Landa na Kuyela na Zola ya Kimpangi

“Beno fweti zolana na luzingu na beno yonso, mutindu Kristo zolaka beto.”​—EF. 5:2.

1. Yezu kupesaka nki kidimbu ya nene ya kuzabila balongoki na yandi?

 KUSAMUNA nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi nzo na nzo kele kidimbu ya bantu kezabilaka Bambangi ya Yehowa. Kansi, Kristu Yezu kuponaka kidimbu yankaka ya Bukristu sambu na kuzabila balongoki na yandi ya kyeleka. Yandi tubaka nde: “Nsiku mosi ya mpa ya mono ke pesa beno yo yai: Beno zolana beno na beno. Mutindu mono ke zolaka beno, beno mpi beno zolana beno na beno. Kana beno ke zolana beno na beno, bantu yonso ta zaba nde beno kele balonguki na mono.”​—Yoa. 13:34, 35.

2, 3. Inki bupusi zola na beto ya kimpangi kevandaka na yo na bantu yina kekwisaka na balukutakanu na beto ya Bukristu?

² Beto lenda mona ve ata na kisika yankaka zola yina kevandaka na kimvuka ya Bakristu ya kyeleka. Kaka mutindu ema kebendaka kibende, zola kevukisaka kumosi bansadi ya Yehowa mpi yo kebendaka bantu ya masonga na lusambu ya kyeleka. Beto baka mbandu ya Marcelino, bakala mosi ya Cameroun yina kufwaka meso na kisalu. Na nima ya kisumbula yina, bantu kupanzaka nsangu nde yandi mefwa meso sambu yandi kele ndoki. Na kisika ya kupesa yandi kikesa, pastere na yandi mpi bantu yankaka ya nzo-Nzambi na yandi kukulaka yandi na dibundu. Ntangu Mbangi ya Yehowa mosi kubingaka yandi na lukutakanu, Marcelino kuvandaka ti badute na kukwenda. Yandi vandaka kuzola ve nde bo kula yandi dyaka.

³ Marcelino kuyitukaka na mambu yina kukuminaka yandi na Nzo ya Kimfumu. Bo yambaka yandi na zola yonso, mpi yandi bakaka kikesa na malongi ya Biblia ya yandi waka. Yandi yantikaka kuvukana na balukutakanu yonso ya dibundu, kuyelaka na kulonguka na yandi ya Biblia,  mpi kubakaka mbotika na mvu 2006. Ntangu yai yandi kezabisaka kyeleka na bantu ya dibuta na yandi mpi na bamfinangani na yandi mpi yandi meyantikaka kulonguka Biblia ti bantu mingi. Marcelino kezolaka nde bantu yina kelonguka Biblia ti yandi kumona zola ya mutindu mosi yina yandi monaka na kati ya bantu ya Nzambi.

4. Sambu na nki beto fwete zitisa ndongisila ya Polo ya kumonisa ‘zola na luzingu na beto yonso’?

⁴ Ata zola ya kimpangi kebendaka bantu, konso muntu fwete sala ngolo sambu na kutanina yo. Beto baka mbandu ya diziku ya tiya yina bo ketulaka na nganda na mpimpa; tiya na yo yina kepelaka ngolo, kebendaka bantu. Kana bantu yina kesepela na tiya yango keyika ve mafuta to petrole, tiya yina tafwa. Mutindu mosi, bangwisana ya mbote ya zola yina kevandaka na dibundu talemba kana konso Mukristu kesala ve kikesa sambu na kukumisa yo ngolo. Inki mutindu beto lenda sala yo? Ntumwa Polo kepesa mvutu yai: “Beno fweti zolana na luzingu na beno yonso, mutindu Kristo zolaka beto; yandi pesaka moyo na yandi sambu na beto, bonso makabu yina ke na nsudi ya mbote yina ke pesaka Nzambi kiese.” (Ef. 5:2) Ngyufula ya beto kezola kutadila kele yai: Na nki mitindu mono lenda monisa zola na luzingu na mono yonso?

“Beno mpi, Beno Kudikangula”

5, 6. Sambu na nki Polo kusyamisaka Bakristu ya Korinto na “kudikangula”?

⁵ Ntumwa Polo kusonikilaka Bakristu ya Korinto ya ntama nde: “Banduku na beto ya Korinto, beto me tubila beno pwelele, beto me songa beno mambu yonso yina kele na ntima na beto. Beto me bumbila beno ve mambu yina kele na ntima na beto, kansi beno bantu me bumbila beto mambu yina kele na ntima na beno. Ntangu yai, mono ke sonikila beno bonso nde beno kele bana na mono: [Beno mpi, beno kudikangula, NW].” (2 Kor. 6:11-13) Sambu na nki Polo kusyamisaka bantu ya Korinto na kudikangula na zola na bo?

⁶ Beto tadila mutindu dibundu ya Korinto ya ntama kuyantikaka. Polo kukumaka na Korinto na nsuka ya mvu 50 T.B. Ata bantu yankaka kutelaminaka yandi ntangu yandi yantikaka kusamuna kuna, Polo kuyambulaka ve. Na nima ya ntangu fyoti, bantu mingi ya mbanza yina kukwikilaka na nsangu ya mbote. Na nsungi ya “mvula mosi na bangonda sambanu,” Polo kudipesaka na kulonga mpi na kupesa kikesa na dibundu yina ya mpa. Ntembe kele ve nde yandi vandaka na zola ya mudindu sambu na Bakristu ya Korinto. (Bis. 18:5, 6, 9-11) Yo yina, bo vandaka ti bikuma mingi ya kuzola mpi kuzitisa yandi. Kansi, bankaka na dibundu yango vandaka kutina yandi. Mbala yankaka mwa ndambu ya bantu vandaka kuzola ve bandongisila na yandi ya pwelele. (1 Kor. 5:1-5; 6:1-10) Ziku bankaka kutulaka dikebi na luvunu ya ‘bantumwa ya nene-nene.’ (2 Kor. 11:5, 6) Polo kuzolaka nde bampangi na yandi yonso ya babakala ti ya bankento kumonisila yandi zola ya masonga. Yo yina yandi bondilaka bo na “kudikangula” na kukwendaka penepene na yandi mpi ya bampangi-Bakristu yankaka.

7. Inki mutindu beto lenda “kudikangula” na kumonisaka zola ya kimpangi?

⁷ Ebuna beto? Inki mutindu beto lenda “kudikangula” na kumonisaka zola ya kimpangi? Bantu ya kele mvula mosi to dikanda mosi lenda zolana kukonda mpasi. Mpi mbala mingi bayina kezolaka bansaka ya kulutisila ntangu ya mutindu  mosi kelutisaka ntangu mingi kumosi. Kansi kana mambu ya beto kezolaka kusala ti mwa ndambu ya Bakristu kekabula beto ti Bakristu yankaka, beto fwete “kudikangula.” Yo tavanda mayele na kudiyula nde: ‘Keti mu kesamunaka ve mbala mingi to kelutisaka ve ntangu mbala mingi ti bampangi ya babakala mpi ya bankento yina kele ve na kimvuka ya bantu yina mono kezolaka mingi? Na Nzo ya Kimfumu, keti mu kezolaka ve kusolula ti bantu ya mpa sambu mu keyindulaka nde beto tasala kinduku ti bo na bilumbu kekwisa? Keti mu kepesaka mbote na bambuta mpi baleke na dibundu?’

8, 9. Inki mutindu ndongisila ya Polo ya kele na Roma 15:7 kesadisa beto na kupesana mbote na mutindu yina ketomisa zola na beto ya kimpangi?

⁸ Na yina metala kupesana mbote, mambu yina Polo kuzabisaka Bakristu ya Roma lenda sadisa beto na kuyedisa mutindu ya mbote ya kutadila bampangi na beto Bakristu. (Tanga Roma 15:7.) Ngogo ya Kigreki ya bo mebalula nde ‘kuyambana’ na verse yai ketendula “kuyamba na ntima ya mbote, mpi kundima kuvanda kumosi mpi kusala kinduku ti muntu mosi.” Na ntangu ya ntama, kana muntu mosi meyamba banduku na nzo na yandi, yandi vandaka kuzabisa bo nde yandi kesepela mingi na kumona bo. Na mutindu ya kifwani, Kristu meyambaka beto na mutindu yina, mpi Biblia kesyamisa beto na kulanda mbandu na yandi na kuyambaka mbote bampangi-Bakristu.

⁹ Na ntangu beto kepesa bampangi na beto mbote na Nzo ya Kimfumu mpi na bisika yankaka, beto lenda tula dikebi na bayina beto memonaka ntete ve to bayina beto mesolulaka ti bo bilumbu mingi meluta. Sambu na nki ve kulutisa mwa minuta na kusolula ti bo? Na lukutakanu ya kelanda, beto lenda sala mutindu yina ti bankaka. Na nima ya ntangu fyoti, beto takuka kuta masolo ya mbote ti kiteso ya bampangi mingi ya babakala mpi ya bankento. Yo kele mfunu ve na kumona mpasi kana beto mesolula ve ti bantu yonso na kilumbu mosi. Ata muntu mosi ve fwete wa makasi kana beto kuka ve kupesa yandi mbote na balukutakanu yonso.

10. Inki dibaku ya mfunu beto yonso kele na yo na dibundu, mpi nki mutindu beto lenda bakila yo mambote mingi?

¹⁰ Kupesa bankaka mbote kele kitambi ya ntete na yina metala kuyamba bo. Yo kele kitambi yina lenda nata beto na kuta masolo ya kitoko mpi kusala kinduku yina tazinga mingi. Mu mbandu, ntangu bantu yina kekwendaka na balukutakanu ya nene mpi ya distrike keyantikaka masolo ti bankaka, bo kevingilaka na kukutana dyaka. Mbala mingi, bansadi ya luzolo ya mbote ya ketungaka Banzo ya Kimfumu mpi bampangi yina kepesaka maboko na kisalu ya kusadisa bampangi kekumaka banduku ya ngolo sambu bo kezabaka bikalulu ya mbote ya bankaka na nzila ya kisalu yina bo kesalaka kumosi. Na organizasio ya Yehowa, beto kele ti mabaku mingi ya kusala kinduku yina kezingaka mingi. Kana beto “kudikangula,” beto takuma ti banduku mingi, mpi beto takumisa ngolo zola yina kevukisaka beto na lusambu ya kyeleka.

Vanda na Ntangu ya Kusolula ti Bankaka

11. Mutindu Marko 10:13-16 kemonisa yo, nki mbandu Yezu kupesaka?

¹¹ Bonso Yezu, Bakristu yonso lenda sala ngolo sambu na kuvanda bantu yina bankaka lenda solula ti bo kukonda mpasi. Beto tadila mambu yina Yezu kusalaka ntangu balongoki na yandi kusosaka kubuyisa bibuti na kunatila yandi bana na bo. Yandi tubaka nde: “Beno bikisa bana bo kwisa awa na mono. Beno kanga bo nzila ve, sambu Kimfumu ya Nzambi kele ya bantu yina kele bonso bo.” Na nima, ‘yandi bakaka bana na maboko na yandi, yandi tulaka bo maboko, ebuna yandi sakumunaka bo mosi-mosi.’ (Mar. 10:13-16) Yindula kyese yina baleke yina kuvandaka na yo mutindu Longi ya Nene kumonisilaka bo dikebi ya zola ya mutindu yina!

12. Inki lenda kanga beto nzila na kusolula ti bankaka?

¹² Konso Mukristu fwete kudiyula, ‘Keti bantu lenda solula ti mono kukonda mpasi to keti mbala mingi mu kemonisaka nde mu kele ti mambu mingi ya kusala?’ Bantangu yankaka bikalulu yina kele kwa yo mbi ve lenda kanga beto nzila na kusolula ti bankaka. Mu mbandu, kana mbala na mbala beto kesadila telefone to ba écouteur sambu na kulanda miziki to konso kima yankaka ntangu beto kele ti bampangi yankaka, bo lenda yindula nde beto kezola ve kuvanda kumosi ti bo. Kana mbala mingi bankaka kemona nde beto mekudipesa mingi na kusadila ordinatere ya maboko, bo lenda yindula nde beto kezola ve  kusolula ti bo. Ya kyeleka, kele ti “ntangu ya kuvanda pima.” Kansi, ntangu beto kele na kimvuka, mbala mingi yo kevandaka “ntangu ya kutuba.” (Lo. 3:7) Bankaka lenda tuba nde, “Mu kezolaka kuvanda munu mosi” to “Mu kezolaka ve kutuba na menemene.” Kansi, kuta masolo ya mbote ata na ntangu beto kezola ve kusala mutindu yina kemonisaka zola yina ‘ke sosaka ve mambote na yo mosi.’​—1 Kor. 13:5.

13. Polo kusyamisaka Timoteo na kutadila Bakristu ya babakala mpi ya bankento inki mutindu?

¹³ Polo kusyamisaka leke Timoteo na kuzitisa bantu yonso ya dibundu. (Tanga 1 Timoteo 5:1, 2.) Beto mpi fwete tadila Bakristu ya kele bambuta bonso batata mpi bamama na beto mpi bayina kele baleke bonso bampangi na beto ya kinsuni, disongidila bana ya bibuti na beto. Kana beto kele ti nkadilu yina, ata mpangi na beto mosi ve ya bakala to ya nkento takudiwa bonso nzenza na lweka na beto.

14. Inki kele mwa mambote ya nge tabaka kana nge kesolulaka ti bankaka masolo ya ketungaka?

¹⁴ Ntangu beto keta masolo ya ketungaka ti bankaka, beto kesadisaka bo na kuvanda ti kimpeve mpi mawi ya mbote. Mpangi mosi ya kesalaka na filiale mosi keyibuka ti kyese bambuta mingi ya kesalaka na Betele yina vandaka kusolula ti yandi mbala na mbala ntangu yandi vandaka muntu ya mpa na Betele. Kikesa ya bo pesaka yandi vandaka kusala nde yandi kudiwa nde yandi kele mpenza na kati ya dibuta ya Betele. Ntangu yai yandi kelandaka mbandu na bo na kusolulaka ti bantu yankaka ya dibuta ya Betele.

Kudikulumusa Kesadisaka Beto na Kutula Ngemba

15. Inki kemonisa nde mavwanga lenda basika mpi na kati na beto?

¹⁵ Mbala yankaka, Evodia ti Sintike, bampangi-bankento zole ya mbanza Filipi ya ntama, vandaka kukuka ve kuyidika dyambu mosi ya basikaka na kati na bo. (Filp. 4:2, 3) Kuswana ya ngolo yina kubasikaka na kati ya Polo ti Barnabasi kuzabanaka na bantu mingi mpi yo salaka nde bo kabwana sambu na mwa ntangu. (Bis. 15:37-39) Masolo yai kemonisa nde mavwanga lenda basika mpi na kati ya bansambidi ya kyeleka. Yehowa kesadisaka beto na kuyidika mavwanga mpi kuvutula dyaka kinduku. Kansi yandi kelombaka nde beto sala kima mosi.

16, 17. (a) Inki kele mfunu ya kudikulumusa na yina metala kuyidika mavwanga? (b) Inki mutindu disolo ya kukutana ya Yakobi ti Ezau kemonisa mfunu ya kudikulumusa?

¹⁶ Yindula nde nge ti nduku na nge kezola kusala nzyetelo na kaminio. Na ntwala ya kuyantika nzyetelo, nge fwete tula nsapi na kontaki mpi kupedisa motere. Bangidika ya kuyidika mavwanga kelombaka mpi kusadila nsapi. Nsapi yango kele kudikulumusa. (Tanga Yakobo 4:10.) Mutindu  mbandu ya kelanda ya kele na Masonuku kemonisa yo, nsapi yina kesadisaka bantu ya kele na mavwanga na kuyantika kusadila minsiku ya Biblia.

¹⁷ Bamvula 20 kulutaka banda Ezau kuwaka makasi sambu yandi tekaka kimbuta na yandi na dipasa na yandi, Yakobi, mpi yandi vandaka kuzola kufwa yandi. Mapasa yina zolaka kukutana dyaka na nima ya bamvula yonso yina, mpi “boma mingi ti matekita simbaka Yakobi.” Yandi vandaka kuyindula mpenza nde Ezau zolaka kufwa yandi. Kansi ntangu bo kutanaka, Yakobi kusalaka dyambu mosi yina Ezau vandaka kuyindula ve. “Yandi fukamaka ilungi na ntoto” ntangu yandi vandaka kupusana penepene ya mpangi na yandi. Inki kusalamaka na nima? ‘Ezau kwisaka ntinu sambu na kukutana na leki na yandi. Yandi yambaka Yakobi, yandi pesaka yandi beze, ebuna bo zole bo yantikaka kudila sambu na kusonga kiese.’ Kigonsa ya kunwana kuvandaka dyaka ve. Kudikulumusa ya Yakobi kusadisaka na kununga konso kimbeni yina Ezau lendaka kuvanda ti yo.​—Kuy. 27:41; 32:​4-9; 33:3, 4.

18, 19. (a) Kana mavwanga mebasika, sambu na nki yo kele mfunu nde beto baka lukanu ya kusadila bandongisila ya Masonuku? (b) Sambu na nki beto fwete yambula ve kana muntu yankaka kundima ve kuyidika mambu na mbala ya ntete?

¹⁸ Biblia kele ti bandongisila ya mbote mpenza na yina metala kuyidika mavwanga. (Mat. 5:23, 24; 18:15-17; Ef. 4:26, 27) a Kansi, kana beto sadila ve bandongisila yina na kudikulumusa yonso, yo tavanda mpasi na kutula ngemba. Kuvingila nde muntu yankaka kumonisa kudikulumusa kele ve mutindu ya kuyidika mambu, sambu beto mpi kele ti nsapi yango na maboko na beto.

¹⁹ Kana bikesa na beto ya ntete sambu na kutula ngemba kesimba ve sambu na mwa bikuma mosi buna, beto fwete katula ve kivuvu. Muntu yina yankaka lenda vanda na mfunu ya ntangu sambu na kubasisa mawi na yandi. Bampangi ya Yozefi kusadilaka yandi mambu kukonda kwikama. Dyambu yina kusalamaka bamvula mingi na ntwala nde bo kutana ti yandi ntangu yandi kumaka ministre ya ntete ya Ezipte. Kansi, nsukansuka bo balulaka ntima na bo mpi bo bondilaka yandi na kulolula bo. Yozefi kulolulaka bo, mpi bana ya Yakobi kukumaka dikanda yina kuvandaka ti dibaku ya kunata zina ya Yehowa. (Kuy. 50:15-21) Na kutaninaka ngemba na kati ya bampangi na beto ya babakala mpi ya bankento, beto tasala nde bumosi mpi kyese kuvanda na dibundu.​—Tanga Kolosai 3:12-14.

Beto Zolana ‘na Kieleka mpi na Bisalu’

20, 21. Inki dilongi beto lenda baka na mutindu Yezu kuyobisaka makulu ya bantumwa na yandi?

²⁰ Ntangu fyoti na ntwala ya lufwa na yandi, Yezu kuzabisaka bantumwa na yandi nde: “Mono me songa beno mbandu, sambu beno kusala mutindu mono me sala beno.” (Yoa. 13:15) Yandi katukaka kumanisa kuyobisa makulu ya bantumwa 12. Dyambu yina Yezu salaka kuvandaka ve kaka kinkulu mosi buna to kaka mutindu ya kumonisa ntima ya mbote. Na ntwala ya kutubila disolo ya kuyobisa balongoki makulu, Yoane kusonikaka nde: “Ntangu yonso [Yezu] vandaka kuzola bantu na yandi yina vandaka na nsi-ntoto. Yandi vandaka kuzola bo tii na . . . nsuka.” (Yoa. 13:1) Zola na yandi sambu na balongoki vandaka kima yina kupusaka Yezu na kusala kisalu yina mingi-mingi bampika vandaka kusala. Ntangu yai yo lombaka nde bo sadilana mambu na zola ti kudikulumusa yonso. Ya kyeleka, zola ya masonga ya kimpangi fwete pusa beto na kudibanza mpi kudiyangisa sambu na bampangi na beto yonso ya babakala mpi ya bankento.

²¹ Ntumwa Piere, yina Mwana ya Nzambi kuyobisaka makulu, kubakisaka ntendula ya dyambu yina Yezu kusalaka. Yandi sonikaka nde: “Beno bakaka ntima ya mpembe ntangu beno landaka mambu ya kieleka, yo yina beno ke zolaka bampangi na beno bakristo na ntima ya kieleka. Beno fweti zolana ngolo mpenza.” (1 Pie. 1:22) Ntumwa Yoane, yina Mfumu kuyobisaka mpi makulu, kusonikaka nde: “Bana na mono, beto kuzolana na munoko kaka ve, kansi beto fweti kuzolana na kuzolana ya kieleka yina ke monikaka na bisalu na beto.” (1 Yoa. 3:18) Bika nde ntima na beto kupusa beto na kumonisa zola na beto ya kimpangi na bisalu.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

• Na nki mitindu beto lenda “kudikangula” na zola na beto sambu na bankaka?

• Inki tasadisa beto na kuvanda na ntangu ya kusolula ti bankaka?

• Inki kele mfunu ya kudikulumusa na yina metala kutula ngemba?

• Inki fwete pusa beto na kudibanza sambu na bampangi-Bakristu?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 24]

Beto yamba bampangi-Bakristu na kyese yonso

[Kifwanisu ya kele na lutiti 26]

Kulutisa ve mabaku ya kuvanda na ntangu ya kusolula ti bankaka