PAMANGKOT SANG MGA PAMATAN-ON
Ngaa Wala Ko ’Ya Abyan?
Naka-online ka kag nakita mo ang mga piktyur sa isa ka party nga bag-o lang ginhiwat. Ato didto ang tanan mo nga abyan, kag daw nagakinalipay gid sila. Pero may kulang, may isa nga wala didto—ikaw!
‘Ngaa wala ’ko ya na-invite?’ siling mo.
Naglain ang imo buot. Daw nagkunsabuhay sila tanan! Pamatyag mo ang inyo pag-abyanay daw aso lang nga naalimunaw. Nasubuan ka gid kag ginpamangkot mo ang imo kaugalingon, ‘Ngaa wala ko ’ya abyan?’
Quiz
Husto ukon Sala
Kon madamo ka sing abyan, indi ka gid masubuan.
Kon mag-entra ka sa social network, indi ka gid masubuan.
Kon pala-text ka, indi ka gid masubuan.
Kon mabinuligon ka, indi ka gid masubuan.
Ang sabat sa sini tanan sala.
Ngaa?
Ano gid ang matuod parte sa pag-abyanay kag kasubo?
Ang madamo nga abyan wala nagagarantiya nga indi ka gid masubuan.
“Palangga ko ang akon mga abyan, pero kon kis-a pamatyag ko wala sila labot sa akon. Grabe gid ang kasubo mo kon madamo ang imo abyan pero daw indi ka nila palangga ukon daw indi ka nila kinahanglan.”—Anne.
Ang pag-entra sa social network wala nagagarantiya nga indi ka gid masubuan.
“Ang iban nagapangolekta sing mga abyan pareho sa pagpangolekta sang mga figurine. Pero bisan damo ang imo nakolekta, indi mo gihapon mabatyagan ang pagpalangga. Gani, bisan damo ang imo abyan sa Internet pero indi man kamo close, daw pareho lang sila sa wala sing kabuhi nga mga figurine.”—Elaine.
Ang pag-text pirme wala nagagarantiya nga indi ka gid masubuan.
“Kon masubo ka, mahimo nga pirme mo ginatan-aw kon bala may nag-text sa imo. Kag kon masubo ka na nga daan kag wala pa sing may nag-text sa imo, nagdugang lang ang imo kasubo!”—Serena.
Ang pagbulig sa iban wala nagagarantiya nga indi ka gid masubuan.
“Mabinuligon gid ako sa akon mga abyan, pero natalupangdan ko nga indi amo sini ang pagtratar nila sa akon. Wala ko man ginahinulsulan ang pagbulig sa ila, pero daw natingala lang ko kay wala gid nila ginabalusan ang akon kaayo.”—Richard.
Ang punto: Ang kasubo, nagadepende sa pagtamod. “Nagahalin ini sa nasulod nga balatyagon sang isa ka tawo, kag indi sa iya palibot,” siling ni Jeanette.
Ano ang himuon mo kon ginasubuan ka kag pamatyag mo wala ka sing abyan?
Ano ang makabulig sa imo?
Pabakura ang imo kompiansa sa kaugalingon.
“Kon kulang ang imo kompiansa sa kaugalingon mahimo nga masubuan ka. Mabudlayan ka nga makig-abyan kon nagabatyag ka nga indi gid manamian ang iban sa imo.”—Jeanette.
Ang Biblia nagasiling: “Higugmaon mo ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon.” (Galacia 5:14) Para ma-enjoy naton ang pagpakig-abyan, kinahanglan nga pabaloran man naton ang aton kaugalingon. Siempre, likawan man naton ang sobra nga pagpaimportante.—Galacia 6:3, 4.
Likawi ang pagkaluoy sa kaugalingon.
“Ang kasubo pareho sa hatayhatay (quicksand). Samtang nagahulag ka labi ka nga nagalubong, kag mas mabudlayan ka magtakas. Kon pasundan mo ang imo kasubo, mahimo palayuan ka pa gid sang iban, kag magadugang lang ang imo kasubo.”—Erin.
Ang Biblia nagasiling: “Ang gugma . . . wala nagapangita sang kaugalingon nga kaayuhan.” (1 Corinto 13:4, 5) Kay man, kon nakapokus lang kita pirme sa aton kaugalingon, nagakadula ang aton kabalaka sa iban, kag mahimo nga wala man sing manamian makig-abyan sa aton. (2 Corinto 12:15) Ang matuod: Kon ang imo kalipay nagadepende sa reaksion sang iban, mapaslawan ka gid! Kada magsiling ka nga “Wala gid sing nagatawag sa akon” kag “Wala gid sing naga-invite sa akon,” daw pareho lang nga ang iban ang nagakontrol sa imo. Amo na bala ang gusto mo?
Indi magpakig-abyan kay bisan sin-o lang.
“Ang mga ginasubuan nagapangita sang atension. Mahimo pa gani nga wala sila labot bisan sin-o man ang mahatag sini, basta mabatyagan lang nila nga may nagakinahanglan sa ila. Pero may iban nga amo sini ang ipabatyag sa imo, dayon hingalitan ka lang gali. Amo nga mas masubuan ka pa gid.”—Brianne.
Ang Biblia nagasiling: “Maglakat upud sa maalam nga mga tawo kag manginmaalam ka, apang ang kaupdanan sang mga buangbuang magaantus.” (Hulubaton 13:20) Kaunon sang ginagutom ang bisan ano. Pareho man sini ang mga tawo nga nagapakig-abyan kay bisan sin-o lang, basta may abyan lang sila. Gani, mahimo sila mabiktima sang mga nagapanghingalit nga mga abyan, kay abi nila normal lang nga hingalitan sila kag indi sila dapat magreklamo.
Konklusion: Ang bisan sin-o mahimo masubuan kon kis-a. May ara nga grabe gid ang kasubo, may iban nga haganhagan lang. Gani, bisan pa nga ang kasubo makapaluya gid, sa gihapon balatyagon lang ini. Ang aton balatyagon ginaimpluwensiahan sang aton ginapensar, kag makontrol naton ang aton ginapensar.
Mangin balanse man sa imo ginapaabot sa iban. “Indi puede nga mangin best friend mo ang tanan,” siling ni Jeanette nga ginsambit kaina, “pero may makita ka gid nga tawo nga magaulikid sa imo. Kag kon bal-an mo nga may nagaulikid sa imo, magahaganhagan ang imo kasubo.”
Dugang pa nga bulig. Basaha ang “ Pag-atubang sa Kahadlok sa Pagpakig-abyan.” I-download man ang PDF nga “Ano ang Himuon Mo Kon Ginasubuan Ka?.”