Ngaa Mabudlay nga Makilala ang Ngalan sang Dios?
MAY malaut nga kaaway ang Dios. Indi niya gusto nga makilala mo ang ngalan ni Jehova kag mangin suod sa Iya. Sin-o sia? Ang Biblia nagsiling: “Ginbulag sang dios sining sistema sang mga butang ang mga hunahuna sang mga di-tumuluo.” Ang dios sining malaut nga kalibutan amo si Satanas nga Yawa. Gusto niya nga magpabilin ka sa kadudulman para indi mo makita ang “mahimayaon nga ihibalo sang Dios.” Buot silingon, indi gusto ni Satanas nga makilala mo ang ngalan ni Jehova. Paano niya ginabulag ang panghunahuna sang mga tawo?—2 Corinto 4:4-6.
Gingamit ni Satanas ang butig nga relihion para indi makilala sang mga tawo ang ngalan sang Dios. Halimbawa, ang pila ka Judiyo sang una wala nagatuman sa Kasulatan kundi ginasunod nila ang ila tradisyon nga indi paggamiton ang ngalan sang Dios. Sang unang siglo C.E., mahimo nga ginsugo ang mga Judiyo nga nagabasa sang Balaan nga Kasulatan nga indi pagsambiton ang ngalan sang Dios kundi basahon ini nga ʼAdho·naiʹ, buot silingon “Ginuo.” Bangod sini, ang mga tawo nangin malayo sa Dios kag wala nila natigayon ang mga pagpakamaayo niya. Kamusta naman si Jesus? Wala man bala niya gingamit ang ngalan ni Jehova?
Ginpakilala ni Jesus kag sang Iya mga Sumulunod ang Ngalan sang Dios
Nangamuyo si Jesus sa iya Amay: “Ginpakilala ko ang imo ngalan . . . kag ipakilala ko ini.” (Juan 17:26) Kon amo, ginsambit gid ni Jesus ang ngalan sang Dios sing madamo nga beses samtang nagabasa sia, nagakutlo, ukon nagapaathag sang Hebreong Kasulatan nga nagaunod sinang importante nga ngalan. Gani pareho sang mga manalagna sang una, pirme gid ginagamit ni Jesus ang ngalan sang Dios. Kon may mga Judiyo gid man sang panahon ni Jesus nga wala nagagamit sang ngalan sang Dios bangod sa ila tradisyon, sigurado gid nga wala sila ginsunod ni Jesus. Ginpakamalaut niya ang mga lider sang relihion kag ginsilingan sila: “Ginpakawala-pulos ninyo ang pulong sang Dios bangod sang inyo tradisyon.”—Mateo 15:6.
Nagpakita si Jesus sing halimbawa sa pagpakilala sa ngalan sang Dios
Padayon nga ginpakilala sang matutom nga mga sumulunod ni Jesus ang ngalan sang Dios sa tapos nga mapatay kag mabanhaw si Jesus. (Tan-awa ang kahon nga “Gingamit Bala sang mga Cristiano sang Una ang Ngalan sang Dios?”) Sang gintukod ang Cristianong kongregasyon sang Pentecostes 33 C.E., ginkutlo ni apostol Pedro ang tagna ni Joel kag ginsilingan niya ang mga Judiyo kag mga proselita: “Ang tagsatagsa nga nagatawag sa ngalan ni Jehova maluwas.” (Binuhatan 2:21; Joel 2:32) Ginbuligan sang mga Cristiano sadto ang mga tawo halin sa lainlain nga pungsod nga makilala ang ngalan ni Jehova. Gani, sang nagtinipon ang mga apostoles kag ang tigulang nga mga lalaki sa Jerusalem, si disipulo Santiago nagsiling: “Ang Dios . . . nagliso sang iya igtalupangod sa mga pungsod agod magkuha gikan sa ila sang katawhan para sa iya ngalan.”—Binuhatan 15:14.
Pero, wala gid nag-untat ang kaaway sang Dios. Sang mapatay ang mga apostoles, ginpalapnag dayon ni Satanas ang apostasya. (Mateo 13:38, 39; 2 Pedro 2:1) Halimbawa, ang nagapangangkon nga Cristiano nga manunulat nga si Justin Martyr natawo sang tion nga napatay si Juan, ang pinakaulihi sa mga apostoles. Pero sa iya mga sinulatan, pirme niya ginasiling nga ang Manug-aman sang tanan nga butang “isa ka Dios nga wala sing ngalan.”
Sang naghimo sing mga kopya sang Cristianong Griegong Kasulatan ang apostata nga mga Cristiano, ginkuha nila ang ngalan ni Jehova kag gin-islan ini sing Kyʹri·os, ang Griegong tinaga para sa “Ginuo.” Amo man sini ang natabo sa Hebreong Kasulatan. Magluwas nga wala na ginasambit sang apostata nga mga Judiyong escriba ang ngalan sang Dios kon magbasa sila, gin-islan pa gid nila sing ʼAdho·naiʹ ang sobra 130 ka ngalan nga Jehova sa ila Kasulatan. Gindula man ang ngalan sang Dios sa Vulgate, ang kilala nga translation sang Biblia sa Latin nga nakompleto ni Jerome sang 405 C.E.
Pagtinguha nga Dulaon ang Ngalan sang Dios Subong
Nahibaluan sang mga iskolar subong nga ang ngalan nga Jehova makita sing sobra sa 7,000 ka beses sa Biblia. Gani, ang pila ka kilala nga translation sang Biblia nagagamit gid sang ngalan sang Dios, pareho sang Catholic Jerusalem Bible, Catholic La Biblia Latinoamérica sa Espanyol, kag sang popular nga bersion nga Reina-Valera, sa Espanyol. Ang iban naman nga bersion nagagamit sing “Yahweh.”
Pero, bangod ginaisponsoran sang madamo nga simbahan ang pag-translate sang Biblia, ginapuersa nila ang mga iskolar nga dulaon ang ngalan sang Dios sa ila translation. Halimbawa, sa sulat para sa mga presidente sang Catholic bishops’ conferences nga napetsahan Hunyo 29, 2008, ang Vatican nagsiling: “Sining karon lang amat-amat na nga nagbalik ang pagsambit sa ngalan sang Dios sa Israel.” Ini nga sulat espesipiko nga nagsugo: “Ang ngalan sang Dios . . . indi dapat paggamiton ukon sambiton.” Dugang pa, “sa pag-translate sa Biblia sa moderno nga lenguahe, . . . ang balaan nga tetragrammaton himuon nga Adonai/Kyrios: ‘Ginuo.’” Maathag nga gusto sang Vatican nga indi na paggamiton ang ngalan sang Dios.
Amo man sini ang ginhimo sang mga Protestante sa ngalan ni Jehova. Ang humalambal para sa New International Version nga gin-publish sa Ingles sang 1978 kag ginaisponsoran sang mga Protestante nagsiling: “Ang Jehova amo gid man ang ngalan sang Dios, kag dapat amo ini ang gingamit namon. Pero daw gin-uyangan lang namon ang 2.25 milyones dolyares kon gin-translate namon ang Salmo 23, nga ‘Si Yaweh ang akon manugbantay.’”
Dugang pa, ginbalabagan man sang mga simbahan ang mga Latin American nga makilala ang ngalan sang Dios. Si Steven Voth, nga isa ka translation consultant para sa United Bible Societies (UBS), nagsulat: “Ang isa sa ginadebatihan sang mga grupo sang Protestante sa Latin America amo ang paggamit sang ngalan nga Jehová . . . Madamo man sa moderno nga
Pentecostal nga simbahan . . . ang nagsiling nga gusto nila ang Biblia nga Reina Valera nga 1960 nga edisyon, pero wala sing ngalan nga Jehová. Gusto nila islan ini sing tinaga nga Señor [Ginuo].” Suno kay Voth, sang primero wala ini ginpasugtan sang UBS, pero sang ulihi napilitan sila sa paghimo sang Reina-Valera nga Biblia nga “wala sing ngalan nga Jehová.”Madamo ang wala nakakilala kon sin-o gid ang Dios kay gindula ang iya ngalan sa Biblia kag gin-islan ini sang “Ginuo.” Ini nga pag-ilis sa ngalan sang Dios, nagpalibog sa mga tawo. Halimbawa, mahimo indi mabal-an sang nagabasa kon bala ang termino nga “Ginuo” nagapatuhoy kay Jehova ukon sa iya Anak nga si Jesus. Gani sang ginkutlo ni apostol Pedro ang ginsiling ni David nga, “Si Jehova nagsiling sa akon Ginuo [ang ginbanhaw nga si Jesus]: ‘Lingkod ka sa akon tuo,’” ang mabasa naton sa kalabanan nga translation sang Biblia amo sini: “Nagsiling ang Ginoo sa akon Ginoo.” (Binuhatan 2:34, APD) Dugang pa sa iya essay nga “Yahweh and the God of Christian Theology,” si David Clines nagsiling: “Bangod indi na gawa pamilyar ang mga tawo kay Yahweh, si Cristo na lang ang ila ginakilala.” Gani wala nakahibalo ang mga nagasimba nga ang ngalan sang matuod nga Dios nga ginapangamuyuan ni Jesus amo si Jehova.
Ginatinguhaan gid ni Satanas nga bulagon ang hunahuna sang mga tawo para indi nila makilala ang Dios. Pero, puede ka gihapon mangin suod kay Jehova.
Mahimo Mo Makilala si Jehova
Gusto gid ni Satanas nga dulaon ang ngalan sang Dios, kag gingamit niya ang butig nga relihion para himuon ini. Pero ang matuod, gusto gid sang Soberanong Ginuong Jehova nga ipakilala ang iya ngalan sa tanan nga gusto makahibalo sang kamatuoran parte sa iya kag sa iya matahom nga katuyuan para sa matutom nga katawhan. Wala gid sing bisan sin-o nga gamhanan sa langit ukon sa duta ang makapugong sa iya sa paghimo sini.
Malipay ang mga Saksi ni Jehova nga buligan ka nga mangin suod sa Dios paagi sa pagtuon sa Biblia. Ginasunod nila si Jesus nga nagsiling sa Dios: “Ginpakilala ko ang imo ngalan sa ila.” (Juan 17:26) Samtang ginapamensaran mo ang mga teksto nga nagapakita sa lainlain nga papel ni Jehova para pakamaayuhon ang mga tawo, matun-an mo ang iya matahom nga mga kinaiya.
Pareho sang matutom nga patriarka nga si Job, mahimo ka man mangin “suod nga abyan” sang Dios. (Job 29:4, APD) Kon tun-an mo ang Pulong sang Dios, makilala mo gid si Jehova. Kon makilala mo sia, makasalig ka nga tumanon gid niya kon ano ang ginsiling niya nga kahulugan sang iya ngalan—‘Mangin Amo Ako suno sa luyag ko.’ (Exodo 3:14, NW) Gani, tumanon gid niya ang tanan niya nga ginpromisa sa katawhan.