•   Ania ti mariknam no adda mangngegmo nga agsao iti dakes?

  •  Diak madmadlaw ta kasla normal la dayta kaniak.

  •  Masikoranak bassit ngem baybay-ak lattan.

  •  Diak mairusok.

•   Kasano kasansan nga agsaoka iti dakes?

  •  Saan a pulos

  •  Sagpaminsan

  •  Kanayon

•   Ania ti panangmatmatmo iti isyu maipapan iti panagsao iti dakes?

  •  Saan a napateg

  •  Serioso

 Bigbigem kadi a serioso a banag ti panagsao iti dakes? Mabalin nga ibagam: ‘Saan unay ta adda dagiti daddadakkel a problema a rumbeng a pakaseknantayo. Ken amin met ket agsasao iti dakes!’ Agpayso kadi dayta?

 Mamatika man wenno saan, adu dagiti saan nga agsasao iti dakes. Ken adda ammoda a nasayaat a rason no apay a saanda nga agsao iti dakes, a saan nga ammo ti sabsabali. Kas pagarigan:

•  No agsaoka iti dakes, ipakpakitam no siasinoka a talaga. Makita iti panagsasaom no ania ti kaririknam. Ti panagusar iti naalas a sasao ipamatmatna a saanka a maseknan iti rikna ti sabsabali. Kastaka kadi a talaga?

   Kuna ti Biblia: “Dagiti banag a rummuar manipud ngiwat agtaudda iti puso.”—Mateo 15:18.

•  Mabalin a negatibo ti panangmatmat kenka ti sabsabali no agsasaoka iti dakes. Kuna ti libro a Cuss Control: “Ti panagsasaotayo ipakitana no siasinonto ti gagayyemtayo, no kasano kadakkel ti panagraem kadatayo dagiti kapamilia ken katrabahuantayo, no ania ti kalidad ti relasiontayo iti sabsabali, no kasano kapigsa ti impluensiatayo iti dadduma, no maikaritayo iti maysa a trabaho wenno posision, ken no kasano a makilangen dagiti estranghero kadatayo.” Kunana pay: “Isaludsodmo iti bagim no ti saanmo a panagsao iti dakes pasayaatenna ti relasionmo iti sabsabali.”

   Kuna ti Biblia: “Maikkat koma kadakayo . . . ti nabassawang [wenno dakes] a panagsasao.”—Efeso 4:31.

•  Saan a nasayaat ti impresion dagiti tattao kenka no agsasaoka iti dakes. Iti librona a How Rude!, kinuna ni Dr. Alex Packer: “Makapasimron dagiti kanayon nga agsasao iti dakes.” Innayonna a ti panagsao iti dakes “saanna nga ipabigbig a nalaing, mannakaawat, masirib, wenno mannakipagriknaka. No masadutka nga agpanunot ken saan a nalawag ti panagsasaom, maapektaran ti panagandar ti utekmo.”

   Kuna ti Biblia: “Dikay agsao iti makapasakit.”—Efeso 4:29, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.

•  Mangikeddengka iti kalat. Apay a dimo padasen nga isardeng ti agsao iti dakes iti uneg ti makabulan wenno awan pay? Mangaramidka iti tsart wenno kalendario tapno makitam no adda nagrang-ayam. Ngem tapno matakderam ti kalatmo, adda dagiti masapul nga aramidem. Kas pagarigan:

•  Liklikam dagiti paglinglingayan a mangpunno iti panunotmo iti dakes a sasao. Kuna ti Biblia: “Dagiti dakes a pannakitimpuyog dadaelenda dagiti makagunggona nga ugali.” (1 Corinto 15:33) Ti “pannakitimpuyog” saan laeng a tumukoy iti pannakikadua iti tattao no di ket ramanenna pay dagiti kita ti paglinglingayan, kas kadagiti pelikula a buybuyaem, video game nga ay-ayamem, ken musika a dengdenggem. Kuna ti 17 anyos a ni Kenneth: “Naglaka a kantaen ti magustuam a kanta a dimon ikankano dagiti dakes a sasao iti lirikona nangruna no napintas a denggen.”

•  Ipakitam a nataengan ti panagpampanunotmo. Agsao iti dakes ti dadduma gapu ta ipagarupda nga agbalinda a kasla nataengan. Ngem saan nga agpayso dayta. Kuna ti Biblia a dagiti nataengan ket “nasanay dagiti pannakabalin ti pannakaawatda a mangilasin agpadpada iti umiso ken di umiso.” (Hebreo 5:​14) Saanda nga ipababa ti estandarteda tapno laeng “magustuan” ida ti sabsabali.

 Kinapudnona, ti panagsao iti dakes rugitanna ti panunot (ken ti angin) kadagiti naalas a panagpampanunot. Adun ti kasta iti lubong! “Saanmon a nayonan pay,” kuna ti Cuss Control. “Adda maaramidam tapno madalusan dayta a rugit. Maymayat ti riknam ken nasaysayaat met ti panangmatmat ti sabsabali kenka.”