NTANGU maswa vandaka kumata na dibungu ya Belfast Lough, bantu yina vandaka na maswa vandaka kutala bangumba ya kitoko, yina vandaka ti matiti ya kufuluka ti malulu na suka yina. Mambu yai salamaka na Mayi 1910. Mpangi Charles T. Russell, vandaka mpi na maswa yina, yo vandaka mbala na yandi ya tanu ya kukwenda na Irlande. Na ntangu bo kumaka, yandi monaka na ntwala, maswa Titanic mpi Olympic, * yina bo vandaka kutunga. Na nima ya bamaswa yango vandaka ti Balongoki ya Biblia yina kwisaka kuyamba yandi.

Bamvula kiteso ya 20 na ntwala, mpangi Russell yina vandaka kuzinga na Amerika bakaka lukanu ya kutambula na bansi mingi sambu na kulonga nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba. Yandi kwendaka ntete na Irlande, na Yuli 1891. Na kati ya maswa, yandi monaka mutindu ntangu ke dinda na mbanza Queenstown mpi ziku yo yibusaka yandi masolo yina bibuti na yandi vandaka kutela yandi sambu na insi na bo. Mpangi Russell ti bantu yina vandaka na maswa monaka bambanza mpi babwala ya kitoko, bo bakisaka nde na insi yai bambuma ya kilanga “me yela mpi ntangu ya kukatula yo me lunga.”

Mpangi Russell kwendaka na Irlande mbala nsambwadi. Zola yina yandi monisilaka bantu ya Irlande na nzietelo ya ntete pusaka bantu mingi na kati na bo na kulanda badiskure na yandi na banzietelo yina yandi salaka na nima. Na nzietelo na yandi ya zole, na Mayi 1903, bo sadilaka bazulunalu sambu na kubingisa bantu na kukwisa kulanda balukutakanu yina ta salama na mbanza Belfast mpi na Dublin. Mpangi Russell tubaka nde “bantu landaka na dikebi yonso” diskure yina tubilaka “Lusilu” yina Nzambi silaka Abrahami sambu na lukwikilu na yandi mpi balusakumunu yina bantu ta baka na bilumbu ke kwisa.

Sambu bantu mingi vandaka na mpusa ya kieleka, na nzietelo na yandi ya tatu yina yandi salaka na bansi ya Eropa, mpangi Russell kwendaka diaka na Irlande. Bampangi tanu yambaka yandi ntangu yandi kumaka na dibungu na Belfast kilumbu mosi na suka na Aprili 1908. Bampangi bingisaka bantu na kulanda diskure ya vandaka ti ntu-diambu “Nsuka ya Luyalu ya Satana” yina salamaka na nkokila. “Bantu kiteso ya 300,” landaka diskure yina na dikebi yonso. Muntu mosi yina vandaka kutula ntembe na malongi ya Biblia landaka diskure yina, mpangi Russell sadilaka Biblia mbote-mbote mpi pesaka bamvutu ya mbote na bangiufula na yandi. O’Connor, bakala mosi na mbanza Dublin, sekretere ya kimvuka mosi ya batoko ya mabundu ya luvunu, pusaka bantu kuluta 1000 na kubebisa lukutakanu ya Balongoki ya Biblia. Inki mambu salamaka?

Beto tubila ntete mutindu mambu yantikaka, ebuna beto lenda zaba mambu ya salamaka na ntangu yina. Muntu mosi ya vandaka na mpusa ya kuzaba kieleka kwendaka kulanda diskure yina bo sadilaka zulunalu ya Irlande (The Irish Times) sambu na kubingisa bantu. Yandi zwaka kisika ya kuvanda na mpasi sambu bantu vandaka mingi. Yandi vandaka kulanda na dikebi yonso mutubi yina vandaka ti nsuki ya mpembe, mandefu mingi mpi yina lwataka kazaka ya nda ya ndombe. Ntangu mutubi vandaka kusala disolo, yandi vandaka kusala bidimbu mpi kutambula mwa fioti na  ntwala, yandi vandaka kuwakanisa baverse mbote mpi kusadisa bantu na kubakisa bakieleka ya Biblia. Ata mutubi sadilaka ve mikro, ndinga na yandi vandaka kuwakana mbote mpi bantu lembaka ve na kulanda diskure na yandi ya ngunga mosi ti ndambu. Ntangu mutubi songaka bantu na kuyula bangiufula, O’Connor ti banduku na yandi yantikaka kutelamina yandi kansi yandi vandaka kutendula pwelele bakieleka ya Biblia. Yo yina bantu bulaka maboko. Ntangu makelele manaka, muntu yina zwaka kisika na mpasi, vandaka na mpusa ya kuzaba kieleka, yo yina yandi sosaka bampangi sambu na kuzaba mambu mingi. Bampangi mingi ya ntangu yina tubaka nde, bantu mingi longukaka kieleka mutindu yina.

Na Mayi 1909, mpangi Russell katukaka na New York. Yandi salaka nzietelo na yandi ya iya na maswa Mauretania ti mpangi Huntsinger yina zabaka kusonika na mashini, sambu bo sonika masolo ya Nzozulu ya Nkengi ntangu bo ke sala nzietelo. Bantu 450 landaka diskure ya mpangi Russell na Belfast, mpi bantu kiteso ya 100 vandaka ya kutelama sambu bisika vandaka ve.

Nzietelo ya tanu, yina beto tubilaka na luyantiku, salamaka mpi kiteso mosi. Na nima ya kumanisa diskure na Dublin, muntu mosi ya mayele ya longukaka mambu ya Nzambi, yina O’Connor nataka, bakaka bamvutu ya Biblia na bangiufula na yandi. Yandi mpi sepelaka bonso bantu yina ya nkaka. Na kilumbu yina landaka, mpangi Russell ti mpangi Huntsinger bakaka maswa mpi kwendaka na mbanza Liverpool. Na nima, bo kotaka na Lusitania, maswa mosi ya zabanaka, mpi bo vutukaka na New York. *

Bo bingisaka mpi bantu na badiskure yina mpangi Russell salaka na nzietelo ya sambanu mpi ya nsambwadi na 1911. Na nsungi yina ntangu ke vandaka ngolo ve, (Printemps) Balongoki 20 ya Biblia bingisaka bantu 2 000 na Belfast yina landaka diskure ya vandaka ti ntu-diambu “L’au-delà.” Na Dublin, O’Connor nataka diaka pastere mosi yina yulaka mutubi bangiufula. Kansi bantu yina landaka diskure sepelaka mingi ti bamvutu ya Biblia yina mutubi pesaka. Na 1911, na nsungi yina madidi ke vandaka ngolo ve (Automne), mpangi Russell kwendaka na bambanza ya nkaka, kuna bantu mingi landaka badiskure na yandi. O’Connor ti batoko 100 sosaka diaka kutula mavwanga na lukutakanu, kansi bantu yina kwisaka taninaka mutubi.

Ata mpangi Russell vandaka kusala badiskure na ntangu yina, yandi tubaka nde “ata muntu mosi ve kele mfunu kuluta” sambu “kisalu yai kele ve ya muntu kansi ya Nzambi.” Kampagne yina bo vandaka kusala sambu na kubinga bantu na badiskure vandaka kupesa bampangi mabaku ya mbote ya kuzabisa bantu bakieleka ya Biblia. Diambu ya mbote kele nde badiskure sadisaka bampangi na kumwanga nsangu ya mbote mpi mabundu kangukaka mingi na bambanza ya Irlande.—Yo Me Katuka na Mikanda na Beto ya Ntama na Angleterre.