Makaay-ayo a Panagpasiar Idiay Olympic National Park

GAPU ta dimmakkelak iti asideg ti orihinal a Mount Olympus idiay makin-abagatan a Europa, gagangay laeng nga interesadoak kadagiti nangayed a kalidad ti peninsula a daga a rinibu a kilometro ti kaadayona a dimmanon iti Pasipiko manipud iti pingir ti Amianan nga America. Umdasen ti panangdakamat ti maysa a gayyem kadagiti napuskol a kabakiran dayta a nasulinek a lugar​—8,000 a kilometro ti kaadayona iti amianan a laud ti Amazon​—tapno maguyugoyak nga agpasiar idiay Olympic National Park.

Nagsirarakak biit sakbay a nagpasiarak sadiay. Naammuak a ti 350,000 nga ektaria a parke nga adda iti amianan a laud a pungto ti Estados Unidos iti Estado ti Washington ket aduan iti makaay-ayo ken nakaskasdaaw a gameng ti nakaparsuaan. Ditoy, iti sirok ti angep ti Pasipiko a nanglapunos iti igid ti baybay ken kakaykaywan, mabalin a makakita ti maysa a tao iti dadakkel a kaykayo ken agsikkosikko a kosta. Matakuatannanto met a matutudo unay ditoy a kas iti sumagmamano a paset ti daga. Ti parke ket addaan iti nagngangato a bantay, naabbungotan iti niebe ken nasaknapan kadagiti sibabannayat ti iyaakarda a glacier, ken napuskol a kabakiran a kaasping ti kinamisterioso ken kinaraber ti aniaman a kabakiran iti rehion ti Amazon.

Idi 1788, pinanaganan ti maysa nga Ingles a kapitan ti kangatuan a pantok​—nababbaba laeng ngem iti 2,500 a metro​—a Mount Olympus, a naadaw iti dakamaten ti sarsarita a pagnanaedan dagiti didiosen ti Grecia. Tapno masalakniban daytoy di pay nasukisok a let-ang, naipasdek ti Olympic National Park idi 1938.

Dagiti Napuskol a Kabakiran iti Amianan nga America?

Iti naariwanas nga agsapa ti otonio, naguray ni Mike kadakami nga agassawa iti hedkuarter ti parke idiay Port Angeles. Isut’ maysa nga umili ken giya iti dayta a lugar. Ti natayag ken nabaked a ni Mike ket maragsakan a nangipakita kadagiti gameng ti napuskol a kabakiran kadagiti sangaili a kas kadakami. Maragsakan unay a nangibaga a “nalabit ti ekstraordinario unay a paset iti Olympic National Park ket dagiti napuskol a kabakiran. Dayta a termino ket gagangay nga agaplikar kadagiti kabakiran iti tropiko. Maibilang dagiti kabakiranmi ditoy kadagiti babbabassit a napuskol a kabakiran iti luglugar a kalkalainganna ti latitude-da.” Idi dinamagko no apay, dinakamat a dagus ni Mike dagiti estadistika: Narukbos dagiti kabakiran gapu iti karkarna ti kapigsana a tudo iti makinlaud a bakras ti Olympic Mountains, manipud iti agarup 200 a sentimetro iti kada tawen iti asideg ti kosta agingga iti 400 a sentimetro wenno nasursurok iti igid dagiti tanap nga asideg iti karayan nga adda iti sakaanan ti katurturodan. Tallo a tanap ti addaan iti kaaduan a napuskol a kabakiran: dagidiay adda iti karayan Hoh, Queets, ken Quinault.

Saan a mangngeg dagiti paddakmi gapu ta dandani kagudua a metro ti kapuskol dagiti marunrunot nga organiko a material iti daga iti kabakiran. Saan unay a napariir gapu ta nasidet ti kakaykaywan; uray masansan nga agtudo, kasla linnaaw laeng dayta gaput’ kinaraber ti mulmula. Bassit laeng a lawag ti init ti makadanon iti daga ti kabakiran. Kasla nakapigpigsa ti kakapuyan a kanta dagiti tumatayab, ket pasaray saan unay a malasin dagiti kayumanggi nga ugsa gapu kadagiti puon ti kayo a naabbungotan iti lumot.

Disso nga Agrusing ti Kaykayo iti Dadduma Pay a Kaykayo

Gapu ta napuskol unay ti arpaw ti daga, manmano nga agtubo dagiti bukel​—isu a kaaduan kadagiti kadakkelan a kayo iti kabakiran ket agrusing kadagiti natumba a kayo. Natumba ken marunrunot dagitoy a kayo nga agserbi kas nadam-eg a pagtubuan dagiti bukel a maregreg kadagitoy. Gagangay  a makakitaka iti sumagmamano a dadakkel a kayo nga agtubtubo iti igid ti natumba a nagdakkel a kayo, ket ti kaadu dagiti natumba a kayo ti makagapu iti pasaray itataud ti naintar a kaykayo​—a kunam la no naintar a siaannad ti pannakaimulada.

Bayat a pinanawanmi ti kapatagan sakam simmang-at iti nangatngato a paset ti Olympics, nagbalbaliw ti buya ti kabakiran gapu kadagiti nakaskasdaaw ti kinatayagda a kayo a Pacific silver fir ken alpine fir. Dagitoy ti kaaduan a kita ti kayo nga agtubtubo ditoy. Adda 7 a glacier iti bakrang ti Mount Olympus. Ag-300 a metro ti kapuskol ti yelo iti adu a lugar, ket nasurok a 50 ti glacier iti kabambantayan.

Dagiti Narangkis a Bantay ken Pantok a Naabungotan iti Glacier

Masapul a masukatan ti adu a calorie a nabusbosmi iti dayta makapaanangsab nga isasang-at. Isu a kabigatanna, nangankami a naimbag idi namigatkami iti karinderia idiay Port Angeles. Saan unay a magustuan ti mannakigayyem a serbidora a ni Arlene ti masansan a panagtudo ken panagniebe iti dayta a lugar. Imbagana a saanmi a talaga a makita dagiti nakaskasdaaw a gameng ti Olympics no saankami nga agpasiar iti nangatngato a paset ti makindaya a darisdis ti parke a naabbungotan iti niebe.

Bayat a sinurotmi ti dalan iti daya ti Port Angeles nga agturong iti Deer Park, di nagbayag, addakamin iti narangkis unay a di sementado ken agsikkosikko a dalan. Naragsakankami idi nakitami ti nangayed a buya agpadpada ti amianan ken abagatan, iti ballasiw ti Strait of Juan de Fuca agingga iti Vancouver Island ken agpangato iti napnuan yelo a tengnga ti Olympic Mountains. Iti kakaykaywan, nakakitami ti nagadu nga ugsa ken sumagmamano a nalami a mula a ditoy laeng ti pagbibiaganda, agraman ti piper bellflower ken ti Flett violet.

Simmaganad, napankami iti Hurricane Ridge. Nalaka a maawatan no apay a ti dalan nga agturong iti dayta ket maysa a nalatak a haywey ti bantay iti parke. Napintas dayta a kalsada, a mangrugi iti asideg ti hedkuarter ti parke ken agpatingga iti kangato a 1,755 a metro nga ayan ti napnuan sabsabong a tanap nga asideg iti bakras ti Olympics. Manipud sadiay, bin-ig a kabambantayan agingga iti abagatan. Agsasaruno dagiti nayelo a pantok nga addaan kadagiti glacier a nangsaknap iti tanap a nagbabaetan dagitoy. Bayat a binuyami dayta, pumuspuskol idin ti ulep a naggapu iti laud.

Ti damo a panagsabong dagiti lirio ket no marunrunawen ti niebe iti karuotan. Agtultuloy ti namaris a panagsabongda iti sumaganad a tallo a bulan. Mabalin a makakitaka iti agar-arab nga ugsa iti nagpintas nga aglawlaw ti bantay, ket no dadduma, makakitaka kadagiti kalding iti bantay nga agdakdakiwas kadagiti rangkis iti ngatuen ti haywey.

Dagiti Agsabuag nga Allon ti Pasipiko

Nalaklaka a madanon ti kapintasan kadagiti aplaya ti Olympic no magnaka imbes nga agluganka. Babaen ti pannagnami iti kakaykaywan manipud  iti makindaya nga ili ti Forks, nakadanonkami iti aplaya nga addaan iti ban-aw a timmaud kalpasan nga immes-es ti panagatab. Napno dagitoy iti makaay-ayo a biag iti taaw. Iti ngatuen ti Teahwhit Head, naiparna a nakadanonkami iti Giants Graveyard. Daytat’ disso a nakirokiro ti dadakkel a batona nga agpataaw a pagsabuagan ti dadakkel nga allon ti Pasipiko. Pilkog ti kaykayo iti igid dagitoy nga aplaya gapu ta kanayon a napigsa ti angin nga aggapu iti baybay. Bayat ti pannagnami iti napariir nga igid ti baybay, nagadu dagiti nagpintas ti pannakasukogna a nayanud a kaykayo ken nalinis a batbato iti aglawlawmi.

Lalo a naapresiarmi ti natural nga aglawlaw ken ti kinaagnanayon gapu iti panagpasiarmi iti Olympic National Park. Daytat’ namagsiddaaw unay kadakami maipapan iti Namarsua, “nga iti imana adda dagiti kaunggan unay iti daga ken makinkukua kadagiti alimpatok ti bambantay; a makinkukua iti baybay, nga isu inaramidna ket dagiti bukodna nga ima binukelna ti mismo a namaga a daga.” (Salmo 95:4, 5)​—Naipatulod.

[Kahon iti panid 25]

Apay a Bumayakabak ti Tudo?

Gapu iti kinangato ti Olympic Mountains, mapuersa nga agpangato dagiti naagneb nga ulep nga agturong iti uneg ti pagilian babaen ti nabara nga angin iti Pasipiko. Bayat nga agpangato dagiti ulep, lumamiis dagitoy, ket agbalin ti agnebda a bumayakabak a tudo wenno niebe. Isu nga iti makinlaud a derraas ti kabambantayan, bumayakabak agingga iti 350 a sentimetro iti kada tawen. Ag-500 a sentimetro ti kaaduan nga agtinnag a niebe iti Mount Olympus. Nupay kasta, natikag latta ti daga iti makindaya a deppaarna nga adda iti di unay matuduan a disso.

[Mapa iti panid 22]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

TAAW PASIPIKO

CANADA

E.U.A.

OLYMPIC NATIONAL PARK

 [Dagiti Ladawan iti panid 23]

Lumansad ti naabungotan iti glacier a Mount Olympus iti napuskol a kabakiran ti Hoh

[Ladawan iti panid 23]

Ti Home Lake, iti surong ti tanap ti Dungeness River

[Dagiti Ladawan iti panid 24]

Iti kakaykaywan, nagadu ti ugsa ken karkarna a mula a kas iti Flett violet

[Ladawan iti panid 24, 25]

Ti igid ti taaw Pasipiko idiay Kalaloch Beach

[Ladawan iti panid 25]

Sol Duc Falls

[Ladawan iti panid 25]

Nayanud a kayo iti igid ti Rialto Beach