Tan-awa ini nga mga tinaga, kag sabti ang mga pamangkot.

1.   Diin sa sini nga mga tinaga ang nagalaragway sa mga tin-edyer nga babayi nga pirme mo makita sa mga pelikula, sa TV, ukon sa mga magasin?

2.   Diin sa sini nga mga tinaga ang gusto mo nga makilal-an ka?

 Mahimo gid nga halin sa kolumna 1 ang imo sabat sa una nga pamangkot kag sa kolumna 2 naman ang sa ikaduha nga pamangkot. Kon amo, nagakahulugan ini nga gusto mo mangin mas maayo sangsa “kinaandan” nga tin-edyer nga makita sa media​—kag indi lang ikaw! Binagbinaga kon ngaa.

 “Sa mga pelikula, ang kinaandan nga tin-edyer nga babayi rebelyosa kag malain sing batasan. Ginapagua sini nga indi kami masaligan kag concern lang sa pagtan-aw sa amon sang iban, kag ginapadaku namon bisan ang gagmay nga mga butang.”​—Erin.

 “Gusto sang mga tin-edyer sa TV nga ara pirme sa ila ang atension kag ang importante lang sa ila amo ang ila hitsura, ginasuksok, mga lalaki, kag mangin popular.”​—Natalie.

 “Talagsa ka lang makakita sang ‘popular’ nga babayi nga wala nagainom, wala naga-sex, kag wala nagabato sa iya mga ginikanan. Kon wala ini ginahimo sang isa ka babayi, para sa iban relihiosa sia ukon killjoy.”​—Maria.

 Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ang akon bala pamayo, panghulag, kag panghambal nagapakita kon sin-o gid ako, ukon ginasunodsunod ko lang ang akon makita sa media?’

•   Madamo ang nagasiling nga may kaugalingon sila nga personalidad, pero ang matuod ginailog lang nila ang ila nakita sa iban. “Amo gid sina ang akon manghod,” siling ni Karen. “Ginapagua niya nga wala na sang importante sa iya magluwas sa mga bayo kag mga lalaki. Maalam sia, kag bal-an ko nga may iban pa sia nga gusto himuon. Pero kuno abi daw hangag sia kay nagapati sia nga amo lang sina ang paagi para mangin pareho sia sa ‘iban nga mga tin-edyer.’ Kag 12 anyos pa lang sia!”

   Ang Biblia nagasiling: “Untati ninyo ang pagpauyon sa sining sistema sang mga butang.”​—Roma 12:2.

•   Ang makita nila sa media indi amo ang gusto sang tanan nga tin-edyer nga babayi. “Sa media ang mga tin-edyer masami nga maiyaiyahon, taramhak, kag iresponsable, pero sa banta ko ang kalabanan sa amon nakahibalo kon ano ang husto,” siling sang 15 anyos nga si Alexis. “May iban man kami nga ginahimo magluwas sa pagdalamguhanon sa mga guapo nga lalaki.”

   Ang Biblia nagasiling: ‘Ang mga hamtong na nahanas kag naanad sa paghibalo kon ano ang kinatuhay sang maayo kag sang malain.’​—Hebreo 5:14, Maayong Balita nga Biblia.

•   Ang nagapanginpulos sa mga ginapakita sa media amo ang mga negosyante​—indi ang mga tin-edyer. Sang marealisar sang dalagku nga mga industriya​—lakip ang mga manugbalhag, teknolohiya, fashion, kag entertainment​—nga makaganar sila sing daku sa sini, nagpokus sila sa mga bata antes pa ini nangin mga tin-edyer. “Ginapakita sang mga nagahimo sing pasayod nga kon ang isa ka ‘tween’ wala sing pinakabag-o nga bayo, alahas, make-up, kag gadyet, indi sia mangin popular,” siling sang libro nga 12 Going on 29. “Pirme makita sining mga ‘tween’ ang makagalanyat nga mga pasayod, bisan indi pa nila maintiendihan kon ano gid ang katuyuan sini.”

   Ang Biblia nagasiling: “Ang tanan nga butang sa kalibutan—ang kailigbon sang unod kag ang kailigbon sang mga mata kag ang pagpadayawdayaw sang palangabuhian sang isa—indi gikan sa Amay, kundi gikan sa kalibutan.”​—1 Juan 2:​16.

 Binagbinaga ini: Sin-o gid ang nagapanginpulos kon ginapili mo ang pinakakilala nga brand sang bayo? Sin-o gid ang nagaganar kon para sa imo dapat may pinakabag-o ka nga cell phone para mangin popular? Ano ang mas importante para sa mga negosyante—ang imo ukon ang ila kaayuhan?

•   Indi pagpatihi dayon ang makita mo sa media. Samtang nagadaku ka, matun-an mo nga may mas importante pa sangsa makita mo. Pensara sing maayo kon ano ang epekto sa imo sang makita mo sa media. “Ginapakita sang media nga ang kinaandan nga tin-edyer nga babayi madamol ang make-up pero wala na halos nagabayo,” siling sang 14 anyos nga si Alana, “kag wala marealisar sang madamo nga tin-edyer nga kon amo sini ang ila hitsura, daw mga desperada sila.”

•   Tinguhai nga mapakita ang sahi sang tawo nga gusto mo mangin amo ka. Halimbawa, baliki ang mga kinaiya ukon batasan nga ginpili mo sa umpisa sini nga artikulo​—ang mga kinaiya nga gusto mo makilal-an ka. Ngaa indi mo pagsugdan nga ipakita ini subong ukon pauswagon pa ini? Ang Biblia nagasiling: “Magpanapot kamo sang bag-o nga personalidad, nga paagi sa sibu nga ihibalo ginabag-o suno sa larawan sang Isa nga nagtuga sini”​—indi suno sa larawan ukon hitsura nga ginapadaku sang mga nagapasayod.​—Colosas 3:​10.

•   Magpangita sing maayo nga mga halimbawa. Ang iban sa ila mahimo nga kapamilya mo, pareho sang imo nanay ukon tiya. Puede man ang imo hamtong nga mga amiga ukon kaupdanan. Sa Cristianong kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova, madamo sing babayi nga maayo nga halimbawa.​—Tito 2:​3-5.

 Panugda: Gamita ang libro nga Iluga ang Ila Pagtuo para mahibaluan mo ang halimbawa sa Biblia sang maayo nga mga babayi, pareho nanday Rut, Ana, Abigail, Ester, Maria, kag Marta. Ang Iluga ang Ila Pagtuo ginahimo sang mga Saksi ni Jehova kag matigayon sa www.isa4310.com/hil.