San-o Natawo si Jesus?
Ang sabat sang Biblia
Wala ginsambit sang Biblia kon ano nga petsa natawo si Jesucristo, subong sang ginpakita sang masunod nga mga reperensia:
“Wala mahibaluan ang matuod nga petsa sang pagkatawo sang Cristo.”—New Catholic Encyclopedia.
“Ang insakto nga petsa sang pagkatawo sang Cristo wala mahibaluan.”—Encyclopedia of Early Christianity.
Bisan pa nga wala sing direkta nga sabat ang Biblia sa pamangkot nga, ‘San-o natawo si Jesus?’ ginasugid sini ang duha ka hitabo sang natawo sia nga amo ang basihan kon ngaa madamo ang nagapati nga indi Disiembre 25 sia natawo.
Indi tigtulugnaw
Ang pagparehistro. Antes natawo si Jesus, nagmando si Cesar Augusto “nga magparehisto ang bug-os napuy-an nga duta.” Ang tanan dapat magparehistro “sa iya kaugalingon nga siudad,” nga mahimo nagakinahanglan sing mga isa ka semana ukon sobra pa nga paglakbay. (Lucas 2:1-3) Ini nga mando—ayhan para makasukot sing buhis kag malista ang dapat magsoldado—mahimo nga wala maluyagan sang mga tawo. Gani, mahimo gid nga indi magmando si Augusto nga maglakbay ang iya mga sakop sa tion sang tigtulugnaw, kay sigurado nga maakig na gid sila.
Ang mga karnero. Ang mga manugbantay sang karnero “nagapuyo sa latagon kag nagabantay sang ila mga panong sa bug-os nga gab-i.” (Lucas 2:8) Ang libro nga Daily Life in the Time of Jesus nagsiling nga ang panong ara sa latagon sugod sa “semana antes sang Paskua [hingapusan sang Marso]” asta sa tungatunga sang Nobiembre. Ang libro nagdugang: “Nagapasilong sila kon tigtulugnaw; kag gani sa sini pa lang masiling na nga indi gid husto ang kinaandan nga pagsaulog sang Krismas kon tigtulugnaw, bangod suno sa Ebanghelyo ang mga manugbantay sang karnero yara sa latagon.”
Sa umpisa sang tigragas
Mabanabana naton kon san-o natawo si Jesus paagi sa pag-isip pabalik halin sa petsa sang iya kamatayon sang Paskua, Nisan 14 sang tigpamulak sang tuig 33 C.E. (Juan 19:14-16) Mga 30 anyos si Jesus sang ginsugdan niya ang iya tatlo ka tuig kag tunga nga pagministeryo, gani natawo sia sa umpisa sang tigragas sang 2 B.C.E.—Lucas 3:23.
Ngaa Disiembre 25 ang Krismas?
Wala sing ebidensia nga Disiembre 25 natawo si Jesus, pero ngaa sa sini nga petsa ginaselebrar ang Krismas? Ang Encyclopædia Britannica nagsiling nga mahimo ginpili ini sang mga lider sang simbahan “para magdungan sa pagano nga kapiestahan sang mga Romano para sa ‘kaadlawan sang dimalupig nga adlaw,’” sa sini nga tion sang winter solstice. Suno sa The Encyclopedia Americana, madamo nga iskolar ang nagapati nga ginhimo ini “para mangin mas may kahulugan ang Cristianismo sa mga nakumbertir nga mga pagano.”