Nĩkĩ Ngũsĩ sya Yeova Syĩvathanaa Vyũ na Sikũkũ sya Kũkumya Nthĩ syĩ na Ndaĩa?
Ngũsĩ sya Yeova ninengete ndaĩa silikalĩ vamwe na syĩndũ ila itũmĩawa kũkumya nthĩ. Nĩtwĩsĩ kana angĩ no matwʼe kwĩyĩava kũlũmanyʼa na nthĩ yoo, kũkũnĩa kĩvendela saluti, kana kwina wathi wa kĩvendela.
Ĩndĩ Ngũsĩ sya Yeova syonaa nĩ ũseo kwĩvathana na maũndũnĩ ta asu nũndũ syĩĩkĩĩaa kana nĩmaleanĩte na momanyĩsyo ma Mbivilia. Nĩtũtanaa yĩla angĩ manenga ndaĩa mũĩkĩĩo witũ, nũndũ o naitũ nĩtwĩthĩawa tũnengete ndaĩa mawoni moo.
Kĩlungunĩ kĩĩ
Nĩ momanyĩsyo meva me Mbivilianĩ makonetye sikũkũ sya kũkumya nthĩ?
Momanyĩsyo elĩ ma mũsingi ala matumaa tũtelikya sikũkũnĩ isu nĩ:
No Ngai e weka twaĩlĩte kũmũthaitha. Mbivilia yaĩtye: “No Yeova Ngai waku waĩle kũmũthaitha, na nowe e weka waĩle kũmũthũkũma ũthũkũmi mũtheu.” (Luka 4:8) Maũndũ ala mawetawa yĩla mũndũ ũkwĩyĩava kũlũmanyʼa na nthĩ yake na mbathi sya ivendela ikothaa kwĩthĩwa na ndeto ikwonanyʼa kana mũndũ ũsu atwʼĩte kwenda nthĩ yake vyũ kwĩ kĩndũ kĩngĩ o na kĩva. Kwoou wasya wa ngoo wa Ngũsĩ sya Yeova ndwĩsa kũsyĩtĩkĩlya syĩlikye sikũkũnĩ isu.
O na ĩngĩ, Ngũsĩ sya Yeova syonaa kũkũnĩa kĩvendela saluti no ũndũ ũmwe na ũthaithi, kana kũthaitha mũvwʼanano, na ũsu nĩ ũndũ Mbivilia ĩvatanĩte. (1 Akolintho 10:14) Andũ amwe na isitoli nĩmaĩkĩĩthĩtye kana kĩvendela nĩ kĩndũ kĩmwe kĩtũmĩawa ũthaithinĩ. Mũandĩki wa isitoli wĩtawa Carlton J .H Hayes aĩtye atĩĩ: “Ũmũnthĩ kĩndũ kĩla kyonanasya kana mũndũ nĩwĩyumĩsye nthĩ yake vyũ, na kĩthaithawa mũno, nĩ kĩvendela.” a Nake mũandĩki ũmwe wĩtawa Daniel P. Mannix aisye ũũ ĩũlũ wa Aklĩsto ma mbee: “Aklĩsto nĩmaleaa . . . kũthembea veva wa mũsumbĩ wa [Lomi,] na kwĩka ũu kwaĩ ũndũ ũmwe na kũlea kũkũnĩa kĩvendela saluti ũmũnthĩ.” b
O na kau Ngũsĩ sya Yeova iikũnĩaa kĩvendela saluti, iikyanangaa, ikakĩvĩvya, kana ikeka ũndũ ũngĩ ũkwonanyʼa iinengete ndaĩa kĩvendela kana syĩndũ ila ingĩ itũmĩawa kũkumya nthĩ.
Andũ onthe nĩmeanene methonĩ ma Ngai. (Meko ma Atũmwa 10:34, 35) Mbivilia yaĩtye kana Ngai “[oombie] mbaĩ syonthe sya andũ kuma mũndũnĩ ũmwe.” (Meko ma Atũmwa 17:26) Nũndũ wa ũu, Ngũsĩ sya Yeova syĩĩkĩĩaa kana nĩ ũndũ ũtaĩlĩte kũkumya mbaĩ kana nthĩ ĩmwe kũthonoka ĩla ĩngĩ. Tũnengae ndaĩa andũ onthe, o na methĩwe maumĩte va kana mekalaa va.—1 Vetelo 2:17.
Nata ethĩwa ve mwĩao ũũtũlasimĩthya kũkwata mbau maũndũ asu?
Ngũsĩ sya Yeova iileanaa na silikalĩ. Tũĩkĩĩaa kana silikalĩ nĩ “mũvango wa Ngai” na nĩwe ũsyekete iendeee kwĩthĩwa vo. (Alomi 13:1-7) O na ĩngĩ, tũĩkĩĩaa kana Aklĩsto maĩle kwĩwʼa ala me na ũkũmũ.—Luka 20:25.
Nata ethĩwa mĩao ya nthĩ nĩkũleana na ya Ngai? Mavinda amwe, wĩthĩawa wĩ ũndũ ũtonyeka kũkũlya silikalĩ ethĩwa no syĩke moalyũku mĩaonĩ ĩsu. c Vaemela vyũ, Ngũsĩ sya Yeova inyuvaa ‘kũmwĩwʼa Ngai nũndũ nĩwe mũsumbĩ, vandũ va kũmewʼa andũ.ʼ—Meko ma Atũmwa 5:29.
Syo Ngũsĩ sya Yeova syĩthĩawa iyenda kũtwaĩĩsya woni mũna kana kũkwata mbau ngalĩko ĩmwe maũndũnĩ ma siasa?
Aiee. Ngũsĩ sya Yeova iyendaa kũtwaĩĩsya woni mũna, na iyĩlikasya siasanĩ. Yĩla twalea kwĩyĩava kũlũmanyʼa na nthĩ yitũ, kũkũnĩa kĩvendela saluti, kana kwina wathi wa kĩvendela, tũyĩthĩawa tũyonanyʼa kana nĩtũũvĩnga silikalĩ. Ĩndĩ twĩthĩawa tũatĩĩe momanyĩsyo ma Mbivilia ĩũlũ wa sikũkũ isu.
a Essays on Nationalism, ĩthangũ ya 107-108.
b The Way of the Gladiator, ĩthangũ ya 212.
c Kwa ngelekanyʼo, sisya kĩlungu kĩ na kyongo, “Msimamo wa Ujasiri na Kufuata Dhamiri Ulianzishwa Kwenye Mahakama Kuu Miaka 75 Iliyopita.”