Dagiti Kita nga Agpegpeggad a Maungaw

Babaen iti mannurat ti Agriingkayo! idiay Italia

Ti Red List of Threatened Species nga impablaak ti World Conservation Union (IUCN), nga addaan iti hedkuarter idiay Gland, Switzerland, ti mangipakita iti kasasaad ti salun-at dagiti mula ken animal iti lubong. Naglaon ti Red List iti 2004 iti nasurok a 15,500 a kita.

Maysa kadagiti kangrunaan a pangta kadagiti kita nga agpegpeggad a maungaw isu ti ar-aramid ti tao. Imbes nga italimengda ti nalaka a madadael a kinatimbeng ti nakaparsuaan, a kasapulan unay iti mismo a panagtultuloyna nga agbiag, itultuloy ketdi ti tao a daddadaelen dayta babaen ti ar-aramidna a mabalin a mamagpeggad unay iti dadduma a kita. Nakalkaldaang ta adu a kita ti awanen ken karaman kadagitoy dagiti mabalin a nakapatpateg a gameng iti nakaparsuaan.

Maysa kadagiti animal a nailista iti Red List itay napan a tawen ket ti short-beaked common dolphin, a naretrato ditoy. Nasurok a 50 a porsiento ti bimmassitan ti bilangda idiay Mediteraneo bayat ti napalabas a 30 agingga iti 45 a tawen, ket dayta ti maibilang itan nga agpegpeggad a maungaw. Sigun iti IUCN, “ti bassit a magun-odan a taraon dagiti dolphin iti Mediteraneo gapu kadagiti panagbalbaliw ti aglawlaw, nalabes a panagkalap, ken ti pannakadadael ti pagtaenganda” ti dadduma a makagapu. Maipagarup met a ti adu unay a makasabidong a kemikal nga inaramid ti tao a nasarakan kadagiti dolphin iti Mediteraneo ti “mabalin a nanglapped iti imiunidadda ken nakadadael ti panagpaaduda.”

Ti Namarsua saanna a palubosan nga agnanayon dagiti awanan konsiderasion ken naagum a tattao a mangrarit ken mangdadael. Maisupadi ketdi, ipamatmat dagiti padto ti Biblia nga umadanin “ti naituding a tiempo” inton ‘dadaelenna dagidiay mangdaddadael iti daga.’ Kalpasanna, ipasdekto ni Jehova a Dios dagiti kasasaad a dagiti tattao agbalinda a mapagtalkan a manangaywan iti ‘tunggal sibibiag a parsua’ ken iti ‘isuamin a mulmula iti rabaw ti daga.’​—Apocalipsis 11:18; Genesis 1:28-30.

[Ladawan iti panid 18]

Dagiti short-beaked common dolphin

[Credit Line]

© Goran Ehlme/SeaPics.com

[Ladawan iti panid 18]

Ti black-browed albatross adda met iti listaan dagiti agpegpeggad a maungaw