Ammoyo Kadi?

Siasino “dagidiay adda iti sangakabbalayan ni Cesar” a nangipatulod iti Nakristianuan a kablaaw babaen iti surat ni Pablo kadagiti taga-Filipos?

▪ Nagsurat ni apostol Pablo kadagiti taga-Filipos idi adda idiay Roma idi agarup 60 agingga iti 61 K.P., ket dinakamatna a ni Emperador Nero ti Cesar idi. Ngem siasino koma iti sangakabbalayan ni Nero ti mangkablaaw kadagiti Kristiano idiay Filipos?​—Filipos 4:22.

Biddut nga ipapan a ti termino a “sangakabbalayan ni Cesar” ket tumukoy laeng kadagiti asideg a kabagian ti emperador. Imbes ketdi, saklawenna amin nga umili, nawaya man wenno adipen, addada man iti Roma wenno kadagiti probinsia, nga agserserbi iti emperador. Rinibu ngarud nga adipen ti karaman iti termino a “sangakabbalayan ni Cesar.” Asikasuenda ti nadumaduma nga annongen, nangato man wenno nanumo a trabaho iti palasio ti emperador ken kadagiti sanikuana. Adda pay ketdi saad ti dadduma iti gobierno.

Dadduma nga adipen ti emperador idiay Roma ti nabatad a nagbalin a Kristiano. Saan a masinunuo no resulta dayta ti panangasaba ni Pablo idiay Roma. Aniaman ti kasasaad, agparang a maseknanda unay iti kongregasion ti Filipos. Yantangay ti Filipos ket kolonia idi ti Roma a pagnanaedan ti adu a retirado a soldado ken opisial ti gobierno, posible a dadduma kadagiti Kristiano a nangipatulod ken Pablo iti kablaaw ket gagayyem dagiti taga-Filipos.

Ania ti “agkayong a pannakiasawa” a nadakamat iti Mosaiko a Linteg?

▪ Iti nagkauna nga Israel, no matay ti lalaki nga awanan pay iti putot, manamnama a ti kabsatna a lalaki ti mangala iti nabalo a babai, iti kasta mangipasngay iti anak a mangitultuloy iti kaputotan ti pimmusay. (Genesis 38:8) Idi agangay, nairaman dayta nga urnos iti Mosaiko a Linteg, a naawagan iti “agkayong a pannakiasawa.” (Deuteronomio 25:5, 6) Ti inaramid ni Boaz, a nadakamat iti libro a Ruth, ipakitana a rebbengen met dayta ti dadduma a kabagian ti pimmusay no natay aminen ti kakabsatna a lallaki.​—Ruth 1:3, 4; 2:19, 20; 4:1-6.

Ti panangtukoy dagiti Saduceo iti “agkayong a pannakiasawa” kas nairekord iti Marcos 12:20-22, ipakitana a maan-annurot pay laeng dayta a kaugalian idi kaaldawan ni Jesus. Ti Judio a historiador idi umuna a siglo a ni Flavius Josephus kinunana a gapu iti dayta a kaugalian, nataginayon ti nagan ti pamilia, nagtalinaed ti sanikua ti pamilia, ken naipaay met dagiti kasapulan ti nabalo a babai. Awan ngamin idi ti karbengan ti asawa a babai nga agtawid iti sanikua ni lakayna. Ngem no adda anak ti nabalo a babai iti pannakiasawana iti kayongna, dayta nga anak ti agtawid iti sanikua ti pimmusay a lalaki.

Nupay saan a makabasol iti Linteg ti kabagian ti pimmusay no dina kayat nga annuroten ti “agkayong a pannakiasawa,” maibilang a nakababain iti biang ti lalaki no agkedked a “mangbangon iti sangakabbalayan ti kabsatna.”​—Deuteronomio 25:7-10; Ruth 4:7, 8.