KETI YO KUDIBASIKILAKA?
Mukubu ya Bleu ya Ke Semaka ya Baie ya Pollia
MBUMA ya baie ya fioti ya nti ya Pollia condensata, yina kele na Afrika, ke vandaka ti mukubu ya bleu ya ngolo kuluta banti yonso ya nkaka. Kansi yo ke vandaka ve ti bima yina ke tulaka mukubu ya bleu (pigment). Inki ke sadisaka yo na kuvanda ti mukubu yina ya ngolo?
Beto tadila diambu yai: Baselile yina ke vandaka na kimpusu ya baie yango ke vandaka ti bansinga ya fioti ya kuyidika bonso bandonga ya banti ya folofolo. Bansinga yai ke salaka bandonga; konso ndonga ke yantikaka ve kisika mosi ti ndonga yina kele na nsi na yo, yo yina bandonga yina kele na zulu ke vandaka bonso bobine. Bansinga yina ke vandaka ve na mukubu ya bleu. Mukubu yina ke katukaka na mutindu bansinga yina ke vandaka ya kuyidika. Yo yina, kima ke sadisaka baie yai na kuvanda ti mukubu yina ya ngolo, ya ke monanaka bonso kibende, mpi ya kele bonso nkongolo kele mutindu bansinga na yo ke vandaka ya kuyidika kansi ve bima yina ke tulaka mukubu. Baselile mingi ke monanaka na mukubu ya bleu. Kansi na balweka ya nkaka, baselile ya nkaka ke basisaka mukubu ya masa ya saka-saka, ya rose, mpi ya jaune sambu na bansoba ya fioti yina ke salamaka na bandonga na yo. Diaka, kana nge tala yo mbote-mbote, mikubu yina ke vandaka ve butesi, kansi yo ke monanaka bonso mikubu yina ke vandaka na écran ya ordinatere.
Sambu ba baie ya Pollia ke vandaka ve ti bima yina ke tulaka mukubu, yo ke taninaka mukubu na yo ata yo me katuka na nti na yo. Ya kieleka, ba baie ya nkaka yina bo me katulaka katuka bamvula kuluta nkama mosi ke semaka kaka bonso ba baie ya mpa! Bantu yina ke salaka bansosa ke tuba nde, ata ba baie ke vandaka ve ti misuni kansi kaka bankeni, yo ke tindaka kidimbu ya ngolo na bandeke yina kele pene-pene.
Bantu ya siansi ke ndima nde mutindu ba baie ya Pollia ke vandaka ve ti bima yina ke tulaka mukubu na bima ya nkaka lenda sadisa bo na kusala bima mingi, mu mbandu bima ya ke tulaka mukubu (colorant) yina lenda beba ve mpi bapapie yina bantu lenda bebisa ve.
Nki nge ke yindula? Mukubu ya bleu yina ke semaka ya baie ya Pollia, bo gangaka yo? To keti yo kudibasikilaka?
Nge Lenda Sepela Mpi Ti
MIKANDA MPI TUMIKANDA
Kisina ya Luzingu—Bangiufula Tanu ya Me Fwana na Kuyula
Tala mambu yina bansosa yina beto lenda tudila ntima ke monisa mpi na nima tala nge mosi kana nge fwete ndima dilongi ya evolisio to dilongi ya ke tubila lugangu.
KETI YO KUDIBASIKILAKA?
Bakulere ya Mansala ya Bandeke Ke Wangukaka Ve
Inki mutindu bakulere ya ke wangukaka ve ya mansala ya bandeke lenda sadisa bantu ya mayele na kusala bakulere mpi bilele yina bakulere na yo ta wangukaka ve?
NZOZULU YA NKENGI
Inki Ke Vandaka Mawi na Nge Ntangu Nge Ke Monaka Mukubu Mosi Buna?
Inki Mutindu mukubu ke vandaka na bupusi na zulu na nge?
