Kimvuka ya Ke Tadilaka Mambu ya Sante (Organisation mondiale de la santé) ke tuba nde: “Na ntoto ya mvimba, bantu ke niokula mingi bankento. Diambu yai ke panzana bonso maladi mosi ya nsambukila. Yo kele mfunu mpenza nde beto sala kima mosi sambu na kusukisa yo. Kimvuka yango ke tuba nde bankento 30 na kati ya kati ya bankento 100 (30%) “yina me kwelaka to yina kele ti bamakangu, babakala na bo ke niokulaka bo to ke vukisaka nitu ti bo na kingolo-ngolo.” Diaka rapore mosi ya ONU ke tuba nde na mvula mosi ya me katuka kuluta, bankento 137 vandaka kufwa konso kilumbu na ntoto ya mvimba sambu babakala na bo to bantu ya nkaka ya mabuta na bo bulaka bo. a

 Bantalu yai ya bo ke pesa ke monisa nde kikalulu ya mbi ya kuniokula bantu na banzo me kuma kusalama mingi. Kansi yo ke tubila ve mpasi yina konso muntu ya bo ke niokulaka ke waka na nitu mpi na mabanza.

 Keti bo ke niokulaka nge na nzo? To keti nge me zaba muntu mosi ya bo ke niokulaka? Kana mpidina, mambu yai ya Biblia ke tubaka lenda sadisa nge.

  Kana bo ke niokulaka nge na nzo, yo kele ve foti na nge

  Nge lenda zwa lusadisu

  Nge kele ve nge mosi

  Kilumbu kele bo ta niokulaka diaka ve bantu na banzo

  Mutindu nge lenda sadisa muntu ya bo ke niokula na nzo

 Mambu yina Biblia ke tubaka: “Konso muntu na kati na beto ta samba na ntwala ya Nzambi sambu na yandi mosi.”—Baroma 14:12.

 Kuvila ve mambu yai: Nzambi ta sambisa muntu yina ke niokulaka nge sambu na mambu yina yandi ke sala.

 Kana bakala na nge ke tuba nde yo kele foti na nge mutindu yandi ke niokulaka nge, zaba nde yo kele luvunu. Bakala fwete zola nkento na yandi kansi ve kuniokula yandi.—Bakolosai 3:19.

 Bantangu ya nkaka, bakala lenda niokula nkento sambu yandi ke belaka maladi ya ntu, sambu yandi yelaka na dibuta yina bantu ya nkaka vandaka kuniokula bankaka ngolo mpenza to mpi sambu yandi ke nwaka malafu mingi. Ata mpidina, Nzambi ta sambisa yandi sambu na mambu yina yandi ke sala nge. Yandi fwete baka lukanu ya kusala yonso yina yandi lenda sala sambu na kuyambula kikalulu na yandi yina ya mbi.

 Mambu yina Biblia ke tubaka: “Mambu ke nungaka na nzila ya bandongisi mingi.”—Bingana 15:22.

 Kuvila ve mambu yai: Kana nge ke mona nde nge kele ve na lutaninu to nge ke zaba ve mambu ya nge fwete sala, nge lenda sosa lusadisu na bantu ya nkaka.

 Sambu na nki nge lenda vanda na mfunu ya lusadisu ya bantu ya nkaka? Sambu kana bo ke niokulaka nge na nzo, mambu ya mutindu na mutindu lenda kwisila nge na ntu. Yo lenda vanda mpasi sambu nge pona kima ya kuluta mbote yina nge fwete sala sambu nge ke zaba ve nki mambu na kati ya mambu yai kele mfunu mingi sambu na nge:

•   Lutaninu na nge mosi

•   Mambote ya bana na nge

•   Mpasi ya mbongo yina nge kele na yo

•   Zola sambu na nkwelani na nge

•   Mpusa ya kusosa kutanina makwela na beno kana nde nkwelani na nge me yambula bikalulu na yandi ya mbi

 Ya kieleka, nge lenda zaba ve mambu ya nge fwete sala mpi mambu yango lenda lutila nge. Ebuna na nani nge lenda sosa lusadisu?

 Nduku mosi ya nge ke tudilaka ntima to mpangi mosi ya dibuta lenda pesa nge ndongisila ya me fwana mpi kusadisa nge. Kusolula na muntu mosi ya ke kudiyangisaka sambu na nge lenda sadisa nge mingi.

 Nimero ya telefone ya kubinga na ntangu bo ke niokula nge na nzo lenda sadisa nge na mbala mosi. Bantu yina ke yambaka na telefone yango lenda songa nge mambu ya nge lenda sala sambu na kuditanina. Kana nkwelani na nge me bakisa nde yandi ke sala mbi mpi kana na masonga yonso yandi me baka lukanu ya kuyambula kikalulu yina ya mbi, bantu yina ke yambaka na telefone yango ta songa yandi mambu ya ntete yina yandi fwete sala sambu na kuyambula yo.

 Balusadisu ya nkaka ya nswalu-nswalu yina nge lenda sosa lenda sadisa nge na mbala mosi kana nge kele na kigonsa. Balusadisu yai lenda katuka na badoktere, minganga ya nkaka to mpi na bantu ya nkaka ya me bakaka formasio ya kupesa bantu lusadisu.

 Mambu yina Biblia ke tubaka: “Yehowa b kele pene-pene ya bantu yina kele na mawa; yandi ke gulusaka bantu yina ke niokwama na mabanza.”—Nkunga 34:18.

 Kuvila ve mambu yai: Nzambi ke tuba nde yandi ta sadisa nge.

 Yehowa ke kudiyangisaka mingi sambu na nge. (1 Piere 5:7) Yandi ke zabaka mbote bangindu na nge ya kati kibeni mpi mutindu nge ke kudiwaka. Yandi ta sadila Ndinga na yandi Biblia sambu na kupesa nge kikesa. Diaka yandi ke lomba nge na kusamba yandi. Ntangu nge ke samba yandi, nge lenda lomba yandi mayele mpi ngolo yina nge kele na yo mfunu sambu na kukangila mpasi ya nge ke kutana na yo ntima.—Yezaya 41:10.

 Mambu yina Biblia ke tubaka: “Bo ta zinga, konso muntu na nsi ya nti na yandi ya vinu mpi na nsi ya nti na yandi ya bafige, ata muntu mosi ve ta pesa bo boma.”—Mika 4:4, noti na nsi ya lutiti.

 Kuvila ve mambu yai: Biblia ke tuba nde kubika fioti dibuta ta kuma kisika mosi ya ngemba sambu na bantu yonso.

 Yehowa Nzambi mpamba muntu ta manisa dibela bampasi na beto yonso. Biblia ke tuba nde: “Yandi ta kusula mansanga yonso na meso na bo, lufwa ta vandaka diaka ve; mawa, bidilu, mpi mpasi ta vandaka diaka ve.” (Kusonga 21:4) Na ntangu yina, beto ta yibukaka nkutu diaka ve mambu ya mbi ya ke pesaka beto mpasi bubu yai mpi mambu ya mbote ta vanda na kisika ya mambu yina ya mbi. (Yezaya 65:17) Yina mambu ya mbote ya Biblia ke tuba nde nge ta mona na bilumbu ya ke kwisa.