KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 4
WATHI 18 Kũtũnga Mũvea Nũndũ wa Nthembo ya Wovosyo
Nthembo ya Wovosyo Ĩtũmanyĩasya Kyaũ?
“Kwa nzĩa ĩno wendo wa Ngai nĩwavuaniwʼe kwitũ.”—1 YOA. 4:9.
KĨLA KĨNEENEWE
Nĩtũũneenea kĩla nthembo ya wovosyo ĩtũmanyĩasya ĩũlũ wa nguma sya mwanya sya Yeova Ngai na sya Yesũ Klĩsto.
1. Tũtethekaa ata yĩla twathi ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ ũla wĩkawa kĩla mwaka?
VATE nzika, nũkwĩtĩkĩla kana nthembo ya wovosyo nĩ mũthĩnzĩo wa mwanya mũno! (2 Ako. 9:15) Nũndũ Yesũ nĩwakwie kwondũ witũ, no wĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo na Yeova Ngai. O na no wĩthĩwe na wĩkwatyo wa kwĩkala thayũ tene na tene. Nĩ ũndũ mũseo ta kĩ kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wa nthembo ĩsu ya wovosyo ĩla waumisye nũndũ nũtwendete. (Alo. 5:8) Nĩ kana Yesũ atũtetheesye tũendeee kũtũnga mũvea nũndũ wa nthembo ya wovosyo na tũiema kũmĩvũthĩĩsya, nĩwatwĩaĩe tũendae ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kyake kĩla mwaka.—Luka 22:19, 20.
2. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?
2 Mwaka ũũ, ũmbano wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ ũkeekwa Wathanthatũ wa Matukũ 12, Mwei wa 4, 2025. Tũi na nzika kana kĩla ũmwe witũ nũvangĩte kwĩthĩwa vo. Nĩtũũtetheka mũno ĩvindanĩ yĩĩ ya kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ twamantha mwanya wa kũvindĩĩsya a maũndũ ala Yeova na Mwana wake meekie kwondũ witũ. Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũũneenea kĩla nthembo ya wovosyo ĩtũmanyĩasya ĩũlũ wa Yeova na Mwana wake. Nayo ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe, nĩtũũtetheewʼa twone ũndũ tũtonya kũtetheka nĩ nthembo ya wovosyo na ũndũ tũtonya kwonanyʼa kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wayo.
KĨLA NTHEMBO YA WOVOSYO ĨTŨMANYĨASYA ĨŨLŨ WA YEOVA
3. Kĩkwʼũ kya mũndũ ũmwe kyatumie ata andũ milioni mbingĩ mathawʼa kuma ũkombonĩ wa naĩ na kĩkwʼũ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
3 Nthembo ya wovosyo nĩtũmanyĩasya ũndũ Yeova wendete ũsili wa katĩ. (Kũt. 32:4) Yĩkaa ũu ata? Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Yĩla Atamu waemie kũmwĩwʼa Ngai, nĩweekie naĩ, na ĩtina nĩwesie kũkwʼa. Na nũndũ twĩ nzyawa syake, o naitũ nĩtwatiĩwe naĩ na kĩkwʼũ. (Alo. 5:12) Nĩ kana Yeova atumye ũkombonĩ ũsu wa naĩ na kĩkwʼũ, nĩweekie mĩvango nĩ kana Yesũ aumye nthembo ya wovosyo. Ĩndĩ yo nthembo ya mũndũ ũmwe ũte na naĩ yesaa ata kũthasya andũ milioni mbingĩ kuma ũkombonĩ wa naĩ na kĩkwʼũ? Mũtũmwa Vaũlo nĩwaeleisye ũndũ ũsu. Aisye: “O tondũ kwĩsĩla kũlea kwĩwʼa kwa mũndũ ũmwe [Atamu] aingĩ matalĩlwe kwĩthĩwa eki ma naĩ, o ta ũu kwĩsĩla wĩwi wa mũndũ ũmwe [Yesũ] aingĩ makatalĩlwa kwĩthĩwa alũngalu.” (Alo. 5:19; 1 Tim. 2:6) Kwa ndeto ingĩ, mũndũ ũmwe mwĩanĩu nĩwe waleile kũmwĩwʼa Ngai na ĩndĩ atuma andũ ala angĩ onthe malika ũkombonĩ wa naĩ na kĩkwʼũ. Kwoou nĩ kana andũ mathawʼe kuma ũkombonĩ ũsu, nĩvendekaa mũndũ mwĩanĩu na mwĩwʼi.
4. Nĩkĩ Yeova ũtaaeka nzyawa sya Atamu ila mbĩwi iendeee kwĩkala thayũ tene na tene?
4 Kwa wʼo, yaĩ no nginya Yesũ akwʼe nĩ kana atũtangĩĩe? Nĩkĩ Yeova ũtaaeka nzyawa sya Atamu ila mbĩwi iendeee kwĩkala thayũ tene na tene? Nũndũ twĩ ene naĩ, no tũsũanĩe kana ta keka Yeova nĩweekie ũu, maũndũ methĩwa maendeeie nesa. Ĩndĩ keka nĩweekie ũũ, ndethĩwa aaonanyʼa kana nũatĩĩaa ũsili wa katĩ. Nũndũ Yeova nĩwendete sila wa katĩ, ndaĩ esa kũvũthĩĩsya naĩ ĩla Atamu weekie, nũndũ ethĩwa oonanĩsye kana nzyawa syake iyaĩ na naĩ.
5. Nĩkĩ tũtaĩlĩte kwĩthĩwa na nzika kana mavinda onthe Yeova akeekaa kĩla kyaĩlĩte?
5 Nao nata ta kethĩwa Yeova ndaaumya nthembo ya wovosyo na ta keka ndaaatĩĩa sila wa katĩ, na nũndũ wa ũu, ayĩtĩkĩlya nzyawa sya Atamu syĩkale thayũ tene na tene? Andũ matiwa mayona ta ũtakaatĩĩaa ũsili wa katĩ maũndũnĩ angĩ. Kwa ngelekanyʼo, andũ no mone ta ũtakeanĩsya mawatho make onthe. Ĩndĩ tũi na vata wa kũmakwʼa nĩ maũndũ ta asu. Twĩasya ũu nũndũ kwona Yeova aatĩĩie sila wa katĩ na eetĩkĩla alike ngalama yanenevete ũu kwa kumya Mwana wake mwendwa, kũtũĩkĩĩthasya kana mavinda onthe akeekaa kĩla kyaĩlĩte.
6. Nthembo ya wovosyo yonanasya ata ũndũ Yeova ũtwendete mũno wĩana? (1 Yoana 4:9, 10)
6 O na kau nthembo ya wovosyo nĩtũtetheeasya tũmanye ũndũ Yeova wendete ũsili wa katĩ, kĩla ĩtũtetheeasya mũno mũno kũelewa nĩ ũndũ Yeova ũtwendete mũno wĩana. (Yoa. 3:16; soma 1 Yoana 4:9, 10.) Nthembo ĩsu ĩtũtetheeasya tũmanye kana Yeova nĩwendaa twĩkale thayũ tene na tene, na ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kana nĩwendaa twĩthĩwe twĩ amwe ma mũsyĩ wake. Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Yĩla Atamu wavĩtisye, ndaĩ aendeea kwĩthĩwa ũmwe wa andũ ma mũsyĩ wa Yeova. Na nũndũ wa ũu, ithyonthe tũsyaawa tũte mũsyĩnĩ ũsu. Ĩndĩ nũndũ wa nthembo ya wovosyo, Yeova nũtũekeaa naĩ sitũ na mũthya akaete andũ onthe ala ewi na mamũĩkĩĩaa mũsyĩnĩ wake. O na yu tũĩ, no tũtanĩe ngwatanĩo nzeo vamwe na Yeova na athaithi ala angĩ. Vate nzika, Yeova nũtwendete mũno!—Alo. 5:10, 11.
7. Kwĩthĩwa Yeova eetĩkĩlilye Mwana wake athĩne kwĩtũtetheesya ata kũmanya ũndũ we ũtwendete mũno wĩana?
7 No tũelewe nesanga ũndũ Yeova ũtwendete mũno wĩana twavindĩĩsya ũndũ nthembo ya wovosyo yatumie alika ngalama ĩnenevete. Satani aasya kana vai mũthũkũmi wa Ngai ũtonya kũendeea kũlũmanyʼa nake yĩla wakwatwa nĩ maũndũ mathũku. Nĩ kana Yeova aĩkĩĩthye kana Satani nĩ mũkengani, nĩwaekie Yesũ athĩne atanakwʼa. (Yovu 2:1-5; 1 Vet. 2:21) Yeova nĩwoonie Yesũ ayĩumangwa nĩ atongoi ma ndĩni ala mamũvĩngaa, oona asikalĩ maimũkũna, na oona ayĩathĩĩwa mũtĩnĩ wa mathĩna. O na nĩwoonie Mwana wake mwendwa aithĩna nginya yĩla wakwʼie kĩkwʼũ kĩ woo. (Mt. 27:28-31, 39) We aĩ o atonya kũsiĩĩa Mwana wake ndakakwatwe nĩ maũndũ asu onthe. Kwa ngelekanyʼo, yĩla ala mamũvĩngaa maisye: “Eka yu [Ngai] amũtangĩĩe ethĩwa We nĩwendeeawʼa nĩwe,” Yeova ethĩwa eekie ũu vau kwa vau. (Mt. 27:42, 43) Ĩndĩ ta kethĩwa nĩweekie ũu, vayĩthĩwa ve nthembo yaaumwʼa na tũyĩthĩwa na wĩkwatyo o na ũmwe. Kwoou Yeova nĩweetĩkĩlilye Mwana wake akwatwe nĩ mathĩna maingĩ atanamba kũkwʼa.
8. We Yeova nĩwaũmĩie yĩla woonie Mwana wake aithĩna? Elesya. (O na ĩngĩ, sisya visa.)
8 Nũndũ Yeova nĩwe Ngai Mwene vinya Wʼonthe, ũu ti kwonanyʼa kana we ndaũmĩaa ngoonĩ! Tũmbĩtwe na mũvwʼano wake, na nũndũ nĩtũũmiawʼa mũno ngoonĩ nĩ maũndũ mana, kĩu kĩonanyʼa kana o nake ewʼaa oou. Mbivilia yaĩtye kana ve ĩvinda ‘weewʼĩthiwʼe woo’ na ‘athatwʼa.’ (Sav. 78:40, 41) O na ĩngĩ, kwasũanĩa ngewa ya Avalaamu na Isaka. Ngai eeie Avalaamu aumye mwana wake e ũmwe ta nthembo. (Mwa. 22:9-12; Aevl. 11:17-19) No nginya Avalaamu ethĩwe eewie aũmĩa mũno ngoonĩ na akwatiwe nĩ kyeva kingĩ asũanĩa kana aĩ vakuvĩ kumya mwana wake ta nthembo. Wĩ na ũndũ ũsu kĩlĩkonĩ, wĩona Yeova ta waũmĩie mũno wĩana ata oona Mwana wake aithĩnwʼa mũno nĩ andũ, na mũthya mamũaa.—Sisya vitio yĩ nthĩnĩ wa jw.org/kam yĩ na kyongo, Ĩthĩwa na Mũĩkĩĩo ta Woo—Avalaamu, Kĩlungu kya 2.
9. Ĩandĩko ya Alomi 8:32, 38, 39 yĩtũtetheeasya ata kũelewa ũndũ Yeova ũtwendete na wendete athaithi ala angĩ mũno wĩana?
9 Nthembo ya wovosyo ĩtũmanyĩasya kana vai mũndũ o na ũmwe ũtwendete kwĩ ũndũ Yeova ũtwendete. O na andũ maitũ ma mũsyĩ kana mũndũ ũla twĩ ndũũ vyũ ndesa kũtwenda kwĩ ũndũ Yeova ũtwendete. (Soma Alomi 8:32, 38, 39.) Ũwʼo nĩ kana Yeova atwendete mũno o na kwĩ ũndũ twĩyendete. We no wende kwĩkala thayũ tene na tene? Ti mũno kwĩ ũndũ Yeova wendaa wĩkale. We nũkwenda kũekewa naĩ syaku? Yeova endaa kũkũekea mũno o na kwĩ ũndũ ũtonya kũsũanĩa. Na kĩla wendaa twĩke nĩ kana twonanyʼe kana nĩtwĩtĩkĩlĩte mũthĩnzĩo ũsu wa mwanya watũnengie no kũmũĩkĩĩa na kũmwĩwʼa. Kwa wʼo, nthembo ya wovosyo yonanasya ũndũ Yeova ũtwendete mũno wĩana. Na ĩvinda yĩla ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ, tũkeemanyĩsya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa ũndũ ũtwendete.—Mũta. 3:11.
KĨLA NTHEMBO YA WOVOSYO ĨTŨMANYĨASYA ĨŨLŨ WA YESŨ
10. (a) Nĩkĩ Yesũ waũmĩie mũno asũanĩa mavĩtyo ala wailĩĩlwe? (b) Yesũ ateteie ĩsyĩtwa ya Yeova ata? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “Yesũ Ateteie Ĩsyĩtwa ya Yeova Ata Yĩla Walũmanilye na Wĩanĩu Wake?”)
10 Yesũ ndendaa kwona o na vanini Ĩthe wake ayanangĩwa ĩsyĩtwa yake. (Yoa. 14:31) Nũndũ wa ũu, nĩwaũmĩie mũno asũanĩa kana andũ mamwilĩĩle mavĩtyo ma kwĩthĩwa e mũumi wa Ngai na mũndũ weekĩaa angĩ vinya maleane na silikalĩ, nũndũ nĩweesĩ kana kĩu nĩkĩkwanangĩa Ĩthe wake ĩsyĩtwa. Nĩkyo kĩtumi wavoyie ũũ: “Asa wakwa, ethĩwa nĩvatonyeka, eka kĩkombe kĩĩ kĩmbĩtũke.” (Mt. 26:39) Nũndũ Yesũ alũmanilye na wĩanĩu wake nginya kĩkwʼũ, kĩu nĩkyatumie atetea ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake.
11. Yesũ oonanisye ata kana nĩwendete andũ mũno vyũ? (Yoana 13:1)
11 O na ĩngĩ, nthembo ya wovosyo ĩtũmanyĩasya kana Yesũ nũthĩnĩkĩaa andũ vyũ, na mũno mũno aatĩĩi make. (Nth. 8:31; soma Yoana 13:1.) Kwa ngelekanyʼo, nĩweesĩ kana maũndũ amwe maĩ mamũkwate aendeee na ũtavanyʼa wake kũũ ĩũlũ wa nthĩ maĩ methĩwe me momũ vyũ, na mũno mũno kĩkwʼũ kĩ woo kĩla wesaa kũkwʼa. Ĩndĩ o na vailye ũu, ndaaĩanĩsya kĩanda kyake aĩ no kwĩthĩwa Ĩthe wake endaa eke ũu. Vandũ va ũu, eeyumĩtye na ngoo yonthe wĩanĩ wa kũtavanyʼa, kũmanyĩsya, na kũtetheesya andũ nũndũ nĩwamendete mũno. O na mũthenya ũmwe atanamba kũawa, nĩwoosie ĩvinda athambya atũmwa make maaũ, amamanyĩsya, na amatavya ndeto syamathangaaisye na syamakiakisya. (Yoa. 13:12-15) Na ĩndĩ e mũtĩnĩ wa mathĩna, nĩwatatie kũnenga wĩkwatyo kĩngʼendilĩ kyaĩ vakuvĩ kũkwʼa, na avangĩthya ũndũ inyia-ake ũkũsũvĩwa. (Luka 23:42, 43; Yoa. 19:26, 27) Kwoou Yesũ nĩwoonanisye ũndũ wendete andũ mũno wĩana kwa kũkwʼa kwondũ woo na kwa kũmakua nesa thayũnĩ wake wʼonthe.
12. Nĩ maũndũ meva Yesũ ũendeee kwĩka kwondũ witũ?
12 O na kau Klĩsto akwie “ĩvinda o yĩmwe . . . atakakwʼa ĩngĩ,” nũendeee kwĩka maũndũ maingĩ kwondũ witũ. (Alo. 6:10) Nĩ maũndũ meva wĩkaa? Aendeee kũthũkũma na kĩthito nĩ kana atũnenge maũndũ maseo ala matonya kwĩanĩwʼa no ũndũ wa nthembo ya wovosyo. Kwa ngelekanyʼo, kwasũanĩa maũndũ amwe ũendeee kwĩka. We nĩ Mũsumbĩ witũ, Mũthembi Mũnene, na nĩwe mũtwe wa kĩkundi. (1 Ako. 15:25; Aev. 5:23; Aevl. 2:17) O na ĩngĩ, nĩwe ũũngamĩe wĩa wa kũmbanyʼa Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta na ĩkomano ĩnene, na eendeea kũtethya wĩa ũsu nginya mũthyanĩ wa ũla thĩna mũnene. b (Mt. 25:32; Mko. 13:27) Eka ũu, nũĩkĩĩthasya kana athũkũmi make aĩkĩĩku nĩmaĩthwʼa nesa kĩ-veva mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo. (Mt. 24:45) Na ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wake wa Myaka Ngili, akaendeea kwĩka maũndũ kwondũ witũ. Vate nzika, Yeova nĩweeyumisye vyũ anengane Mwana wake.
ENDEEA KWĨMANYĨSYA MAŨNDŨ MEŨ
13. Kũvindĩĩsya maũndũ ala ũkwĩmanyĩsya kũtonya kũũtetheesya ata ũendeee kũelewa nesanga ũndũ Ngai na Klĩsto matwendete mũno wĩana?
13 No ũendeee kwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa ũndũ Yeova Ngai na Klĩsto Yesũ matwendete mũno wĩana waendeea kũvindĩĩsya maũndũ ala mekĩte kwondũ witũ. Ĩvindanĩ yĩĩ ya kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ, no ũsome ĩvuku yĩmwe ya Ũvoo Mũseo kana o meana ũna. Ndũkasome ũvoo mwingĩ ĩvinda yĩmwe. Vandũ va ũu, soma o ilungu nini nini na ũimantha itumi mbingangĩ sya kũmwenda Yeova na Yesũ. Na vatonyeka, ũitata ũtavye ala angĩ maũndũ ala wĩmanyĩĩtye.
14. Kwosana na Savuli 119:97, kwĩka ũkunĩkĩli kũtonya kũũtetheesya ata wĩmanyĩsye maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa nthembo ya wovosyo na momanyĩsyo angĩ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
14 Ethĩwa wĩthĩĩtwe ũwʼonĩ kwa myaka mingĩ, no wĩthĩwe ũisengʼa ethĩwa ve maũndũ meũ ũtonya kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa maũndũ ta ũndũ Ngai ũsilaa katĩ, wendo wake, na nthembo ya wovosyo. Ũwʼo nĩ kana mavinda onthe tũkeethĩawa na maũndũ meũ ma kwĩmanyĩsya. Kwoou ũtonya kwĩka ata? No ũsome na ũkemanyĩsya maũndũ maingĩ ma mwanya ala me mavukunĩ maitũ. Ĩka ũkunĩkĩli ethĩwa ũyĩmanyĩsya nĩwakomana na maũndũ ũteũmaelewa nesa. Na ĩndĩ mũthenya wʼonthe, no ũvindĩĩsye maũndũ ala wĩmanyĩisye ĩũlũ wa Yeova na Mwana wake, na ũndũ makwendete mũno wĩana.—Soma Savuli 119:97.
15. Nĩkĩ twaĩlĩte kũendeea kwĩmanyĩsya maũndũ meũ Mbivilianĩ?
15 Ndũkakwʼe ngoo ethĩwa kĩla ĩvinda ũkwĩmanyĩsya ndũnakwata ũndũ mweũ kana ũndũ wa kũtanĩthya. No wĩyĩelekanyʼe na mũndũ ũkwĩnza thaavu. Kaingĩ, ala menzaa thaavu matũmĩaa masaa maingĩ kana mĩthenya mingĩ mayĩsa kũtwʼĩka nĩmakwata o kalungu kanini. Ĩndĩ maikusaa ngoo, na vandũ va ũu, maendeeaa kũmantha tũlungu tũu o na ethĩwa tũninĩvĩte ata nũndũ twĩthĩawa twĩ twa vata mũno kwoo. Ethĩwa tũlungu tũnini vyũ twa thaavu twĩthĩawa twĩ twa vata mũno wĩana ũu, ti mbee mũno ũwʼo mweũ ũla twĩmanyĩasya Mbivilianĩ? (Sav. 119:127; Nth. 8:10) Kwoou endeea kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo na ũilũmanyʼa vyũ na mũvango waku wa kũsoma Mbivilia.—Sav. 1:2.
16. Tũtonya ata kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova na Yesũ?
16 O ũndũ ũendeee kwĩmanyĩsya, sũanĩa ũndũ ũtonya kũatĩĩa maũndũ asu thayũnĩ waku. Kwa ngelekanyʼo, no wonanyʼe kana nũatĩĩaa ũsili wa katĩ, o ta Yeova, kwa kwĩthĩwa ũte na kyende. O na ĩngĩ, no wonanyʼe kana nĩwendete Yeova na andũ ala angĩ, o ta Yesũ, weekĩa kĩthito wĩke kyonthe kĩla Yeova wendaa na ũyĩthĩwa wĩyumĩtye vyũ kwondũ wa Aklĩsto ala angĩ. Eka ũu, no ũatĩĩe ngelekanyʼo ya Yesũ kwa kũtavya ala angĩ ũvoo mũseo kĩla ĩvinda vaumĩla mwanya nĩ kana o namo matanĩe mũthĩnzĩo wa mwanya ũla Yeova watũnengie.
17. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?
17 O ũndũ twaelewa nthembo ya wovosyo nesanga na twaendeea kũmyonaa yĩ ya vata, ũu nowʼo tũkaendeeaa kũmwenda Yeova na Mwana wake mũnango. Na nũndũ nĩtũmendete, o namo makatwendaa mũnango. (Yoa. 14:21; Yak. 4:8) Kwoou ekai tũendeee kũtũmĩa nesa syĩndũ syonthe ila Yeova ũtũnengete nĩ kana tũendeee kwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa nthembo ya wovosyo. Ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe, nĩtũkwĩmanyĩsya ũndũ tũtonya kũtetheka nĩ nthembo ya wovosyo na ũndũ tũtonya kwonanyʼa kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wayo.
WATHI 107 Twĩthĩwe na Wendo ta Ngai
a MAELESYO MA NDETO IMWE: Ndeto “kũvindĩĩsya” yonanasya kũlũmya kĩlĩko ũndũnĩ mũna kana kũũsũanĩa mũnango.
b Kũmbanwʼa kwa “syĩndũ ila syĩ ĩtunĩ” kũla kũwetetwe nĩ Vaũlo ĩandĩkonĩ ya Aeveso 1:10, kwĩ kĩvathũkanyʼo vyũ na kũmbanwʼa kwa “ala anyuve,” kũla kũwetetwe nĩ Yesũ ĩandĩkonĩ ya Mathayo 24:31 na Maliko 13:27. Vaũlo aneeneete ĩvinda yĩla Yeova ũnyuvaa ala makasumbĩka na Yesũ kwa kũmetĩkĩsya veva mũtheu. Nake Yesũ aneeneete ĩvinda yĩla etĩkĩwʼa mauta ala makethĩwa matiele vaa ĩũlũ wa nthĩ makoombanwʼa mathi ĩtunĩ ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene.