Koj Puas Paub?
Lub nroog Nineves zoo li cas tom qab Yaunas?
Kwvlam li xyoo 670 ua ntej Yexus yug, lub tebchaws uas muaj zog tshaj thoob qab ntuj yog tebchaws Axilias. Muaj ib lub vej xaij sau tseg txog tibneeg tej keeb kwm hais tias: “Tebchaws Axilias kuj tau kav koog pov txwv Xaipas sab hnub poob mus txog ntua tebchaws I-las (Iran) sab hnub tuaj. Cov Axilias kuj tau kav tebchaws Iziv tau ob peb xyoos thiab.” Nyob hauv tebchaws Axilias muaj ib lub nroog hu ua Nineves. Lub nroog no yog ib lub nroog loj tshaj li lwm lub nroog nyob thoob plhawv ntiajteb. Lub nroog no lawv cog vaj paj puv ntia, muaj tej lub tsev loj loj los khaws tej txiag zeb sau keeb kwm, muaj tej lub tsev zeb tsev tsua loj thiab zoo nkauj heev. Thaum neeg mus tshawb tej txiag zeb uas cov Axilias kos tseg, lawv txawm mus pom ntawm ib sab phab ntsa kos hais tias cov Axilias tus Vajntxwv Axawnpaninpos (Ashurbanipal) yog tus vajntxwv muaj zog tshaj plaws kav thoob qab ntuj. Lub caij tus vajntxwv no kav, tsis muaj lwm lub tebchaws tuaj kov yeej nws kiag li.
Txawm tias lub tebchaws Axilias muaj zog kawg nkaus los, Xefaniyas tau cev Vajtswv tej lus hais tias: “[Yehauvas] yuav siv nws lub hwjchim rhuav lub tebchaws Axilias kom puastsuaj. Nws yuav muab lub nroog Nineves rhuav kom puastsuaj ua suabpuam tas nyob qhuav nquas cia.” Tsis tas li ntawd, Nahus kuj tau cev Vajtswv tej lus ntxiv li no tias: “Cia li huab tej nyiaj! Cia li huab tej kub! . . . Nineves raug puastsuaj ua suabpuam thiab nyob qhuav nquas cia! . . . Txhua tus uas pom koj yuav fee hlo rau lwm qhov. Lawv yuav hais tias, ‘Nineves raug puastsuaj tas lawm lauj!’” (Xefaniyas 2:13; Nahus 2:9, 10; 3:7) Thaum cov neeg nyob rau tiam ntawd hnov tej lus no mas ntshe lawv ntseeg tsis taus li thiab tej zaum lawv hais tias Yehauvas tej lus tsis muaj tseeb.
Txawm tias tibneeg yuav ntseeg thiab tsis ntseeg los, yeej muaj tiav raws li Vajtswv tej lus cog tseg lawm tiag! Ib nyuag ntu ua ntej xyoo 600 ua ntej Yexus yug, cov Npanpiloos thiab cov Medias txawm tuaj ntaus yeej cov Axilias. Tibneeg txawm tseg tsis nyob hauv lub nroog Nineves. Ntev mus ntev tuaj, tibneeg tsis nco txog lub nroog ntawd ntxiv li lawm. Muaj ib phau ntawv qhia txog keeb kwm hais tias lub nroog Nineves nyob qhuav nquas cia, tsis muaj neeg nco txog hlo li. Tibneeg tsuas hnov Vajtswv Txojlus hais txog lub nroog no xwb. Muaj ib lub koom haum tshawb nrhiav txog phau Vajlugkub tej keeb kwm hais tias thaum pib xyoo 1800 ntawd, tibneeg mam li paub tias lub nroog Nineves muaj nyob lawm tiag. Xyoo 1845, muaj ib tug neeg tshawb fawb hu ua Auxatees Hilees Layaj (Austen Henry Layard) mus khawb ncaj ib thaj tsam ntawm lub nroog Nineves. Nws txawm khawb pom tej txhiam laj txhiam xws qhia tias lub nroog Nineves no yeej vam meej kawg nkaus li.
Thaum peb pom tej lus faj lem zoo li no xaus, yim huab txhawb tau peb txojkev ntseeg. Vajtswv twb cog lus tseg lawm tias tsis ntev tom ntej no, tibneeg tej tsoom fwv yuav raug rhuav tshem huv tibsi mus. Peb yeej tso siab tau tias tej yam Yehauvas tau hais tseg lawm yeej yuav muaj tiav tiag tiag li.—Daniyees 2:44; Tshwmsim 19:15, 19-21.