Salsaludsod Dagiti Agbasbasa

Idi imbaon ni Jesu-Kristo a mangasaba dagiti 12 nga apostol, imbilinna kadi a mangitugotda kadagiti sarukod ken mangisuotda kadagiti palloka?

Adda dagiti agkuna nga agsusupadi ti tallo nga Ebanghelio a nangisalaysay maipapan iti panangibaon ni Jesus kadagiti apostol. Ngem no pagdidiligentayo dagita, makagtengtayo iti makapainteres a konklusion. Umuna, pagdiligentayo ti insurat da Marcos ken Lucas. Kuna ti salaysay ni Marcos: “[Ni Jesus] impaayanna ida kadagiti bilin a saanda a mangitugot iti aniaman a maipaay iti panagdaliasat malaksid laeng iti sarukod, awan tinapay, awan supot ti taraon, awan kuarta a gambang kadagiti supot a barikesda, no di ket mangisuotda kadagiti palloka, ket saanda nga agkawes iti dua a makin-uneg a kawes.” (Mar. 6:7-9) Insurat ni Lucas: “Dikay mangitugot iti aniaman a maipaay iti panagdaliasat, uray sarukod wenno supot ti taraon, wenno uray tinapay wenno pirak a kuarta; saankayo met a maaddaan iti dua a makin-uneg a kawes.” (Luc. 9:1-3) Makitatayo ditoy a kasla agsupadida. Sigun ken Marcos, naibaga kadagiti apostol a mangitugotda iti sarukod ken mangisuotda kadagiti palloka, ngem kuna ti salaysay ni Lucas a saanda a mangitugot iti aniaman, uray pay sarukod. Saan a kas ken Marcos, ni Lucas dina dinakamat dagiti palloka.

Tapno maawatantayo no ania ti kayat a sawen ni Jesus iti daydi a gundaway, imutektekantayo dagiti sasao a pagpapadaan ti tallo nga Ebanghelio. Kadagiti kadakdakamat a salaysay kasta met iti Mateo 10:5-10, naibaga kadagiti apostol a saanda nga agkawes wenno maaddaan iti “dua a makin-uneg a kawes.” Agparang nga adda makin-uneg a kawes ti tunggal apostol. Gapuna, saanen a masapul a mangitugotda iti maysa pay para iti panagdaliasatda. Umasping iti dayta, addan suotda a palloka. Intampok ni Marcos ti ‘panangisuotda kadagiti palloka,’ a ti tuktukoyenna ket dagiti mismo a pallokada. Dagiti ngay sarukod? Kuna ti The Jewish Encyclopedia: “Kaugalian idi dagiti nagkauna a Hebreo nga adda iggemda a sarukod.” (Gen. 32:10) Dinakamat ni Marcos a ‘saan a mangitugot dagiti apostol iti aniaman maipaay iti panagdaliasatda’ malaksid iti iggemda a sarukod idi binilin ida ni Jesus. Dagiti mannurat iti Ebanghelio ipagpaganetgetda ngarud ti bilin ni Jesus a dida mangitugot iti kanayonan a banag para iti panagdaliasatda.

Ad-adda nga impaganetget ni Mateo dayta a punto. Nangngegna a mismo ti bilin ni Jesus ken insuratna dayta. Kinuna ni Jesus: “Dikay mangala iti balitok wenno pirak wenno gambang a maipaay kadagiti supot a barikesyo, wenno supot ti taraon maipaay iti panagdaliasat, wenno dua a makin-uneg a kawes, wenno palpalloka wenno sarukod; ta ti trabahador maikari iti taraonna.” (Mat. 10:9, 10) Komusta met dagiti palloka a nakasuot kadagiti apostol ken dagiti sarukod nga iggemda? Saan nga imbaga ni Jesus nga ibellengda dagiti addan kadakuada no di ket ibagbagana a saanda a mangala kadagita a banag. Apay? Gapu ta “ti trabahador maikari iti taraonna.” Dayta ti anag ti bilin ni Jesus, a maitunos iti balakadna iti Sermon iti Bantay a dida koma maringgoran no ania ti kanenda, inumenda, wenno ikawesda.​—Mat. 6:25-32.

Nupay iti damo ket kasla agsusupadi dagiti salaysay iti Ebanghelio, maymaysa ti punto a tuktukoyenda. Masapul nga agdaliasat dagiti apostol nga awan ti itugotda ken dida pasinga babaen ti panangalada iti kanayonan a banag. Apay? Gapu ta ipaay ni Jehova ti kasapulanda.

 Siasino ti tuktukoyen ni Solomon a “maysa a babai, uray pay dagiti babbai”?​—Ecl. 2:8.

Ditay masigurado no siasino, ngem adda posibilidadna a prominenteda a babbai a nakasarita ni Solomon iti palasiona.

Iti Eclesiastes kapitulo 2, dinakamat ni Solomon ti nagduduma a naaramidanna, a pakairamanan dagiti dakkel a proyektona a panagibangon. Innayonna: “Inyurnongak met ti bagik iti pirak ken balitok, ken sanikua a naisangsangayan iti ar-ari ken kadagiti masaksakupan a distrito. Intudingak ti bagik iti lallaki a kumakanta ken iti babbai a kumakanta ken dagiti napalalo a pakaragsakan ti annak ti sangatauan, maysa a babai, uray pay dagiti babbai.”​—Ecl. 2:8.

Ipagarup ti adu a komentarista a dagiti “babbai” a dinakamat ni Solomon ket ti adu a ganggannaet nga assawa ken kamalalana idi lakayen, dagiti babbai a nangituggod kenkuana iti palso a panagdayaw. (1 Ar. 11:1-4) Ngem saan nga umiso dayta a pagarupda ta idi insurat ni Solomon dagita a sasao, am-ammonan ti dinakamatna a “maysa a babai, uray pay dagiti babbai.” Idi a tiempo, adda pay la kenkuana ti anamong ni Jehova yantangay pinaltiinganna a mangisurat kadagiti libro iti Biblia. Saan a maitunos dayta iti kasasaadna idi lakayen ta ginasut dagiti ganggannaet nga assawa ken kamalalana ken inannurotna ti palso a panagdayaw.

Iti libro nga Eclesiastes, kinuna ni Solomon a “tinarigagayanna a saraken dagiti makaparagsak a sasao ken ti pannakaisurat ti umiso a sasao ti kinapudno.” (Ecl. 12:10) Nalawag nga ammona dagiti sasao a para iti “asawa a babai,” “reyna,” ken “kamalala,” gapu ta inusarna dagita kadagiti naipaltiing a suratna. (Prov. 12:4; 18:22; Sol. 6:8, 9) Ngem iti Eclesiastes 2:8, saan a nausar dagita a pamiliar a sasao.

Iti intero a Biblia, naminsan laeng a nagparang ti Hebreo a sao (singular ken plural) a naipatarus a “maysa a babai, uray pay dagiti babbai.” Admitiren dagiti eskolar a saan a masinunuo ti kaipapanan dayta. Adu nga agipatpatarus iti Biblia ti mangibaga a dagiti sasao iti Eclesiastes 2:8 ket tumukoy kadagiti babbai, a nayebkas iti singular ken kalpasanna iti plural wenno superlative degree. Kasta ti anag ti patarus a “maysa a babai, uray pay dagiti babbai.”

Nakalatlatak ni Solomon, ta uray ti reyna iti nabaknang a pagarian ti Sheba nadamagna ti maipapan kenkuana isu a binisitana, ken nasdaaw unay iti nakita ken nangngegna. (1 Ar. 10:1, 2) Ipatuldo dayta ti maysa a posible a tuktukoyen ti dinakamat ni Solomon a “maysa a babai, uray pay dagiti babbai.” Mabalin a tuktukoyenna dagiti naisangsangayan a babbai a nakasaritana iti palasiona bayat ti adu a tawen, idi adda pay la kenkuana ti anamong ti Dios.