Kuma tene, andũ ma saenzi ala masomeaa nyamũ nĩmethĩawa mesĩ kana tũsamũ twa ũkanganĩ twĩtawa barnacles twĩkwatĩlĩĩlasya vandũ twĩlũmĩtye vyũ. Kwa ngelekanyʼo, twĩkwatĩlĩĩlasya mavianĩ, ituĩnĩ ila itwʼĩĩkĩte vala andũ maũngamaa mailika masiwanĩ, na ngalĩko ya nthĩ ya meli. Ngamu ya barnacles yĩ vinya kwĩ ngamu o na yĩva yaaseũvwʼa nĩ mũndũ. Na no ĩndĩ andũ ma saenzi manamanyie kĩla kĩtetheeasya barnacles kwĩkwatĩlĩĩlya kũndũ kwĩ na kĩwʼũ.

 Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Kasamũ kau katanamba kwĩana vyũ (barnacle larva), nĩkathambĩaa kamanthĩte vandũ vaseo katonya kwĩkwatĩlĩĩlya nesa. Andũ ma saenzi maasya kana kakwata vamwe, mwĩĩ wako umasya syĩndũ ilĩ. Kĩndũ kya mbee nĩ mauta ma mũthemba mũna. Mauta asu nĩmo mavetaa kĩwʼũ vala kekwenda kwĩkwatĩlĩĩlya. Kamina kwĩka ũu kethĩawa kaseũvya vandũ vaseo katonya kũvaka kĩndũ kya kelĩ kĩla kaumasya. Kĩndũ kĩu kĩthĩawa kĩseũvĩtwʼe na proteins syĩtawa phosphoproteins.

 Syĩndũ isu syelĩ syakwatana iseũvasya ngamu yĩ vinya vyũ, nginya ũkethĩa o na tũsamũ tũngĩ (bacteria) tũyĩsa kũmyananga. Ngamu ya barnacle yaĩlĩte kwĩthĩwa yĩ na vinya ũu nũndũ kasamũ kau kamina kwĩkwatĩlĩĩlya vandũ, kekalaa vau mũvaka yĩla kakakwʼa.

 Andũ ma saenzi mesĩte kwĩthĩa kana nzĩa ĩla barnacles itũmĩaa kũseũvya ngamu ĩsu yĩ vinya vyũ kũeleeka kwĩ ũndũ manasũanĩaa. Mũndũũme ũmwe waĩ timũnĩ ĩla yasomeaa barnacles aisye: ‘Ũĩ ũla ũtũmĩkĩte vau nĩ mwingĩ mũno vyũ na no ũtũtetheesye kũmanya ũndũ tũtonya kũmbĩĩa kĩndũ vandũ ve kĩwʼũ tũteũthĩna.’ Ũkunĩkĩli ũsu no ũtetheesye andũ kũmanya ũndũ matonya kũseũvya ngamu ĩtonya kũtumĩwa kĩwʼũnĩ. Na no ũmatetheesye kũseũvya ngamu matũmĩĩte syĩndũ ila syoombiwe nĩ kana mamĩtũmĩe kũkwatanyʼa syĩndũ (electronic devices), na kũkwatanyʼa mamutha yĩla meũthĩnza mũndũ sivitalĩ.

 We wĩona ata? Ngamu ya barnacle yeekie kwĩyumĩlya? Kana yeekie kũmbwa?