Երբեք հարց տուա՞ծ ես. ‘Երբ մեռնինք ո՞ւր կ’երթանք։ Արդեօք մեր սիրելի ննջեցեալները որոշ վայրի մը մէջ կը տառապի՞ն։ Իրենց երբեք պիտի տեսնե՞նք։ Ինչպէ՞ս կրնանք ասկէ վստահ ըլլալ’։ Հաճիս նկատի առ թէ Աստուածաշունչը իրապէս ի՛նչ կը սորվեցնէ։ Նախ քննարկենք թէ Աստուածաշունչը ի՛նչ կ’ըսէ մեռելներուն վիճակին մասին։ Ապա պիտի քննարկենք Աստուծոյ Խօսքին՝ Աստուածաշունչին տուած յոյսը։

ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉԻՆ ՊԱՏԱՍԽԱՆԸ։ «Անոնք որ կ’ապրին, գիտեն թէ պիտի մեռնին. բայց մեռելները բան մը չեն գիտեր ու ալ վարձք մը չեն առներ. վասն զի անոնց յիշատակը մոռցուեցաւ։ Ձեռքդ ինչ որ գտնէ ընելու, բոլոր ուժովդ ըրէ, քանզի գերեզմանիդ մէջ գործ, խորհուրդ, գիտութիւն ու իմաստութիւն չկայ» (Ժողովող 9։5, 10) *։

Գերեզմանը պարզապէս այն վայրն է, ուր մեռելները կը գտնուին. անիկա խորհրդանշական վայր մը կամ վիճակ մըն է, ուր մարդուն գիտակցութիւնը կամ գործունէութիւնը վերջ կը գտնէ։ Հաւատարիմ Յոբ ի՞նչ կը խորհէր գերեզմանին մասին։ Երբ ան մէկ օրուան մէջ իր բոլոր ունեցուածքը եւ զաւակները կորսնցուց եւ ապա իր ամբողջ մարմինը ծածկուեցաւ զինք չարչարող պալարներով կամ ուռեցքներով, ան Աստուծոյ աղաչեց. ‘Երանի՜ թէ գերեզմանին մէջ ծածկէիր ու պահէիր զիս’ (Յոբ 1։13-19. 2։7. 14։13)։ Ուրեմն յստակ է, որ Յոբ չհասկցաւ թէ գերեզմանը դժոխքի կրակ է,– վայր մը ուր ա՛լ աւելի պիտի տանջուէր։ Փոխարէն, ան կը խորհէր թէ գերեզմանը վայր մըն է, ուր իր տանջանքներէն պիտի հանգստանար։

Մեռելներուն վիճակը գիտնալու համար կայ ուրիշ կերպ մը։ Կրնանք նկատի առնել Աստուածաշունչին ներշնչեալ արձանագրութիւնները ութ անհատներու մասին, որոնք յարութիւն առին (տե՛ս « Աստուածաշունչին մէջ նշուած ութ յարութիւններ» շրջանակը)։

Այդ ութ անհատներէն ո՛չ մէկը ըսաւ թէ մեռնելէ ետք երջանիկ կամ տանջալի վայր մը գնաց։ Եթէ յարուցուած անհատները այդպիսի վայրեր գացած ըլլային, արդեօք ատոնց մասին մարդոց պիտի չպատմէի՞ն։ Եւ այդ պատմութիւնները Աստուածաշունչին մէջ պիտի չարձանագրուէի՞ն, որ ամէն մարդ գիտնար։ Աստուածաշունչին մէջ, այսպիսի բան մը չէ արձանագրուած։ Բացայայտ է որ այդ ութ անհատները այս նիւթին շուրջ ըսելիք չունէին։ Ինչո՞ւ։ Քանի որ անոնք անգիտակից էին. կարծես թէ խոր քունի մէջ ըլլային։ Իրականութեան մէջ Աստուածաշունչը երբեմն մահը քունի հետ կը համեմատէ։ Օրինակ, երբ Ղազարոս մահացած էր Յիսուս ըսաւ. «Ղազարոս՝ մեր բարեկամը՝ քնացած է, երթամ, որպէս զի զանիկա արթնցնեմ» (Յովհաննէս 11։11)։

Ուրեմն մեռելներուն համար որեւէ յոյս կա՞յ։ Անոնք կրնա՞ն այս քունէն արթննալ։