Innem ti tawen ni Dami idi natay ni tatangna gapu iti pimmutok nga urat iti utekna. Siam ti tawen ni Derrick idi natay ni tatangna gapu iti sakit ti puso. Pito ti tawen ni Jeannie idi natay ni nanangna kalpasan ti makatawen a pannakilabanna iti kanser iti ovary. *

Ubbing pay dagitoy nga agtutubo idi natayanda iti ay-ayaten iti biag. Napadasam met kadin dayta? No wen, matulongannaka daytoy nga artikulo. * Ngem umuna nga ammuentayo ti tallo a kinapudno maipapan iti panagladingit.

Saan nga agpapada ti panagladingit. Kayatna a sawen, mabalin a naiduma ti pamay-am nga agladingit iti dadduma. “Ti panangiliwliwag iti ipapatay ket awan ti sursurotenna a maymaysa a simple a proseso wenno listaan dagiti pagannurotan,” kuna ti libro a Helping Teens Cope With Death. Ti importante, dimo iranranta a lapdan ti panagladingitmo. Apay? Ngamin . . .

Adda pagdaksanna no lapdam ti agladingit. Kuna ni Jeannie a naibaga iti rugi: “Panagkunak idi, masapul nga agbalinak a natibker para iti adingko a babai isu a linaplapdak ti riknak. Agingga ita, adda tendensiak a di mangyebkas iti nasaem a marikriknak. Ammok a saan a nasayaat dayta.”

Umayon iti dayta dagiti eksperto. Kuna ti libro a The Grieving Teen: ‘Saan nga agnanayon a mailibakmo wenno malapdam dagiti marikriknam. Iti tiempo a dimo pulos namnamaen, bumtakto ti riknam wenno agsakitka.’ Ti pananglapped iti ladingit ket mabalin met nga agresulta iti panagdroga wenno sobra a panaginum tapno mabibineg ti sakit a marikrikna.

Mabalin nga agduduma ti marikna ti agladladingit. Kas pagarigan, kagura ti dadduma ti natay a tao gapu ta panagriknada ket binaybay-anna ida. Pabasolen met ti dadduma ti Dios ta apay kano a dina linapdan ti ipapatay ti ay-ayatenda. Adu met nga agladladingit ti makonkonsiensia gapu iti inaramid wenno imbagada iti natay idi sibibiag pay ta saandan a mailinteg dayta.

Nalawag a komplikado a proseso ti panagladingit. Ania ti makatulong tapno maliwliwa ken makabangonka manen?

Makisaritaka. Mabalin a kayatmo ti agmaymaysa bayat iti daytoy narigat a situasion. Ngem makatulong no ibagam iti maysa a kapamilia wenno gayyemmo no ania ti marikriknam tapno makontrolmo ti emosionmo ken tapno dinaka abaken daytoy a trahedia.—Prinsipio ti Biblia: Proverbio 18:24.

Isuratmo ti rikriknam ken kapanunotam. Isuratmo ti maipapan iti natay a nagannakmo. Kas pagarigan, ania ti dimo maliplipatan kenkuana? Isuratmo dagiti nasasayaat nga ugalina. Ania kadagita ti kayatmo a tuladen?

No marigrigatanka gapu kadagiti negatibo a pampanunot—kas no dimo malipatan ti nasakit nga imbagam iti nagannakmo sakbay a natay—isuratmo no ania ti marikriknam ken no apay. Kas pagarigan, “Makonkonsiensiaak ta nagapakami ken Papa sakbay ti aldaw a natay.”

Kalpasanna, kitaem no talaga nga adda nakaibatayan ti pannakakonsiensiam. Kuna ti The Grieving Teen: “Saanka koma a makonsiensia ta saanmo nga ammo nga awan gayamen ti tsansam a dumawat iti pammakawan.” Kunana pay: “Saan a realistiko a panunoten a ti maysa a tao ket masapul a di pulos makaisao wenno makaaramid iti banag a posible a pagbabawyannanto.”—Prinsipio ti Biblia: Job 10:1.

Aywanam ti bagim. Aginanaka a naimbag, agehersisioka, ken manganka iti nasustansia. No awan ganasmo bayat ti pannangan, mangipaunegka sagpaminsan iti nasustansia a merienda iti intero nga agmalem agingga nga agsubli ti normal a ganasmo a mangan. Saanka a mangan iti junk food wenno uminum iti arak tapno laeng mailiwliwagmo ti ladingitmo ta pakaruenda laeng ti bambanag.

Agkararagka iti Dios. Kuna ti Biblia: “Ipalladawmo ti dadagsenmo ken Jehova a mismo, ket isu saranayennakanto.” (Salmo 55:22) Saan laeng a basta mangpalag-an iti rikna ti kararag. Pudpudno a pannakisarita dayta iti Dios a ‘mangliwliwa kadatayo iti amin a rigattayo.’—2 Corinto 1:3, 4.

Ti Biblia ti maysa a pamay-an ti Dios a mangliwliwa kadagiti agladladingit. Nasayaat no adalem no ania ti isursurona maipapan iti pudno a kasasaad dagiti natay ken iti namnama a panagungar. *—Prinsipio ti Biblia: Salmo 94:19.