Bibuti na mono longukaka kieleka na bamvu 1920 na ntwala nde bo kwelana. Mono butukaka na luyantiku ya mvu 1939. Beto vandaka kuzinga na Angleterre. Ntangu mono vandaka leke, mono vandaka kukwenda ti bibuti na mono na balukutakanu mpi na nima, mono sonikisaka zina na Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi. Mono ke vilaka ve devware na mono ya ntete na nzo-nkanda yai. Mono mataka na zulu ya karto sambu na kukuma na pipitre. Mono vandaka ti bamvula 6 mpi mono vandaka kuwa boma, ntangu mono vandaka kutala bantu yonso yina vandaka na Nzo ya Kimfumu.

Papa vandaka kusonikila mono bangogo ya pete ya kukotila na masolo na pankarte sambu mono sadila na kisalu ya kusamuna. Mono vandaka ti bamvula 8 na mbala ya ntete yina mono samunaka na nzo mosi, mono mosi. Mono waka kiese mingi ntangu muntu yina vandaka na nzo yango tangaka pankarte na mono mpi na mbala mosi, yandi ndimaka mukanda “Que Dieu soit reconnu pour vrai !” Mono kwendaka ntinu sambu na kusonga papa. Kisalu ya kusamuna mpi balukutakanu natilaka mono kiese mingi mpi yo sadisaka mono na kuyedisa mpusa na mono ya kusadila Yehowa na kisalu ya ntangu yonso.

Kieleka ya Biblia yantikaka kusimba kibeni ntima na mono ntangu papa sonikaka zina na mono sambu bo kuma kupesa mono Nzozulu ya Nkengi. Mono vandaka na kiese ya kutanga konso nimero yina vandaka kubasika. Mono kumaka kutudila Yehowa ntima mingi mpi yo pusaka mono na kudipesa na yandi.

Na 1950, dibuta na beto kwendaka na lukutakanu mosi ya nene ya bansi mingi yina vandaka ti ntu-diambu, “L’accroissement de la théocratie,” yina salamaka na New York. Ntu-diambu ya Kiya Augusti 3,  vandaka “Journée des missionnaires.” Mpangi Carey Barber yina kumaka kusala na Nto-Kimvuka, muntu salaka diskure ya mbotika. Mono vandaka na kati ya bantu yina bakaka mbotika. Ntangu yandi yulaka beto bangiufula zole yina bo ke yulaka bantu yina ke zola kubaka mbotika na nsuka ya diskure, mono telemaka mpi ndimaka nde, “Ee!” Mono vandaka ti bamvula 11 kansi mono bakisaka nde mono bakaka lukanu mosi ya mfunu. Kansi, mono waka boma ya kukota na masa sambu na ntangu yina mono zabaka ntete ve kukasa. Papa leke na mono kotaka ti mono na masa, yandi bwisaka mono ntima mpi yandi songaka mono nde mambu yonso ta luta mbote. Makulu na mono kumaka ve tii na nsi ya masa. Yo yina, bampangi zole simbaka mono. Mpangi mosi pesaka mono mbotika mpi ya nkaka basisaka mono na masa. Banda kilumbu yina ya mfunu tii bubu yai, Yehowa ke landaka kukatula basakuba na banzila na mono.

Ntangu mono manisaka nzo-nkanda, lukanu na mono vandaka ya kukuma mupasudi-nzila kansi balongi na mono siamisaka mono na kusala banzo-nkanda ya nda. Mono landaka mambu yina balongi na mono tubaka mpi mono kotaka iniversite. Kansi na nima mono bakisaka nde mono ta kuka ve kudipesa na kieleka mpi kulanda kulonguka na iniversite. Yo yina mono bakaka lukanu ya kuyambula kutanga. Mono songaka Yehowa mambu yina mpi mono sonikilaka balongi na mono sambu na kutendudila bo na luzitu yonso nde mono ke yambula kutanga na iniversite na nsuka ya mvula ya ntete. Mono tudilaka Yehowa ntima ya mvimba mpi mono kumaka mupasudi-nzila kukonda kusukinina.

Na Yuli 1957, mono yantikaka kisalu na mono ya ntangu yonso na mbanza Wellingborough. Mono lombaka bampangi ya Betele ya Londres na kusosila mono mupasudi-nzila ya kuyela yina mono lenda sala ti yandi. Mpangi Bert Vaisey vandaka kusadisa mono na kimpeve mpi kikesa na yandi sadisaka mono na kusala manaka ya mbote ya kisalu ya kusamuna. Na dibundu yina beto vandaka, beto vandaka mono ti mpangi Vaisey mpi bampangi-bankento sambanu ya minunu. Kuyidika balukutakanu, kupesa bamvutu mpi bakomantere na balukutakanu yonso sadisaka mono na kutudila Yehowa ntima mpi na kumonisa lukwikilu.

Na nima ya ntangu fioti yina mono salaka na boloko sambu mono buyaka kusala kisalu ya kisoda, mono kutanaka ti mpangi-nkento Barbara yina vandaka mupasudi-nzila ya nene. Beto kwelanaka ti yandi na 1959 mpi beto vandaka ya kuyilama na kundima kukwenda konso kisika yina bo ta tinda beto. Bo tindaka beto ntete na Lancashire na nordi-westi ya Angleterre. Na nima, na Yanuari 1961, bo bingaka mono na kukota Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Kimfumu yina salaka ngonda mosi na Betele ya Londres. Mono yitukaka na kumona nde na nima ya nzo-nkanda, bo tindaka mono na kisalu ya nziunga. Mono bakaka formasio bamposo zole na nkengi mosi ya nziunga ya kuyela na mbanza Birmingham mpi bo pesaka Barbara nswa ya kubaka formasio yina ti mono. Na nima, beto kwendaka kusala kisalu na beto na insi Lancashire mpi na Cheshire.

Ntangu beto vandaka na konzie na Augusti 1962, beto zwaka mukanda yina Betele tindilaka beto. Yo  vandaka baformilere ya Nzo-Nkanda ya Gileade. Na nima ya kusamba Yehowa sambu na diambu yina, mono ti Barbara fulusaka baformilere yina mpi beto vutulaka yo nswalu na Betele mutindu bo lombaka beto. Bangonda tanu na nima, beto kwendaka na Brooklyn, na New York sambu na kukota nzo-nkanda ya 38 ya Gileade, yina salaka bangonda kumi.

Na Gileade, beto longukaka mambu mingi ya Ndinga ya Nzambi, ya dibundu ya Nzambi mpi ya bampangi na ntoto ya mvimba. Mono vandaka ti bamvula 24 mpi Barbara vandaka ti bamvula 23. Beto longukaka mambu mingi na banduku na beto ya nzo-nkanda. Mono vandaka na kiese ya kusala ti mpangi Fred Rusk yina vandaka mpi longi na beto. Dilongi ya mfunu yina mono bakaka na mpangi yai kele nde, ntangu yonso beto fwete pesa bandongisila ya mbote mpi nde bandongisila yango fwete katuka na Biblia. Mpangi Nathan Knorr, Frederick Franz, mpi Karl Klein vandaka na kati ya bampangi yina salaka badiskure ntangu beto vandaka na nzo-nkanda. Beto longukaka mambu mingi na mbandu ya kudikulumusa ya mpangi Macmillan. Na diskure na yandi, yandi tubilaka mutindu Yehowa sadisaka bansadi na yandi na bampasi yina bo kutanaka ti yo na 1914 tii na luyantiku ya 1919.

Na nima ya nzo-nkanda, mpangi Knorr songaka mono ti Barbara nde bo me tinda beto na insi Burundi na Afrika. Beto kwendaka ntinu na biblioteke ya Betele sambu na kusosa Annuaire sambu na kutala ntalu ya bansamuni na Burundi. Kansi beto yitukaka mingi mutindu beto monaka ve ntalu ya bansamuni na insi yina na ntangu yina. Ya kieleka, beto kwendaka na teritware yina bo me samunaka ntete ve na Afrika mpi beto zabaka ve mambu mingi ya kisika yina. Beto kudiyangisaka mingi. Beto sambaka mingi mpi yo sadisaka beto na kudiyangisa diaka ve.

Kisika yina bo tindaka beto vandaka ve kiteso mosi ti kisika yina beto vandaka. Yo lombaka nde beto yikama ti ntangu ya ngolo, mutindu bantu ke zingaka kuna mpi ndinga yina bo ke tubaka. Yo lombaka nde beto longuka Kifalansa. Yo lombaka mpi nde beto zwa kisika ya kuzinga. Bilumbu zole na nima, ntangu beto kumaka na Burundi, Harry Arnott, nduku na beto ya Nzo-Nkanda ya Gileade kwisaka kutala beto ntangu yandi vandaka kuvutuka na Zambie, kisika yina yandi vandaka kusala. Yandi sadisaka beto na kuzwa nzo mpi yo kumaka nzo ya ntete ya bamisionere. Kansi bilumbu fioti na nima, bamfumu ya luyalu yantikaka kutelemina beto sambu bo zabaka ve mambu ya me tala Bambangi ya Yehowa. Kaka ntangu beto yantikaka kusepela ti kisalu  na beto, bamfumu songaka beto nde beto fwete vanda ve na Burundi sambu beto kele ve ti nswa ya kusala pana. Diambu ya mawa kele nde, beto katukaka na Burundi mpi beto kwendaka na Ouganda.

Beto tudilaka Yehowa ntima mpi yo sadisaka beto na kukwenda na Ouganda ata beto vandaka ve ti visa. Mpangi mosi ya Canada yina vandaka kusala kisika yina mpusa vandaka mingi na Ouganda solulaka ti mfumu mosi sambu na kutendudila yandi mambu na beto mpi bo pesaka beto mwa bangonda sambu na kuyidika mambu sambu bo pesa beto nswa ya kuzinga na Ouganda. Mambu yina ndimisaka beto nde Yehowa vandaka kusadisa beto.

Ouganda vandaka ve kiteso mosi ti Burundi. Kisalu na beto vandaka kusalama dezia kuna na Ouganda ata Bambangi ya Yehowa vandaka kaka 28 na insi ya mvimba. Bantu mingi vandaka kutuba Kingelesi na teritware yina. Kansi beto bakisaka nde sambu na kusadisa bantu yina ke monisa mpusa na kuyela, beto fwete longuka ndinga mosi ya insi. Beto yantikaka kusamuna na mbanza Kampala, kisika yina bo ke tubaka mingi ndinga Luganda. Yo yina beto bakaka lukanu ya kulonguka ndinga yina. Yo bakaka bamvula mingi sambu beto kuma kutuba Luganda mbote. Kansi yo sadisaka beto na kusamuna mbote kibeni. Beto kumaka kubakisa mbote bampusa ya kimpeve ya balongoki na beto ya Biblia. Bo mpi vandaka kusonga beto na masonga yonso mutindu bo vandaka kudiwa sambu na mambu yina bo vandaka kulonguka.

Beto kumaka diaka na kiese mingi ya kusolula ti bantu yina vandaka ti mpusa ya ngolo ya kuzaba kieleka ntangu bo pesaka beto kisalu ya mpa, kisalu ya nziunga na insi ya mvimba. Na nsi ya lutwadisu ya Betele ya Kenya, beto salaka banzietelo na kamio mosi yina vandaka bonso nzo na kati sambu na kusosa bisika ya mbote yina bapasudi-nzila ya nene lenda yantika kusamuna. Mbala mingi, beto vandaka kukutana ti bantu yina zabaka ve Bambangi ya Yehowa. Bo vandaka kuyamba beto mbote kibeni. Nkutu, bo vandaka kulambila beto madia.

Mono salaka diaka nzietelo ya nkaka. Mono katukaka na Kampala na train sambu na kukwenda na dibungu ya Mombasa na Kenya mpi beto salaka bilumbu zole na nzila. Mono bakaka maswa sambu na kukwenda kutala kimvuka mosi na Seychelles, kisanga mosi na Nzadi-Mungwa ya Inde. Na nima, banda na 1965 tii na 1972, beto vandaka kusala baviziti mbala na mbala ti Barbara na Seychelles. Na luyantiku, bansamuni zole mpamba vandaka kuna na nima bo kumaka kimvuka mpi na nima, bo kumaka dibundu. Mono salaka banzietelo ya nkaka sambu na kukwenda kutala bampangi na Érythrée, na Ethiopie mpi na Soudan.

Na Ouganda, mambu ya politiki sobaka nswalu kibeni ntangu kimvuka mosi ya basoda kumaka kuyala. Mambu ya mpasi yina salamaka, yibusaka mono mfunu ya kulemfukila nsiku ya Biblia yina ke tubaka nde: “Beno pesa bima ya Kaisali na Kaisali.” (Mar. 12:17) Bo lombaka bantu yonso ya bansi ya nzenza na kusonika bazina na bo na biro ya basoda ya kele pene-pene ya banzo na bo. Beto lemfukaka na mbala mosi. Bilumbu fioti na nima, ntangu beto vandaka kutambula na kamio na Kampala, soda mosi pusanaka pene-pene na mono ti misionere mosi. Bantima na beto vandaka kubula ngolo. Bo fundaka beto nde beto ke tala insi; yo yina bo kangaka beto mpi bo nataka beto na biro ya basoda. Kuna, beto tendudilaka bo nde beto kele bamisionere ya ke tulaka ngemba. Beto songaka bo nde beto me sonikisaka dezia bazina na biro ya basoda kansi bo wilaka beto ve. Bo kangaka beto mpi beto kwendaka na biro ya basoda yina vandaka pene-pene ya nzo ya bamisionere. Beto vandaka na kiese sambu mfumu ya basoda ya biro yina, zabaka beto mpi yandi zabaka nde beto sonikisaka dezia bazina yo yina yandi songaka  soda yina vandaka kukengila beto na kuyambula beto.

Bilumbu yina, beto vandaka kukutana ti mambu ya mpasi na babariere. Basoda vandaka kukanga beto mingi-mingi kana bo me lawuka malafu. Beto vandaka kusamba ntangu yonso mpi beto vandaka kudiwa mbote ntangu bo vandaka kulutisa beto mpi kusala beto ve ata kima. Diambu ya mawa kele nde, na 1973 bo songaka bamisionere yonso ya bansi ya nzenza na kukatuka na Ouganda.

Bo tindaka beto na Côte d’Ivoire, na Afrika ya Westi. Yo vandaka nsoba mosi ya nene. Yo lombaka nde beto longuka mutindu ya kuzinga kuna, beto tuba diaka Kifalansa ntangu yonso mpi beto yikama ti bamisionere yina katukaka na bisika ya nkaka. Kansi beto monaka lutwadisu ya Yehowa mutindu bantu ya kudikulumusa mpi ya ntima-masonga vandaka kundima nswalu nsangu ya mbote. Beto monaka mutindu Yehowa katulaka basakuba na banzila na beto sambu beto tudilaka yandi ntima.

Na nima, Barbara belaka kansere. Ata beto kwendaka na bansi mingi sambu bo sansa yandi mbote, na 1983 yo lombaka nde beto sala diaka ve na Afrika. Beto waka mpasi kibeni.

Kansere ya Barbara kumaka ngolo mpi yandi fwaka ntangu beto vandaka kusala na Betele ya Londres. Bampangi ya Betele sadisaka beto mingi. Mpangi mosi ti nkento na yandi sadisaka mono na kukanga ntima na diambu yina ya mpasi mpi na kulanda kutudila Yehowa ntima. Na nima, mono kutanaka ti mpangi-nkento mosi yina vandaka kusala na Betele mpi yandi vandaka ntete mupasudi-nzila ya nene. Zola na yandi sambu na Yehowa monisaka nde yandi vandaka muntu ya kimpeve. Beto kwelanaka ti Ann na 1989 mpi beto ke salaka na Betele ya Londres tii bubu yai.

Banda na 1995 tii na 2018, mono vandaka ti dibaku ya kuvanda mumonisi ya Nto-Kimvuka mpi mono talaka bansi kiteso ya 60. Na konso insi, mono bakisaka kibeni nde Yehowa ke sadisaka bansadi na yandi ata bo ke kutana ti mambu ya nki mutindu.

Na 2017, beto kwendaka kutala bampangi na Afrika. Mono vandaka na kiese ya kusonga bampangi ya Burundi, nkento na mono Ann mpi beto vandaka na kiese ya kumona mutindu bansamuni kumaka mingi. Bo me tungaka Betele mosi ya kitoko na bala-bala yina mono samunaka nzo na nzo na 1964. Betele yango ke sadisaka bansamuni kuluta 15500.

Mono waka kiese mingi ntangu bo pesaka mono lisiti ya bansi ya kutala na 2018. Côte d’Ivoire vandaka na kati ya bansi yina yo lombaka nde mono tala. Ntangu beto kumaka na Abidjan, nto-mbanza ya Côte d’Ivoire, yo vandaka bonso nde mono me vutuka na nzo. Ntangu mono talaka banimero ya telefone ya bashambre na Betele, mono monaka nimero ya shambre yina vandaka pene-pene ti shambre yina beto vandaka. Yo vandaka shambre ya mpangi Sossou. Mono yibukaka nde mpangi Sossou vandaka nkengi ya mbanza ntangu mono vandaka na Abidjan. Kansi yo vandaka ve yandi. Yo vandaka mwana na yandi ya bakala.

Yehowa ke lungisaka balusilu na yandi. Mambu mingi ya mpasi yina mono me kutanaka ti yo me ndimisaka mono nde kana beto ke tudila Yehowa ntima, yandi ke katulaka kibeni basakuba na banzila na beto. Ntangu yai, mono me baka lukanu ya kulanda nzila yina kele ve ti nsuka yina ta kuma diaka ti nsemo ya ngolo na nsi-ntoto ya mpa.—Bing. 4:18.