ya Bambangi ya Yehowa mpi kulonguka Biblia ti bo.

Kulonguka Biblia me sadisaka mono na kuzaba malongi mingi ya mfunu ya Biblia yina me sadisaka mono na kuyambula mambu ya mbi. Mu mbandu, mono me longukaka nde bilumbu yai ya beto ke zinga kele “bilumbu ya nsuka” mutindu Biblia ke bingaka yo. (2 Timoteo 3:1-5) Mono me longukaka mpi nde kubika fioti Nzambi ta fwa bantu ya mbi na ntoto, mpi nde yandi ke pesa bantu ya mbote dibaku ya kuzinga mvula na mvula na Paladisu. (Nkunga 37:29) Mono bakaka lukanu ya kuyambula mambu yonso ya mbi ya mono vandaka kusala, sambu na kuvanda na kati ya bantu yina ya mbote.

Mono yantikaka kusonga banduku na mono malongi ya kieleka yina mono vandaka kulonguka na Biblia. Bamingi na kati na bo vandaka kuseka mono, kansi mutindu bo vandaka kuseka mono sadisaka mono na mitindu mingi. Mono bakisaka nde bo vandaka ve banduku ya mbote mpi nde mono vandaka kunwa mingi sambu mono vandaka kukangama ti banduku ya mbi. Konso mposo, bo vandaka kuvingila kilumbu ya Mposo mpi ya Lumingu sambu na kunwa malafu mingi mpi kulawuka.

Mono zengaka kinduku ti bo mpi mono ponaka banduku ya nkaka ya mbote yina vandaka Bambangi ya Yehowa. Kukangama ti Bambangi ya Yehowa me pesaka mono kibeni kikesa. Bo ke zolaka mpenza Nzambi na masonga mpi bo ke salaka kibeni bikesa sambu na kusadila mambu yina yandi ke songaka bo na Biblia. Malembe-malembe, mono yambulaka kikalulu na mono ya mbi ya kunwa malafu mingi.

MAMBOTE YA MONO ME BAKAKA:Mono ke pesa Yehowa mersi mingi, sambu yo ke vandaka diaka ve mfunu nde mono nwa malafu sambu na kudiwa mbote. Mono ke zaba ve kana luzingu na mono zolaka kusuka nki mutindu, kana mono yambulaka ve mambu yina mono vandaka kusala. Ya kieleka, mono ke ndima nde mono me kumaka ti luzingu ya mbote kibeni bubu yai.

Mono ke vandaka na kiese ya kusadila Yehowa na Betele ya Bambangi ya Yehowa ya kele na insi Slovénie bamvula nsambwadi dezia me luta. Kuzaba Yehowa mpi kusadila yandi me sadisaka mono na kukuma ti luzingu ya mbote kibeni.