Sambu na Kubaka Luzingu mpi Ngemba, Zinga Luzingu ya Kimpeve

“Beto ke zingaka na luzingu ya kimuntu ve, kansi na luzingu ya kimpeve.”​—ROMA 8:4.

1, 2. (a) Inki dyambu lenda salama kana shofere ketula ve dikebi ntangu yandi kenata kamio? (b) Inki kigonsa lenda basika kana muntu ketula ve dikebi na mambu ya kimpeve?

MFUMU mosi ya ketalaka mambu ya transpore na États-Unis kutubaka nde: “Konso mvula, dyambu mosi ya mbi kesalamaka mbala mingi​—bashofere mingi ketula dikebi na mambu mingi ntangu bo kenata kamio.” Batelefone kele na kati ya bima yina kekatulaka bo dikebi ntangu bo kenataka kamio. Muntu mosi na kati ya bantu tatu yina bo yulaka bangyufula kutubaka nde, kamio kututaka bo to zolaka kututa bo sambu shofere vandaka kusolula na telefone. Kana muntu kesala mambu mingi na mbala mosi ntangu yandi kenata kamio yo lenda sadisa yandi na kusala mambu nswalu-nswalu, kansi yo lenda basisa bigonsa ya nene.

² Yo kele kiteso mosi sambu na kimpeve na beto. Kaka mutindu shofere yina ketulaka ve dikebi na bidimbu ya nzila yina kekebisaka, muntu yina ketulaka ve dikebi na mambu ya kimpeve, lenda bwa kukonda mpasi na nzila ya mbi. Kana beto pesa nzila nde mambu yankaka  kupusa beto na kuyambula luzingu na beto ya Bukristu mpi mambu ya kimpeve, beto lenda vidisa lukwikilu na beto. (1 Tim. 1:18, 19) Ntumwa Polo kutubilaka kigonsa yango ntangu yandi kebisaka bampangi na yandi Bakristu ya Roma nde: “Bantu yina ke zingaka kaka na mabanza ya kimuntu; mabanza yina ke nataka bo na lufwa. Kansi bantu yina ke zingaka kaka na mabanza ya kimpeve, mabanza yina ke pesaka bo moyo ti ngemba.” (Roma 8:6) Polo zolaka kutuba nki? Inki mutindu beto lenda buya “mabanza ya kimuntu” mpi kulanda “mabanza ya kimpeve”?

‘Bo Bakaka Ve Ndola’

3, 4. (a) Inki mvita Polo kutubilaka yina yandi vandaka kunwana? (b) Sambu na nki beto fwete tula dikebi na mbandu ya Polo?

³ Na mukanda yina yandi sonikilaka Bakristu ya Roma, Polo kutubilaka mvita yina yandi vandaka kunwana​—kimuntu na yandi vandaka kunwanisa mabanza na yandi. (Tanga Roma 7:21-23.) Polo kusosaka ve kudinungisa to kumonisa nde yandi vandaka kaka muntu ya mawa, bonso nde disumu kukangaka yandi ngolo na mpila nde yandi lenda ve kudisadisa. Nkutu, yandi vandaka Mukristu ya kuyela mpi mupakulami, yina Nzambi kuponaka sambu na kuvanda ‘ntumwa ya bantu ya makanda.’ (Roma 1:1; 11:13) Ebuna, sambu na nki yandi tubilaka mvita yina yandi vandaka kunwana?

⁴ Polo kundimaka na masonga yonso nde, na ngolo na yandi mosi, yandi lendaka ve kusala luzolo ya Nzambi na mutindu yina yandi zodilaka. Sambu na nki? Yandi tubaka nde: “Bantu yonso me salaka masumu, bo ke na lukumu ya Nzambi mpi ve.” (Roma 3:23) Bonso bana yonso ya Adami, Polo mpi kuvandaka muntu ya kukonda kukuka mpi yandi vandaka ti bampusa ya mbi. Beto lenda kudiwa bonso yandi sambu beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka mpi kenwanaka konso kilumbu ti kukonda kukuka na beto. Dyaka, kele ti mambu mingi yina lenda katula dikebi na beto mpi kukatula beto na ‘nzila ya nkaka mpenza yina kenataka na moyo.’ (Mat. 7:14) Kansi, Polo kukondaka ve kivuvu beto mpi mekonda ve kivuvu.

5. Nani kusadisaka Polo mpi kupesaka yandi ndembikilu?

⁵ Polo kusonikaka nde: ‘Nani tagulusa mono? Mersi na Nzambi, na zina ya Mfumu na beto Yesu Kristo!’ (Roma 7:24, 25) Na nima, yandi tubaka sambu na Bakristu bapakulami, bayina kele na “kimvuka ti Yesu Kristo.” (Tanga Roma 8:1, 2.) Na nzila ya mpeve santu, Yehowa mendimaka bo bonso bana na yandi mpi mepesaka bo dibaku ya kuyala na “kimvuka ti Kristo.” (Roma 8:14-17) Mpeve ya Nzambi, mpi lukwikilu na bo na kimenga ya nkudulu ya Kristu kesadisaka bo na kununga mvita yina Polo kutubilaka mpidina ‘bo kebakaka ve ndola.’ Bo kekatukaka na “kimpika ya masumu ti ya lufwa.”

6. Sambu na nki bansadi yonso ya Nzambi fwete tula dikebi na bangogo ya Polo?

⁶ Ata Polo kutubilaka Bakristu bapakulami, mambu yina yandi tubaka sambu na mpeve ya Nzambi mpi nkudulu ya kimenga ya Kristu lenda nata mambote na bansadi yonso ya Yehowa, yo vanda bayina kele ti kivuvu ya kuzinga na zulu to na ntoto. Sambu Nzambi kupemisaka Polo na kupesa ndongisila yina na Bakristu bapakulami, yo kele mfunu nde bansadi yonso ya Nzambi kubakisa mambu yina yandi sonikaka mpi kulemfukila yo.

Mutindu “Masumu Bakaka Ndola na Nitu ya Kimuntu”

7, 8. (a) Inki mutindu Bansiku ‘kuvandaka na ngolo ve na nitu’? (b) Inki mambu Nzambi kulungisaka na nzila ya mpeve mpi nkudulu?

⁷ Na mukanda ya Roma kapu 7, Polo kumonisaka nde bantu ya kukonda kukuka kevandaka na nsi ya bupusi ya masumu. Na Roma kapu 8, yandi tubilaka bupusi ya mpeve santu. Ntumwa Polo kumonisaka mutindu mpeve ya Nzambi lenda sadisa Bakristu na kunwanisa bupusi ya masumu sambu na kuzinga na kuwakana ti luzolo ya Yehowa mpi kundimama na yandi. Polo kumonisaka nde, Nzambi kusadilaka mpeve santu mpi kimenga ya nkudulu ya Mwana na yandi sambu na kulungisa dyambu yina Nsiku ya Moize kukukaka ve na kulungisa.

⁸ Bansiku vandaka kupesa bansumuki ndola sambu bo vandaka kulemfuka ve na bantuma  na yo yonso. Dyaka, banganga-Nzambi ya nene yina vandaka kusala kisalu na nsi ya nsiku vandaka bantu ya kukonda kukuka mpi lendaka ve kutambika kimenga ya mefwana sambu na kukatula masumu. Na mutindu yina Bansiku ‘kuvandaka na ngolo ve na nitu.’ Kansi, ntangu ‘Nzambi tindaka Mwana na yandi mosi, yina kukwisaka na nitu yina kuvandaka bonso ya masumu’ mpi mwana yango kupesaka nitu na yandi bonso kimenga, “masumu bakaka ndola na nitu ya kimuntu.” Mpidina, kimenga ya Yezu kunungaka ‘dyambu yina Bansiku kukuka ve na kusala.’ Yo yina, Nzambi ketadilaka Bakristu bapakulami bonso bantu ya lunungu sambu bo kekwikilaka na kimenga ya nkudulu ya Yezu. Ndongisila ya Polo kesyamisa bo na kuzinga “na luzingu ya kimuntu ve, kansi na luzingu ya kimpeve.” (Tanga Roma 8:3, 4.) Mpi bo fwete sala mpidina na kwikama yonso tii na nsuka ya luzingu na bo na nsi-ntoto sambu na kubaka “mpu ya lukumu.”​—Kus. 2:10.

9. Ngogo ‘nsiku’ ya kele na Roma 8:2, ketendula inki?

⁹ Polo kutubilaka mpi ‘nsiku ya mpeve’ mpi nsiku ya “masumu ti ya lufwa.” (Roma 8:2) Inki kele bansiku yango? Ngogo ‘nsiku’ ya bo mesadila na verse yai ketendula ve minsiku, mu mbandu yina ya Bansiku ya Moize. Mukanda mosi ketuba nde: “Ngogo ya Kigreki yina bo mebalula na nsiku na verse yai ketendula mambu ya mbote to ya mbi yina bantu kesalaka mpi yina ketwadisaka bo bonso nsiku. Ngogo yango lenda tendula mpi minsiku yina muntu keponaka na kulanda na luzingu na yandi.”

10. Inki mutindu nsiku ya masumu mpi ya lufwa ketwadisaka beto?

¹⁰ Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Masumu me kotaka na nsi-ntoto sambu na mbi ya muntu mosi yai Adami, ebuna masumu me kwisaka kunata lufwa. Yo yina, bantu yonso ke fwaka sambu bo yonso ke salaka masumu.” (Roma 5:12) Sambu beto kele bana ya Adami, nsiku ya masumu mpi ya lufwa ketwadisaka beto yonso. Nitu na beto ya masumu kepusaka beto ntangu yonso na kusala mambu yina kesepedisaka ve Nzambi, kansi mambu yango kenataka na lufwa. Na mukanda yina Polo kusonikilaka Bakristu ya Galatia, yandi tubaka nde bisalu mpi bikalulu ya mutindu yina kele ‘mambu ya kimuntu.’ Na nima yandi yikaka nde: ‘Bantu yina kesalaka mambu ya mutindu yina, takota ve na Kimfumu ya Nzambi.’ (Gal. 5:19-21) Bantu yina kesalaka mambu ya mutindu yai mefwanana ti bantu yina kezingaka luzingu ya kimuntu. (Roma 8:4) Bo kesalaka mambu yina nitu na bo ya masumu kepusaka bo na kusala. Kansi, keti kaka bantu yina kesalaka pite, kesambilaka biteki, mpi kesalaka bisalu ya bampeve ya mbi, to kesalaka masumu ya nene kele bantu kezingaka luzingu ya kimuntu? Ve, sambu mambu ya kimuntu kele mpi ti mambu yina bantu yankaka  lenda mona bonso bifu yina muntu kevandaka ti yo mu mbandu, kimpala, makasi ya ngolo, kukonda kuwakana, mpi bilula-lula. Nani lenda tuba nde yandi kezingaka ve ata fyoti na luzingu ya kimuntu?

11, 12. Inki ngidika Yehowa mebakaka sambu na kukatula beto na nsiku ya masumu mpi ya lufwa, mpi inki beto fwete sala sambu Nzambi kundima beto?

¹¹ Beto kele mpenza na kyese sambu Yehowa mebakaka bangidika sambu beto katuka na nsiku ya masumu mpi ya lufwa! Yezu kutubaka nde: “Nzambi me lutaka kuzola bantu yonso; yo yina yandi pesaka bo mwana mosi yina kele na yandi, sambu konso muntu yina me ndima yandi na ntima na yandi, yandi kufwa ve, kansi yandi kuvanda na moyo ya mvula na mvula.” Kana luzingu na beto kemonisa nde beto kezolaka Nzambi mpi kemonisaka lukwikilu na kimenga ya nkudulu ya Yezu Kristu, beto lenda baka kimpwanza na ndola yina kekatukaka na masumu yina beto mebakaka na Adami. (Yoa. 3:16-18) Ebuna, beto lenda tuba bonso Polo nde: “Mersi na Nzambi, na zina ya Mfumu na beto Yesu Kristo!”

¹² Beto kele bonso muntu yina kezola nde bo belula yandi na maladi mosi ya ngolo. Kana beto kezola kubeluka mbote-mbote, beto fwete sala mambu yina munganga melomba beto na kusala. Ata kumonisa lukwikilu na nkudulu ya Yezu lenda katula beto na kimpika ya nsiku ya masumu mpi ya lufwa, beto tavanda kaka bantu ya kukonda kukuka mpi ya masumu. Sambu beto vanda na bangwisana ya mbote ti Yehowa, kundimama na yandi mpi kubaka balusakumunu na yandi, yo kele ti dyambu yankaka yina beto fwete sala. Sambu na kulungisa ‘mambu yina bansiku kelombaka beto na kulungisa,’ Polo kutubaka nde beto fwete zinga luzingu ya kimpeve.

Mutindu Beto Lenda Zinga Luzingu ya Kimpeve

13. Kuzinga luzingu ya kimpeve ketendula inki?

¹³ Kuzinga luzingu ya kimpeve kelombaka nde, beto landa kuyela na kukwendaka penepene na Yehowa, kansi yo ketendula ve nde beto tasalaka dyaka ve bifu. (1 Tim. 4:15) Konso kilumbu beto kesalaka yonso yina beto lenda sala sambu na kuzinga luzingu ya kimpeve. Kana beto bika nde “mpeve ya Nzambi kuyala luzingu” na beto, beto tasepedisa yandi.​—Gal. 5:16.

14. Bantu yina “ke zingaka na kimuntu” kevandaka inki mutindu?

¹⁴ Na mukanda yina Polo kusonikilaka Bakristu ya Roma, yandi tubilaka mitindu zole ya bantu yina keyindulaka ve mutindu mosi. (Tanga Roma 8:5.) Na verse yai, ngogo kimuntu ketendula kaka ve nitu na beto ya kinsuni. Mbala mingi, Biblia kesadilaka ngogo “kimuntu” sambu na kutubila kukonda kukuka na  beto. Kukonda kukuka na beto kebasisaka mvita yina Polo kutubilaka ya kesalamaka na kati ya kimuntu mpi mabanza. Polo kunwanisaka kimuntu na yandi to kukonda kukuka na yandi, kansi bantu yina “ke zingaka na kimuntu” kenwanaka ve ata fyoti. Na kisika ya kutadila mambu yina Nzambi kelombaka bo mpi kundima lusadisu yina yandi kepesaka, bo ketulaka ‘mabanza na bo kaka na mambu ya kimuntu.’ Mbala mingi, bo kekudipesaka na kulungisa bampusa na bo ya nitu mpi ya kinsuni. Kansi, bantu yina “ke zingaka na kimpeve” ketulaka mabanza na bo na “mambu ya kimpeve,” kebikaka nde Yehowa kutwadisa bo.

15, 16. (a) Inki mutindu kutula mabanza na kima mosi lenda vanda ti bupusi na mambu yina muntu keyindula? (b) Bubu yai, bantu mingi ketulaka mabanza na bo na nki mambu?

¹⁵ Tanga Roma 8:6. Na ntwala ya kusala dyambu mosi, yo vanda ya mbote to ya mbi, muntu ketulaka mabanza na yandi na dyambu yango. Bantu yina ketulaka ntangu yonso mabanza na mambu ya kimuntu, kekumaka nswalu ti mabanza to bampusa ya kewakanaka mpenza ti mambu ya kimuntu. Bo kekumaka kuzola, kutula dikebi mpi kusepela kaka na mambu yina.

¹⁶ Bubu yai, bantu mingi kesepelaka na nki mambu? Ntumwa Yoane kusonikaka nde: ‘Bima yonso ya nsi-ntoto: bima yina nitu na beto ti meso na beto kemonaka nzala na yo ti bima yina beto ketulaka lulendo sambu na yo, kekatukaka na Tata Nzambi ve kansi yo kekatukaka na nsi-ntoto.’ (1 Yoa. 2:16) Bima yina nitu na beto kemonaka nzala na yo kele mansoni, lukumu mpi kimvwama. Mikanda, bazulunalu, bafilme, mambu yina bo kesongisaka na televizio, mpi na Internet kesyamisaka mambu yango ntangu yonso. Kansi, ‘mabanza ya kimuntu kenataka na lufwa’​—lufwa ya kimpeve bubu yai, mpi lufwa na beto mosi na bilumbu kekwisa. Sambu na nki? ‘Sambu mabanza ya kimuntu ketendula kimbeni ti Nzambi, sambu yo kelandaka bansiku ya Nzambi ve, mpi yo lenda landa yo ve. Bantu yina kelandaka luzingu ya kimuntu, bo lenda pesa Nzambi kiese ve.’​—Roma 8:7, 8.

17, 18. Inki mutindu beto lenda landa kuvanda ti mabanza ya kimpeve, mpi kusala mpidina tanatila beto inki?

¹⁷ Kansi, ‘mabanza ya kimpeve kepesaka moyo mpi ngemba’ disongidila, beto tabaka luzingu ya mvula na mvula na makwisa, mpi bubu yai beto tavanda na ngemba ya mabanza mpi na ngemba ti Nzambi. Inki mutindu beto lenda landa kuvanda ti “mabanza ya kimpeve”? Na kutulaka ntangu yonso mabanza na beto na mambu ya kimpeve mpi na kubikaka nde mpeve ya Nzambi kutwadisa mabanza na beto na kuwakana ti mabanza na yandi. Kana beto kesala buna, beto tatula mabanza na beto na nsi ya lutwadisu ya “bansiku ya Nzambi” mpi na kuwakana ti mabanza na yandi. Ntangu beto takutana ti mpukumuna, beto tavanda ve ti keti-keti na mambu yina beto fwete sala. Beto tasala nsola ya mbote, yina kewakana ti mpeve ya Nzambi.

¹⁸ Yo yina, yo kele mfunu nde beto tula mabanza na beto na mambu ya kimpeve. Sambu na kusala yo, ‘mabanza na beto fwete vanda ya kuyilama sambu na kisalu,’ beto fwete salaka mambu ya kimpeve na luzingu na beto mu mbandu, kusamba mbala na mbala, kutanga mpi kulonguka Biblia, kukwenda na balukutakanu, mpi kusala kisalu ya kusamuna. (1 Pie. 1:13) Na kisika ya kubika nde mambu ya kimuntu kukatula dikebi na beto, beto tula mabanza na beto na mambu ya kimpeve. Mpidina, beto talanda kuzinga luzingu ya kimpeve. Mpi kusala buna tanatila beto balusakumunu, sambu mabanza ya kimpeve ketendula luzingu mpi ngemba.​—Gal. 6:7, 8.

Keti Nge Lenda Tendula?

• Inki dyambu ‘bansiku kulungisaka ve,’ mpi inki mutindu Nzambi kulungisaka yo?

• ‘Nsiku ya masumu mpi ya lufwa’ kele inki, mpi inki mutindu beto lenda katuka na nsiku yango?

• Inki beto fwete sala sambu na kuvanda ti “mabanza ya kimpeve”?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Bifwanisu ya kele na lutiti 16, 17]

Keti nge kezingaka luzingu ya kimuntu to ya kimpeve?