DAGITI kundidit ket insekto a kasla dudon. Aggigianda iti dandani amin a kontinente puera iti Antarctica. Ngem sabsabali dagiti klase ti kundidit iti makin-amianan a daya ti America, a maawagan iti periodical cicada. Nabayagen a pagin-interesan dagita dagiti biologist.

Usigem: Bayat ti bulbulan ti Abril–Hunio, bigla lattan nga agparang ti minilion a periodical cicada iti sumagmamano a lawas. Iti apagbiit a kaaddada iti kainitan, agluposda, agkantada iti makatitileng, agtayab, aganak, ken matayda. Ngem makapainteres ta santo la agparang ti sumaruno a henerasionda kalpasan ti 13 wenno 17 a tawen, depende no ania nga species. Ania ti mapaspasamak kadagitoy nga insekto bayat dagita a tawtawen?

Tapno masungbatan dayta, masapul a maawatantayo ti sabsabali a siklo ti panagbiag (life cycle) dagiti periodical cicada. Dandani makalawas kalpasan ti panagparangda, agpaadu dagiti adulto a kundidit. Mangyitlog dagiti babbai iti 400 agingga iti 600 nga itlog iti uneg ti sanga dagiti kayo. Ngem di agbayag kalpasan dayta, matay dagiti adulto. Iti sumaruno a lawlawas, agpessa dagiti itlog ken matnag dagiti kappessa a kundidit, lumumlomda iti uneg ti daga ket dita ti pagbiaganda. Iti uneg ti adu a tawen, agsusopda iti tubbog dagiti ramut ti mula wenno kayo. Kalpasan ti 13 wenno 17 a tawen, rummuar ti baro a henerasion dagiti adulto a kundidit ket ulitenda manen dayta a siklo.

Sigun iti maysa nga artikulo ti magasin a Nature, ti komplikado a siklo ti panagbiag dagitoy a kundidit ket “ginasut a tawenen a misterio kadagiti sientista. . . . Uray ita, ad-adalen dagiti sientista no kasano a timmaud ti sabsabali a siklo ti panagbiag dagita a kundidit.” Dakkel a misterio dayta iti panagadal kadagiti animal.

Ania ti makunam? Resulta kadi ti ebolusion ti siklo ti panagbiag dayta a klase ti kundidit? Wenno adda nangdisenio?