Am-ammuem ti Misterioso nga Snow Leopard

BABAEN TI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY FINLAND

MANMANO nga animal ti misterioso a kas iti maysa a kita ti leopardo a maawagan snow leopard. Mabilbilang pay laeng dagiti tattao a nakakita iti dayta iti nainkasigudan a pagnanaedanna, ket bassit pay la ti naammuan no kasano ti panagbiagna.

Ti snow leopard ti agdinamag a pangallukoy ti Helsinki Zoo ditoy Finland. Dagiti karkarna nga ugali daytoy a pusa​—nga ibilang ti adu a  kapipintasan iti amin a dadakkel a pusa​—ti makagapu a nakaay-ayat dayta a parsua.

Ti Pusa Kadagiti Nangatngato a Paset ti Daga

Nupay masarakan ti snow leopard iti di kumurang a sangapulo ket dua a pagilian manipud Bhutan aginggat’ Russia, masansan a makita dayta kadagiti Himalaya. Dagitoy a kabambantayan​—ti kangatuan iti lubong​—ket makapaamanga ti kinapintasda. Ngem di maitutop a pagnaedan ti tattao. Kinapudnona, karaman ti kabambantayan ti Sentral Asia kadagiti kalamiisan ken nakarangrangkis a lugar iti lubong.

Nupay kasta, talaga a komportable ti snow leopard kadagiti lugar a 3,000 agingga iti 4,500 a metro ti kangatoda. Ti napuskol a burborna ti umdas a pannalaknibna kontra lamiis, idinto ta ti dakkel nga agongna ti makatulong tapno magun-odanna ti kasapulanna nga oksihena iti disso a bassit ti magun-odanna a kasta. Makatulong ti dakkel ken burboran a sakana iti nasiglat ken napartak a panagsursorna iti kaniebean. Ngem kasano ngay no narangkis ti kabambantayan? Saan a problema dayta ta babaen ti atiddog a burboran nga ipusna kas pannakatimonna, malagtona ti 15 a metro manipud agsumbangir a rangkis ket ad-adayo nga amang ti malagtona ngem iti gray kangaroo.

Kaaduanna, 27 agingga iti 45 a kilo ti timbang ti snow leopard ket agarup innem a pulo a sentimetro ti katayagna ken dua a metro ti kaatiddogna manipud agong agingga iti ipusna. Ngem ti talaga a naisangsangayan iti snow leopard ket ti kababalinna. “Nakaal-alumanay,” kuna ti kurador iti Helsinki Zoo a ni Leif Blomqvist. “Nagbiit a makigayyem ti snow leopard kadagiti tattao, ket no agsapa idiay zoo, umayna kablaawan ti agay-aywan kenkuana.” Kuna pay ni Blomqvist a kasta met laeng ti napaliiwda a kababalin uray dagiti urbon. “Dida aggulagol no timbangen ken bakunaan ida dagiti trabahador iti zoo,” kunana. Ngem kasano ngay no iggamam ti sabali a kita ti leopardo a kataebanna? “Nakarigrigat nga aramiden dayta,” kuna ni Blomqvist. “Kasapulam ti mangsalaknib a kawes ken guantes, ta siraranggas a lumabanda.”

Apay a Manmano a Makita?

Makapaupay unay ti makiay-ayam iti linnemmengan iti snow leopard, ta daytoy puraw ken dapuen a pusa ket saan unay a malasin iti kabambantayan. Naglaka a makibagay iti aglawlawna isu a manmano pay laeng nga snow leopard dagiti nakita iti nainkasigudan a pagnanaedanda. Inturtured payen ti dadduma a managsukisok ti napan kadagiti narangkis a  kabambantayan tapno adalenda daytoy misterioso a pusa. Ngem nagawidda a dida man la nasirpatan dayta!

Gapu ta managpakni pay dagiti snow leopard, narigat a masarakan ti uray maysa kadakuada. Nakalawlawa met ti teritoriada, yantangay dagiti anupenda a pagtaraon, a kadawyanna dagiti atap a karnero wenno kalding ket manmano iti kabambantayan. Nakalkaldaang ta dagiti ilegal a mangnganup nga agumanda ti burbor ti snow leopard ti maysa kadagiti makagapu a bumasbassit ti bilangda isu a nailista payen dayta a maysa a kita ti animal nga agngangabiten a maungaw. * Ikagkagumaan unay dagiti zoo nga ispalen daytoy nagpaiduma nga animal.

Ti Snow Leopard Idiay Helsinki

Talaga a nakabalballigi ti Helsinki Zoo iti panangpaadu kadagiti snow leopard. Kinapudnona idi 1976, natudingan daytoy a pasilidad nga agaramid iti internasional nga opisial a rekord maipapan iti snow leopard. Nakatulong daytoy a rekord iti pannakaaywan dagiti natiliw nga snow leopard.

Adda met laeng dagiti kasta a rekord para iti adu a kita ti animal nga agnanaed kadagiti zoo ngem nangnangruna kadagiti agpegpeggad a maungaw. Nailista kadagitoy dagiti detalye maipapan iti amin nga animal nga agnanaed iti zoo ken ti partikular a kitada. Dagiti zoo ti mangipakaammo iti para irekord maipapan kadagiti kappasngay agraman ti pannakayakar ken ipapatay dagiti animal. Mausar dagiti rekord iti panangpili kadagiti maitutop nga agbalin nga asawa dagiti natiliw nga animal. “Gapu ta medio bassit ti bilangda, mabalin a nalaka a kumapuy ti pulida ken manmano dagiti maipasngayda,” inlawlawag ni Blomqvist.

Nasuroken a sangagasut nga urbon ti naipasngay idiay Helsinki Zoo laeng, ket kaaduan kadagitoy ti naipanen kadagiti zoo iti sabali a pagilian. Tapno masigurado ti kinanadumaduma iti populasionda, masansan a mapagsisinnukat dagiti natiliw nga snow leopard iti nadumaduma a zoo. Nadumaduma unay itan ti populasion dagiti natiliw nga snow leopard isu a din kasapulan a tiliwen dagiti adda pay laeng iti nainkasigudan a pagnanaedanda.

Adu a zoo, agraman daydiay adda idiay Helsinki, ti tumultulong a mangispal kadagiti atap nga animal babaen ti panangikagumaanda a mangtaginayon iti kinasalun-at dagiti gene ti an-animal. Siempre, mangipaayda met iti gundaway tapno maragsakan dagiti sangaili a mangsirpat kadagiti nagpaiduma nga animal. Talaga a makaibati ti snow leopard iti napaut a pakalaglagipan ket mangted dayaw iti Namarsua a “tunggal banag inaramidna a napintas iti tiempona.”​—Eclesiastes 3:11.

[Footnote]

[Picture Credit Lines iti panid 17]

Panid 16: Tengnga: ©Aaron Ferster, Photo Researchers; panid 17: Makinngato a kannawan: © Korkeasaaren Eläintarha/Markku Bussman; baba: ©T. Kitchin/V. Hurst, Photo Researchers

[Picture Credit Line iti panid 18]

Chuck Dresner/Saint Louis Zoo