Panangmatmat iti Lubong

No Apay a Makapabang-ar ti Panagkatawa

Apay a makapabang-ar unay ti panagkatawa? Ipakita dagiti panagsirarak a ti panagkatawa pagbalinenna nga aktibo saan laeng a dagiti paset ti utek a nainaig iti pannakaawat ken lenguahe no di ket uray ti nucleus accumbens, ti paset ti utek a nainaig iti kinaragsak ken napalaus a rag-o, kuna ti The Vancouver Sun. Sigun ken ni Dr. Allan Reiss iti Stanford University, daytoy nucleus accumbens ket “nakabilbileg a sistema ti utek.” Patien ni Reiss a ti panangadal iti kinamanagpakatawa ti makatulong kadagiti doktor tapno nasaysayaat ti pannakaawatda iti kababalin ti tattao. “Ti kinamanagpakatawa ti maysa a tao ti masansan a mangikeddeng no kasano ti pannakigayyem ken pannakirelasionna ken no siasino ti pakigayyeman ken pangipaayanna iti manayon a romantiko a relasion,” kuna ni Dr. Reiss. “Ti kinamanagpakatawa ket maysa a sapasap a pangparmek no maipaspasango [ti tattao] iti amin a kita ti pakarigatan.”

 ‘Ti Baro a Sakit iti Maika-21 a Siglo’

Kasta ti panangdeskribir ti dadduma a doktor iti saksakit ti isip iti baro a “pannakaadikto” kadagiti cell phone. Sigun iti panagadal ti Special Center for Treatment and Rehabilitation From Social Addictions (CETRAS), ti kaaduan nga addaan iti dayta ket “dagiti managbabain, saan pay a nataengan ken maup-upay a babbalasang nga agtawen iti 16-25,” kinuna ti periodiko nga El País ti Espania. Ti “pannakaadikto” ket agtungpal iti “di mapnek a panagusar kadagiti cell phone tapno umawag ken ag-text,” kuna ti doktor iti saksakit ti isip a ni Blas Bombín. No dida mausar dagiti cell phone-da, “madanagan ken masuronda.” Ti “pannakaadikto” iti cell phone saanna laeng nga apektaran dagiti relasion iti sabsabali no di ket nangina pay. Dinakamat ti CETRAS ti kasasaad dagiti pasiente nga addaan iti walo a cell phone ken addaan iti utang a “800€ [$1,000] iti kada bulan kadagiti babayadanda iti cell phone.”

Umad-adu Dagiti Kaiskuateran iti Lubong

No agtultuloy ti agdama nga iyaadu, “maysa iti kada tallo a tattao iti lubong ti agnaedton iti kaiskuateran iti las-ud ti 30 a tawen,” kuna ti The Guardian ti London, iti panangdakamatna iti report ti UN. Nakalkaldaang ta, “940 a milion a tattao​—dandani kakanem iti populasion ti lubong​—ti agnanaeden iti narugit, di makapasalun-at a luglugar a kaaduanna ket awanan iti danum, sistema a mangitandudo iti kinadalus ken pananglapped kadagiti sakit, pangpubliko a serbisio wenno pannakasalaknib dagiti natauan a kalinteganda.” Iti distrito ti Kibera iti Nairobi, Kenya, adda agarup 600,000 nga agnanaed iti iskuater. Kinuna ni Anna Tibaijuka, direktor ti programa ti UN a panagpabalay: “Gapu iti nakaro a panagduma ti kasasaad ken kinaawan panggedan, nagbalin a rebelioso dagiti tattao. Dagiti kaiskuateran ti pagpupuniponan ti amin a kinadakes, lugar a narigat a maaddaan iti talna ken seguridad ken lugar a saan a masalakniban dagiti agtutubo.”

Problema ti China ti Paradaan

Minilion itan ti addaan iti lugan gapu iti napartak nga irarang-ay ti ekonomia idiay China. Ngem adda problema​—ti panagsapul iti pagparadaan. Adu a pagtaengan a naaramid iti napalabas a 25 a tawen ti awanan iti paradaan agsipud ta manmano ti addaan iti lugan idi naaramid dagita a pagtaengan. Dagiti nabaybayagen a sangakaarrubaan ket addaan iti akikid, ken agsikkosikko a pagnaan, isu a narigat nga agparada ti lugan. Kabayatanna, “nasuroken a 2 a milion ti lugan idiay Beijing, idinto ta 600,000 laeng ti mabalin a pagparadaan,” kuna ti China Today. Iti intero a nasion, agarup 20 a porsiento laeng kadagiti addaan lugan ti addaan iti legal a pagparadaan. Ti iyaadu ti langis a kasapulan ti pagilian ti maysa pay a pakakitaan nga immadu ti addaan lugan. Sigun iti China Today, “ti China ti mangsukatton iti Japan kas ti maikadua a kadakkelan nga agus-usar iti petroleo.”

Dagiti Agtutubo nga Addaan iti Repetitive Strain Injury

Umad-adu dagiti agtutubo nga agpapaagas gapu iti repetitive strain injury (RSI), kuna ti The Globe and Mail ti Canada. “Kinuna dagiti doktor ken physical therapist nga adayon nga ub-ubing dagiti pasienteda gapu ta ad-adu nga oras ti busbosen dagiti masansan a nakatugaw nga ubbing iti panagusarda kadagiti computer iti pagtaengan ken eskuelaan,” kuna ti periodiko. Sigun iti Globe, ti kanayon a panagusar iti computer wenno video game controller ti pakaigapuan ti ut-ot ken panagebbal a gagangay kadagiti agsagsagaba iti RSI. Nabalakadan dagiti nagannak a kitaenda ti postura ti annakda ken siputanda dagiti pagilasinan ti RSI​—ti ubing a manglidlid iti siko wenno pungupunguanna wenno agreklamo nga agbibineg dagiti paset ti bagina.

Napeggad a Pagtrabahuan?

Sigun iti panagadal a naaramid idiay Sweden, “makadangran iti panagasawam ti panagtrabaho a kadua dagiti dimo kasekso,” kuna ti The Wall Street Journal. Ti autor iti panagadal a ni Yvonne Aberg, rinepasona dagiti rekord ti gobierno maipapan kadagiti nagdiborsio ken empleado ket natakuatanna a ti “panagtrabaho a kadua . . . dagiti di kasekso paaduenna dagiti agdiborsio iti makapakellaat a 70%, no idilig iti opisina nga agkasekso dagiti agkatrabahuan.” Natakuatan pay ni Aberg nga agpayso daytoy naasawaan man wenno saan dagiti agkatrabahuan. Ti pito a tawen a panagadal a nakipasetan ti 37,000 a trabahador iti 1,500 a lugar ket naibasar iti estadistika dagiti nagdiborsio ken empleado, imbes a kadagiti personal a salaysay dagiti nakipaset a masansan a di unay umiso. Kinuna ti artikulo a ti panagtrabaho iti isu met la nga opisina a kadua ti asawam ti maysa a pamay-an a makissayan iti 50 a porsiento ti risgo ti panagdiborsio.

Di Manamati a Ministro

Itay napan a tawen, limmatak unay ti maysa a ministro dagiti Luterano a nangibaga nga “awan ti nailangitan a Dios, agnanayon a biag, ken panagungar.” Kalpasan ti apagbiit a pannakasuspenderna, napalubosan nga agtrabaho manen kas manangaskasaba, kuna ti BBC News. Ni Thorkild Grosbøl iti parokia ti Tårbæk nga asideg ti Copenhagen ket “nagpadispensar gapu kadagiti komentona” ken binigbigna dagiti obligasionna iti iglesia, kinuna ni Obispo Lise-Lotte Rebel iti diosesis ti Helsingør. Nupay kasta, daytat’ intultuloy nga inkasaba ni Grosbøl. Idi Hunio 2004, kinuna ti obispo a no saan a kayat ni Grosbøl ti umikkat, mabista tapno maikeddeng no mabalin pay nga agtultuloy nga agserbi kas maysa a ministro.

Kadaanan a Naikitikit nga Ebanghelio

Ita pay la a nakasarak dagiti eskolar iti Palestina iti bersikulo manipud iti Kristiano a Griego a Kasuratan a naikitikit iti kadaanan a tanem, kuna ti Frankfurter Allgemeine Zeitung ti Alemania. Naiparna a nasarakanda ti pinanagananda iti Tanem ni Absalom. Nadlaw ti antropologo a ni Joe Zias a nargaay a kitikit ti mabasa a sasao iti na-develop a ladawan a naretrato idi iti sarsardam. Adda dagiti naipigket a napagtutuon a papel iti dayta a disso tapno maawatan ti kayulogan ti bersikulo ti Biblia. Ti naikitikit ket naadaw iti Lucas 2:25 ken katupag ti Codex Sinaiticus idi maikapat a siglo. Naisangsangayan ti nasarakan ta sa la limmatak idi agarup 1000 K.P. ti pannakausar dagiti teksto iti Biblia kadagiti tanem.