Nĩkĩ Waĩlĩte Kwĩyumya kwa Yeova?

“Ũtukũ, mũlaĩka wa Ngai ũla nyie nĩthaithaa [kana, ũla nĩ wake]. .  . nũũngamie vakuvĩ nakwa.”​—MEKO 27:23.

1. Nĩ matambya meva ala meyumĩtye mavatiswe maminĩte kwosa, na kĩu kĩumĩlya makũlyo meva?

 “WE NĨWUMBŨLĨTE naĩ syaku, ũkeyumya ũmũthũkũme Yeova na ũketĩkĩla kana akaũtangĩĩa o kwĩsĩla kũla kwĩ Yesũ Klĩsto?” Yĩĩ nĩ ĩkũlyo yĩmwe katĩ wa makũlyo elĩ ala makũlaw’a mũthyanĩ wa ũvoo wa ũvatiso kwa ala mekwenda kũvatiswa. Nĩkĩ Aklĩsto maĩlĩte kwĩyumya mamũthũkũme Yeova? Tũtethekaa ata tweeyumya tũmũthũkũme Ngai? Nĩkĩ mũndũ ũtatonya kũmũthaitha Ngai ũndũ vaĩlĩte ethĩwa ndeyumĩtye amũthũkũme? Nĩ kana tũkwate ũsũngĩo wa makũlyo asu, mbee no nginya tũmanye kwĩyumya nĩ kwĩka ata.

2. Kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova kwonanasya ata?

² Kwĩyumya ũmũthũkũme Ngai kwonanasya ata? Sisya wone ũndũ mũtũmwa Vaulo waeleisye ĩũlũ wa ngwatanĩo yake na Ngai. Vaulo e mbee wa andũ aingĩ ala malikĩte melinĩ yesaa kũtuma masya thayũ woo, amwĩtie Yeova “Ngai ũla nyie nĩthaithaa [kana, ũla nĩ wake].” (Soma Meko ma Atũmwa 27:22-24.) Aklĩsto onthe ma w’o nĩ ma Yeova. Kĩvathũkany’o na ũu, nthĩ yonthe “yĩ ungu wa vinya wa ũla mũthũku.” (1 Yoa. 5:19) Aklĩsto matw’ĩkaa ma Yeova yĩla meeyumya kwake kwĩsĩla mboya. Kwĩyumya kũũ nĩ wĩvĩto wa mũndũ mwene. Mũndũ amina kwĩka ũu nũvatisawa kwa kũindwa kĩw’ũnĩ.

3. Ũvatiso wa Yesũ woonanasya kyaũ, na aatĩĩi make matonya kũatĩĩa ngelekany’o yake ata?

³ Yesũ nĩwatũtiĩie ngelekany’o tũatĩĩe yĩla weeyumisye kwa Ngai nĩ kana eke kwenda kwake. Nũndũ asyaĩwe mbaĩnĩ ya Isilaeli ĩla yeeyumĩtye kwa Ngai, no twasye nĩweeyumĩtye kũla kwĩ Ngai. Ĩndĩ o na vailye ũu, yĩla wavatisawa nĩweekie ũndũ mũnenange kwĩ ũla wendekaa nĩ Mĩao. Ndeto ya Ngai yonanĩtye kana aisye atĩĩ: “Sisya! Nĩnooka . . . kwĩka kwenda kwaku, we Ngai.” (Aevl. 10:7; Luka 3:21) Kwoou ũvatiso wa Yesũ woonanasya kana nĩwenengane mbee wa Ngai nĩ kana eke kwenda kwa Ĩthe wake. Kwoou aatĩĩi make maatĩĩa ngelekany’o yake yĩla meeyumya nĩ kana mavatiswe. O na ũu wĩ o vo, yĩla mavatiswa kwa kũindwa kĩw’ũnĩ, methĩawa moonany’a ũtheinĩ kana nĩmeyumĩtye kũla kwĩ Ngai kwĩsĩla mboya.

Ũndũ Kwĩyumya Kũtũtethasya

4. Ũnyanya wa Ndaviti na Yonathani ũtũmanyĩasya kyaũ ĩũlũ wa kũlũmany’a?

⁴ Kwĩyumya kwa Mũklĩsto kũla kwĩ Ngai ti ũndũ wa kũvũĩwa ngũĩ. Wĩthĩawa wĩ ũndũ mũito mũno kwĩ o kũlũmany’a na mũndũ. Ĩndĩ kw’o kwĩyumya kũtũtethasya ata? Nĩ kana tũelewe ũndũ ũsu, ekai twone ngelekany’o sya ũndũ andũ matethekaa yĩla malũmany’a vamwe. Ngelekany’o ĩmwe nĩ ya andũ me ndũũ. Nĩ kana ũtanĩe ũseo wa kwĩthĩwa na mũnyanya, no nginya we mwene wambe kwĩtĩkĩla kĩanda kya kwĩthĩwa wĩ mũnyanya. No nginya wĩthĩwe wĩyumĩtye kũlũmany’a nake, kana, wĩw’e wĩ na kĩanda waĩlĩte kwĩanĩsya nĩ kenda ũmũthĩnĩkĩe. Ũnyanya wa Ndaviti na Yonathani nĩ ĩmwe katĩ wa ngelekany’o ila nzeo vyũ ĩwetetwe Mbivilianĩ. O na nĩmeekie ũtianĩo wa ũnyanya woo. (Soma 1 Samueli 17:57; 18:1, 3.) O na kau ũnyanya wa mũthemba ũsu ti mwonekangi, ũnyanya wa andũ aingĩ wĩanaa ethĩwa kĩla ũmwe nĩwĩyumĩtye kũlũmany’a na ũla ũngĩ, kana nũkwĩw’a e na kĩanda waĩlĩte kwĩanĩsya vala ve ũla ũngĩ.​—Nth. 17:17; 18:24.

5. Ngombo yatethekaa ata ĩvinda yonthe nũndũ wa kũthũkũma vwana mũseo?

⁵ Mwĩao ũla Ngai wanengete Isilaeli nĩwoonanĩtye ũnyanya ũngĩ mũseo ũla watethasya andũ meethĩwa malũmanĩtye vamwe. Ethĩwa ngombo nĩyendaa kũendeea kwĩthĩwa yĩ ya vwana wayo mũseo ĩvinda yonthe, nĩmaaĩlĩte kwĩkĩa ũtianĩo wa vata mũno na ũtesa kũthela. Mwĩao waĩtye atĩĩ: “Ethĩwa ĩla ngombo ĩkasya vyũ, nĩnĩmwendete vwana wakwa, na mũka wakwa, na syana syakwa; ndyĩtĩkĩla kũthaw’a: nĩvo ĩndĩ vwana wayo wĩmĩtwaa vala ve Ngai, na akĩmĩtwaa mũomonĩ, kana mũtĩnĩ wĩ ũtee wa mũomo; na vwana wayo akamĩtonya kũtũ na mũkuva; nayo ĩkamũthũkũmaa ĩndĩ yonthe.”​—Kuma 21:5, 6.

6, 7. (a) Andũ matonya kũtetheka ata ethĩwa kĩla ũmwe nũlũmanĩtye na ũla ũngĩ? (b) Na ũndũ ũsu wĩonany’a kyaũ ĩũlũ wa ũnyanya witũ na Yeova?

⁶ Mũtwaano nĩ ngwatanĩo yendaa mũndũ ethĩwe alũmanĩtye vyũ na ũla ũngĩ. Kũlũmany’a kũu kwĩ kĩvathũkany’o vyũ na kũla mũndũ wĩthĩawa nakw’o yĩla wanengwa kandalasi nũndũ nthĩnĩ wa mũtwaano mũndũ ethĩawa eyumĩtye kũlũmany’a na mũndũ ũla ũngĩ. Andũ elĩ ala mekalanasya ĩmwe matatwaanĩte kwosana na mĩao mayĩsa kwĩthĩwa na ũsũvĩo wa w’o, o na syana syoo. Ĩndĩ ala me mũtwaanonĩ ũnengetwe ndaĩa, na kĩla ũmwe wĩthĩawa alũmanĩtye vyũ na ũla ũngĩ, nĩmethĩawa na kĩtumi kĩseo kyosanĩte na Maandĩko kya kũtata ũndũ matonya mamine kwa nzĩa ya wendo mathĩna ala maumĩla.​—Mt. 19:5, 6; 1 Ako. 13:7, 8; Aevl. 13:4.

^{7 2}Ivindanĩ ya tene, andũ nĩmatethekaa mũno yĩla maandĩkana maũndũnĩ makonetye viasala kana wĩa. (Mt. 20:1, 2, 8) O na ũmũnthĩ, vethĩawa vailye oou. Kwa ngelekany’o, nĩtũtethekaa mũno yĩla twaandĩkana na mũndũ ũndũnĩ mũna ũla tweetĩkĩlana, twaandĩkana ĩũlũ wa kandalasi, tũtanambĩĩa viasala kana tũtanamba kũandĩkwa kambunĩnĩ. Kwoou, ethĩwa kũlũmany’a nthĩnĩ wa maũndũ ta ũnyanya , mũtwaano, na wĩa, nĩkũtumaa ngwatanĩo ĩlũlũmĩĩla, wĩona mũndũ ta ũtonya kũtetheka mũno wĩana ata eeyumya nĩ kenda amũthũkũme Yeova! Ekai twone ũndũ andũ ĩvindanĩ ya tene matethekie nũndũ wa kwĩyumya kũla kwĩ Yeova Ngai, na ũndũ ũu wĩ kĩvathũkany’o vyũ na o kũlũmany’a na mũndũ.

Ũndũ Mbaĩ ya Isilaeli Yatethekie Nũndũ wa Kwĩyumya kwa Ngai

8. Kwĩyumya kwa mbaĩ ya Isilaeli kũla kwĩ Ngai kwoonanasya ata?

⁸ Mbaĩ ya Isilaeli yĩ nima yeethĩiwe yĩyumĩtye kũla kwĩ Yeova yĩla yeevĩtie kwake. Yeova ameie mombanĩe Kĩĩmanĩ kya Sinai, na ĩndĩ amatavya atĩĩ: “Ethĩwa mũkew’a wasya wakwa w’o, na kũlũmya ũtianĩo wakw’a, nĩvo ĩndĩ mwĩĩthĩawa makwa mwene kuma ngonĩ syonthe sya andũ.” Andũ onthe masũngĩie me vamwe masya: “Onthe ala Yeova ũneenete tũkeeka.” (Kuma 19:4-8) Mbaĩ ya Isilaeli kwĩthĩwa yĩyumĩtye waĩ ũndũ mũnene mũno kwĩ o kwĩvĩta nĩ kana meke ũndũ mũna. Kwonanasya kana mo nĩ malĩ ya Yeova, nake Yeova amakuaa ta ‘make mwene.’

9. Mbaĩ ya Isilaeli yatethekie ata nũndũ wa kwĩthĩwa yĩyumĩtye kwa Ngai?

⁹ Aisilaeli nĩmatethekie nũndũ wa kwĩthĩwa me malĩ ya Yeova. Aĩ mũĩkĩĩku kwoo na amasũvĩie o ũndũ mũsyai wĩ wendo ũsũvĩaa mwana wake. Ngai atavisye mbaĩ ya Isilaeli atĩĩ: “Mũndũ mũka nũtonya kũlwa nĩ kana kake kala kekwonga, ndakew’ĩe tei mwana wa ĩvu yake? Ĩĩ, nĩmatonya kũlwa, ĩndĩ ndikolwa nũe.” (Isa. 49:15) Yeova nĩwamanengie Mĩao nĩ kana ĩmatongoesye, amanenga athani ma kũmekĩa vinya, na ũsũvĩo wa alaĩka. Mũandĩki wa Savuli aandĩkie atĩĩ: “Nĩwonanasya ndeto yake kwa Yakovo, na myamũlo yake na motw’ĩo make kwa Isilaeli. Ndaaĩka mbaĩ o na yĩva ta ũu.” (Sav. 147:19, 20; soma Savuli 34:7, 19; 48:14.) O tondũ Yeova wasũvĩie mbaĩ ĩla yaĩ yake ĩvindanĩ ya tene, ũu now’o ũkasũvĩaa ala meyumya kwake ũmũnthĩ nĩ kana mamũthũkũme.

Nĩkĩ Twaĩlĩte Kwĩyumya Tũmũthũkũme Ngai?

10, 11. Ithyĩ nĩtũsyaawa nthĩnĩ wa mũsyĩ wa Ngai wa ĩtunĩ na kũũ nthĩ? Elesya.

¹⁰ Yĩla amwe masũanĩa ĩũlũ wa kwĩyumya na kũvatiswa, mekũlasya atĩĩ: ‘Nĩkĩ ndamũthaitha Ngai ndeyumĩtye kwake?’ No tũkwate ũsũngĩo mũseo yĩla twasũanĩa ĩũlũ wa ngwatanĩo ĩla twĩthĩawa nayo na Ngai ũmũnthĩ. Lilikana, nũndũ wa naĩ ya Atamu, ithyonthe tũsyaawa nza wa mũsyĩ wa Ngai. (Alo. 3:23; 5:12) Kwoou kwĩyumya kũla kwĩ Ngai nĩ ũndũ wa vata mũno nĩ kana twĩtĩkĩlĩke mũsyĩnĩ wake wa kũũ nthĩ na ĩtunĩ. Ekai twone nĩkĩ.

¹¹ Vaiĩ o na ũmwe waitũ wĩ na ĩthe ũtonya kũmũnenga thayũ ũte na naĩ o tondũ Ngai wavangĩte. (1 Tim. 6:19) Tũyaasyawa twĩ ana ma Ngai nũndũ yĩla asyai ma mbee mavĩtisye, andũ nĩmavathaniw’e na Ĩthe woo wĩ wendo, na Mũmbi. (Sianĩsya na Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 32:5.) Kuma ĩvindanĩ yĩu, andũ methĩĩtwe mavathanĩtw’e na Ngai mayĩkala nza wa mũsyĩ wa Yeova wa ĩtũnĩ na kũũ nthĩ.

12. (a) Yo andũ me na naĩ matonya kũtwĩka andũ ma mũsyĩ wa Ngai ata? (b) Nĩ matambya meva mũndũ waĩlĩte kwosa atanamba kũvatiswa?

¹² O na vailye ũu, twĩ mũndũ ũmwe ũmwe no tũmũkũlye Ngai atwĩtĩkĩle nthĩnĩ wa mũsyĩ wake ta twĩ athũkũmi make. * Ũu ũtonyeka ata kwa andũ me na naĩ ta itũ? Mũtũmwa Vaulo aandĩkie atĩĩ: “Yĩla twaĩ amaitha nĩtweew’ĩthaniw’e na Ngai kwĩsĩla kĩkw’ũ kya Mwana wake.” (Alo. 5:10) Ĩvinda ya ũvatiso nĩtũmũkũlasya Ngai atũnenge wasya mũseo wa ngoo nĩ kana ethĩwe atonya kũtwĩtĩkĩla. (1 Vet. 3:21) Ĩndĩ tũtanamba kũvatiswa, ve matambya mana twaĩlĩte kwosa. No nginya tũmũmanye Ngai, twĩĩmanyĩsye kũmũĩkĩĩa, twĩlile, na tũivĩndũa mwĩkalĩle witũ. (Yoa. 17:3; Meko 3:19; Aevl. 11:6) Na ve ũndũ ũngĩ twaĩle kwĩka tũtanamba kwĩtĩkĩlĩka mũsyĩnĩ wa Ngai. Ũndũ ũsu nĩ wĩva?

13. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata mũndũ kwamba kwĩyumya kwa Ngai nĩ kana ethĩwe e ũmwe wa andũ ma mũsyĩ wake ala wĩtĩkĩlĩte mamũthũkũme?

¹³ Nĩ kana mũndũ ũvathanĩtw’e na Ngai atwĩke ũmwe wa andũ ma mũsyĩ wake ala wĩtĩkĩlĩte, no nginya ambe kwĩsũvana vala ve Yeova na ayĩĩvĩta. Nĩ kana ũelewe ũndũ ũsu, kwasũanĩa ĩũlũ wa ĩthe mũseo watw’a kwony’a mwana ndiwa tei kwa kũmwosa nĩ kana ethĩwe ũmwe wa syana syake. Mũndũũme ũsu nĩwĩsĩkĩe kana nĩ ĩthe mũseo. Ĩndĩ o na vailye ũu, atanamba kwĩtĩkĩla mwana ũsu ethĩwe mwanae, mũndũũme ũsu no ende mwana ũsu ambe kwĩvĩta. Kwoou mũndũũme ũsu aitavya mwana ũsu atĩĩ: “Ndanamba ũkwosa wĩthĩwe mwana wakwa, nĩenda kũmanya ethĩwa nũmbenda na kũnengae ndaĩa ta nĩ ĩthe waku.” Ethĩwa mwana ũsu nĩwĩyumĩtye kwa ngenda na ayĩtĩkĩlana na ũndũ ũsu, no w’o nake mũndũũme ũsu ũkũmwĩtĩkĩla atw’ĩke mwanae. W’o ũndũ ũsu ndwosanĩte na kĩlĩko? O ta ũu, Yeova etĩkĩlaa o ala meyumĩtye kwake kwa ngenda matw’ĩke andũ ma mũsyĩ wake. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Mũnengane mĩĩ yenyu yĩthĩwe nthembo yĩ thayũ, ntheu na yĩtĩkĩlĩka kwa Ngai.”​—Alo. 12:1.

Kwĩyumya Kwonanasya Mũndũ e na Wendo na Mũĩkĩĩo

14. Nĩ kwa nzĩa yĩva kwĩyumya kwonanasya wendo?

¹⁴ Yĩla tweeyumya tũmũthũkũme Ngai twonanasya kana nĩtũmwendete kuma ngoonĩ. No twasye ũu nũvw’anene na wĩvĩto wa mũtwaano. Mũndũũme Mũklĩsto onanasya ũndũ wendete mũka mũno wĩana yĩla weevĩta kana akalũmany’a nake o na maũndũ meethĩwa mailye ata. Ũu wonanasya ũndũ wendete mũndũ ũsu o vandũ va kwĩka kũmwatha ũndũ mũna. Mũndũũme Mũklĩsto nĩwĩsĩ nesa kana ndethĩwa aakwata kĩanda kya kwĩkalany’a na mũka ta keka ndaaĩvĩta ũla wĩvĩto wa mũtwaano. O ta ũu, tũyĩsa kũtanĩa vyũ moseo ala maumanaa na kwĩthĩwa twĩ amwe ma mũsyĩ wa Yeova tũteyumĩtye kwake. Kwoou twĩyumasya kwa Ngai nũndũ o na kũtw’ĩka twĩ na naĩ, nĩtwendaa kwĩthĩwa twĩ andũ make na tũitw’a vyũ kũmwĩnyivĩsya, o na maũndũ meethĩwa mailye ata.​—Mt. 22:37.

15. Kwĩyumya kwonanasya ata kana mũndũ e na mũĩkĩĩo?

¹⁵ Yĩla tweeyumya tũmũthũkũme Ngai twonanasya kana twĩ na mũĩkĩĩo. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Kũmũĩkĩĩa Yeova kũtumaa tũtethĩwa na nzika kana kũmũthengeea Ngai nĩw’o ũndũ ũla mũseo vyũ. (Sav. 73:28) Nĩtwĩsĩ kana ti mavinda onthe vakeethĩawa ve laisi kũendany’a na Ngai o tũtwĩe katĩ wa “nzyawa nthyoeku na ĩte ndũngalu,” ĩndĩ nĩtũĩkĩĩaa watho wa Ngai wa kana akatũtetheeasya. (Avi. 2:15; 4:13) Nĩtwĩsĩ kana twĩ na naĩ, ĩndĩ tũi na nzika o na vanini kana o na yĩla twavĩtya Yeova akatwonasya tei. (Soma Savuli 103:13, 14; Alomi 7:21-25.) Twĩ na mũĩkĩĩo kana Yeova akaathima ũtwi witũ wa kũendeea kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku.​—Yovu 27:5.

Kwĩyumya Tũmũthũkũme Ngai Kũetae Ũtanu

16, 17. Nĩkĩ kwĩyumya tũmũthũkũme Ngai kũetae ũtanu?

¹⁶ Kwĩyumya tũmũthũkũme Yeova kũtũeteae ũtanu nũndũ kũkonetye kwĩnengane ithyĩ ene. Yesũ nĩwawetie ũw’o ũtesa kũkananĩw’a yĩla waisye atĩĩ: “Kũnengane kwĩ ũtanu mwingĩ kwĩ kwosa.” (Meko 20:35) Yesũ nĩweeyoneie vyũ ũtanu ũla umanaa na kũnengane yĩla waĩ ũthũkũminĩ wake vaa ĩũlũ wa nthĩ. Mavindanĩ amwe ndathyũmũaa, ndaĩsaa lĩu, na kwĩtanĩthya, nĩ kana atetheesye andũ ala angĩ kũkwata nzĩa ĩla ĩelete thayũnĩ. (Yoa. 4:34) Yesũ nĩwakwataa ũtanu mwingĩ nũndũ wa kũtanĩthya ngoo ya Ĩthe wake. Aisye atĩĩ: “Mavinda onthe nĩkaa maũndũ ala mamwendeeasya.”​—Yoa. 8:29; Nth. 27:11.

¹⁷ Kwa w’o, Yesũ nĩwoonisye aatĩĩi make nzĩa ĩla ĩtonya kũmaetee ũtanu yĩla waisye atĩĩ: “Ethĩwa mũndũ o na wĩva nũkwenda kũngatĩĩa, nĩ elee mwene.” (Mt. 16:24) Kwĩka ũu kũtumaa tũmũthengeea Yeova mũnango. Yo ve mũndũ tũtonya kwĩyumya kwake akatũsũvĩa nesanga kwĩ ũndũ Yeova ũtũsũvĩaa?

18. Nĩkĩ kwĩkala kwosana na ũndũ twamwathie Yeova kũtũeteae ũtanu mwingangĩ kwĩ kwĩyumĩsya kĩndũ kana mũndũ o na wĩva?

¹⁸ Kwĩyumya tũmũthũkũme Yeova na kwĩkala kwosana na ũndũ twamwathie kwa kwĩkaa kwenda kwake nĩkũtũeteae ũtanu mwingangĩ kwĩ kwĩyumĩsya kĩndũ kana mũndũ o na wĩva. Kwa ngelekany’o, andũ aingĩ meyumasya na thayũ woo w’onthe kũsembany’a na syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ na mailea kũkwata ũtanu ũla wa w’o na mekalaa mate eanĩe. Kĩvathũkany’o na ũu, ala meyumasya mamũthũkũme Yeova makwataa ũtanu ũtakesa kũthela. (Mt. 6:24) Ndaĩa ya kwĩthĩwa me “atethya ma wĩa vamwe na Ngai” nĩkũmaeteae ũtanu, o na vala mayĩthĩawa meyumĩsye wĩa mũna ĩndĩ vala ve Ngai waitũ ũla ũtũngaa mũvea. (1 Ako. 3:9) Vaiĩ mũndũ wĩsa kũmatũngĩa mũvea mwingĩ kũthonoka Yeova nũndũ wa kwĩyumya kwoo. O na akatũngĩa athũkũmi make aĩkĩĩku vinya ũla maĩ naw’o me ma mũika nĩ kana matetheke nĩ ũsũvĩo wake tene na tene.​—Yovu 33:25; soma Aevelania 6:10.

19. Nĩ kĩanda kĩva ala meyumĩtye mamũthũkũme Yeova matanĩaa?

¹⁹ Weeyumya ũmũthũkũme Yeova ũkeethĩwa na ngwatanĩo ya vakuvĩ vamwe nake. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Thengeeai Ngai, nake akamũthengeea inyw’ĩ.” (Yak. 4:8; Sav. 25:14) Kĩlungunĩ kĩla kĩatĩĩe, nĩtũkwona nĩkĩ tũtaĩle kwĩthĩwa na nzika ĩũlũ wa kwĩka ũtwi wa kwĩthĩwa twĩ ma Yeova.

[Maelesyo ma Kwongeleela]

Ũtonya Kũsũngĩa Ata?

• Mũndũ kwĩyumya amũthũkũme Ngai kwonanasya ata?

• Tũtethekaa ata tweeyumya tũmũthũkũme Ngai?

• Nĩkĩ Aklĩsto maĩlĩte kwĩyumya mamũthũkũme Yeova?

[Makũlyo]

[Visa]

Kwĩkala kwosana na ũndũ twamwathie Yeova kũtũeteae ũtanu ũtakesa kũthela