PARA ITI NAGANNAK
7: Nasayaat a Kababalin
TI KAIPAPANANNA
Kas nagannak, adda dagiti pagalagadan a sursurotenyo. Kas pagarigan, ikagkagumaanyo kadi ti agbalin a napudno iti amin a banag? No kasta, mabalin a kayatyo nga isuro dayta kadagiti annakyo.
Kayatyo met nga isuro kadakuada a napateg ti agbalin a nagaget, nainkalintegan, ken nakonsiderar iti sabsabali—dagiti galad a nasayaat a masursuro ti maysa bayat nga ubing pay.
PRINSIPIO TI BIBLIA: “Sanayem ti ubing iti dalan a rumbeng a papananna; uray inton lumakay saannanto a panawan dayta.”—Proverbio 22:6.
NO APAY A NAPATEG
Iti daytoy a tiempo ti teknolohia, napateg ti nasayaat a kababalin. Kuna ti ina a ni Karyn: “Makita dagiti dakes nga impluensia iti aniaman a mobile device. Mabalin a kaabaytayo ti anaktayo ngem agbuybuya gayam iti di maitutop!”
PRINSIPIO TI BIBLIA: ‘Dagiti nataengan a tattao . . . [ket addaan iti] abilidad nga agpanunot, nasursuroda nga ilasin ti umiso ken di umiso.’—Hebreo 5:14.
Napateg a panunoten met ti sabsabali. Ramanen daytoy ti panangipakita iti nasayaat a kababalin (kas iti panangibaga iti “pangngaasim” ken “pagyamanan”) ken pannakaseknan iti sabsabali. Manmanon nga ipakita dagiti tattao dagita a galad ta kasla napatpategen dagiti gadyet ngem iti tao.
PRINSIPIO TI BIBLIA: “No ania ti kayatyo nga aramiden dagiti tattao kadakayo, aramidenyo met dayta kadakuada.”—Lucas 6:31.
TI MABALINYO NGA ARAMIDEN
Ibagayo dagiti pagalagadanyo iti moral. Kas pagarigan, ipakita dagiti panagsukimat a dakdakkel ti posibilidadna a saan a makidenna dagiti tin-edyer a saan pay a naasawaan no nalawag kadakuada a dakes dayta.
TIP: Usarenyo dagiti agdama a pasamak a mangirugi iti saritaan maipapan iti nasayaat a kababalin. Kas pagarigan, no adda naipadamag a pammapatay, ibagayo: “Nakalkaldaang ta adda dagiti tattao a nagkaro ti pungtotda kadagiti dadduma. Panagkunam, apay ngata a naaramidda dayta?”
“Narigrigat nga ikeddeng dagiti annak no ania ti naimbag ken dakes no dida ammo ti naimbag wenno dakes.”—Brandon.
Suruanyo dagiti annakyo a mangpanunot iti dadduma. Uray ubbing pay dagiti annak, masursuroda nga ibaga ti “pangngaasim” ken “pagyamanan” ken ipakita ti pannakaseknan iti sabsabali. “No marikna dagiti ubbing a karamanda iti dakkel a grupo—kas iti pamilia, eskuelaan, ken komunidad—nalaklakada nga ipakita ti kinaimbag a pakagunggonaan ti amin, saan la a ti bagida,” kuna ti libro a Parenting Without Borders.
TIP: Ikkanyo ti anakyo iti trabahona iti balay tapno masursurona ti pateg ti panagserbi iti sabsabali.
“No nasapa a masanay dagiti annaktayo nga agtagibalay, saandanto a maikawa inton bukbukoddan ti agbiag. Naruamdanton a mangibaklay kadagiti responsabilidad.”—Tara.