Iluga ang Ila Pagtuo

Nakatuon Sia sa Iya mga Sayop

LUYAG ni Jonas nga kuntani mag-untat na ang tuman nga kagahod. Indi lamang ini ang mabaskog nga hangin nga nagaparagitnit sang mga banting sang sakayan, ukon ang daw bukid nga mga balod nga nagahampas sa kilid sang sakayan amo nga nagarinagaak lang ini. Ang indi maagwantahan ni Jonas amo ang sininggitan sang mga marinero, sang kapitan kag sang iya mga tripulante, samtang ginapanikasugan gid nila nga indi malunod ang sakayan. Sigurado si Jonas nga ining mga lalaki magkalamatay kag sia gid ang balasulon.

Ngaa yara si Jonas sa sini nga kahimtangan? Nakahimo sia sing mabug-at nga sayop kay Jehova nga Dios. Ano ang iya sayop? Indi na bala mapasag-uli ang iya kaangtanan sa Dios? Madamo kita sing matun-an sa sabat sa sini nga mga pamangkot. Halimbawa, mabuligan kita sang sugilanon tuhoy kay Jonas nga mahangpan nga bisan ang matutom nga mga alagad sang Dios makasayop man kon kaisa kag kon paano nila ini matadlong.

Isa ka Manalagna Gikan sa Galilea

Kon mahinambitan gani si Jonas, ang masami nga madumduman amo ang iya di-maayo nga mga kinaiya, subong sang iya sulitsulit nga pagkadimatinumanon kag pagkabatinggilan. Apang madamo pa kita sing dapat hibaluon tuhoy sa iya. Indi naton pagkalimtan nga si Jonas isa ka manalagna nga ginpili ni Jehova nga Dios. Pilion ayhan sia ni Jehova sa sining mabug-at nga responsibilidad kon di-matutom sia ukon di-matarong?

Ang 2 Hari 14:25 may ginasugid sa aton tuhoy kay Jonas. Nagdaku sia sa Gat-hefer, mga apat ka kilometro gikan sa Nazaret, ang banwa nga pagadak-an ni Jesus mga 800 ka tuig sa ulihi. * Nangin manalagna si Jonas sang naghari si Hari Jeroboam II sa napulo ka tribo nga ginharian sang Israel. Sa sini nga tion, madugay na nga patay si manalagna Elias, kag ang nagbulos sa iya nga si Eliseo napatay sang ang amay ni Jeroboam ang nagagahom. Bisan nga gingamit ni Jehova ining duha ka manalagna agod papason ang pagsimba kay Baal, hungod naman nga gintalikdan sang Israel ang Dios. Ang pungsod sa panahon ni Jonas gingamhan sang hari nga “malaut sa itololok sang GINOO.” (2 Hari 14:24) Gani masiling nga indi mahapos ang hilikuton ni Jonas. Apang, matutom sia sa iya responsibilidad.

Isa ka adlaw dapat maghimo sing serioso nga desisyon si Jonas. Ginhatagan sia ni Jehova sing asaynment nga sa pagtamod niya tuman ka budlay. Ano ang ginapahimo sa iya ni Jehova?

“Tindug, Kadto sa Ninive”

Ginsilingan ni Jehova si Jonas: “Tindug, kadto sa Ninive, inang banwa nga daku, kag magsinggit batok sa iya; kay ang ila pagkamalaut nagdangat sa atubangan nakon.” (Jonas 1:2) Mahangpan naton kon ngaa daw kabudlay gid sini nga asaynment. Ang Ninive mga 800 kilometros pasidlangan, nga mga isa ka bulan nga lalakton. Apang, indi ini ang nabudlayan ni Jonas. Nabudlayan gid sia bangod kinahanglan niya ipahayag ang mensahe sang paghukom ni Jehova sa tuman kasingki kag mapintas nga mga Asirianhon sa Ninive. Kon nakita mismo ni Jonas nga diutay lang sa katawhan sang Dios ang  nagapamati sa iya mensahe, ano pa gid ayhan ang iya mapaabot sa sining mga pagano? Paano magmadinalag-on ang nagaisahanon nga alagad ni Jehova sa tuman kalapad nga Ninive, nga gintawag nga “banwa nga madugo”?—Nahum 3:1, 7.

Wala kita makahibalo kon bala ginkabalak-an gid ini ni Jonas. Ang nahibaluan lang naton amo nga nalagyo sia. Ginsugo sia ni Jehova nga magpasidlangan; apang nagpakatundan si Jonas, kag sa pinakamalayo nga mapalagyuhan niya. Nagkadto sia sa pantalan nga siudad sang Joppe, kag nakita niya didto ang barko nga pakadto sa Tarsis. May mga iskolar nga nagasiling nga ang Tarsis bahin sang Espanya. Kon amo sini, magalakbay si Jonas sing mga 3,500 kilometros palayo sa Ninive. Ini nga paglakbay patabok sa Daku nga Dagat, nga amo ang pagtawag sang una sa Dagat Mediteraneo, nagalawig sing mga isa ka tuig! Amo sini ka desidido si Jonas nga palagyuhan ang asaynment nga ginhatag ni Jehova sa iya!

Buot bala silingon nga talawan si Jonas? Indi kita magpadalidali sa pagsiling sini. Subong sa matun-an pa naton, talalupangdon ang iya kaisog. Apang, pareho sa aton tanan, si Jonas di-himpit man kag nagapakigbato sa iya mga kaluyahon. (Salmo 51:5) Sin-o bala sa aton ang wala sing may ginkahadlukan?

Kon kaisa, mahimo nagabatyag kita nga mabudlay ukon imposible pa gani ang mga ginapatuman ni Jehova sa aton. Ayhan nabudlayan kita sa pagbantala sing maayong balita sang Ginharian sang Dios nga dapat gid himuon sang mga Cristiano. (Mateo 24:14) Madali lang naton malipatan ang katunayan sa ginsiling ni Jesus: “Ang tanan nga butang posible sa Dios.” (Marcos 10:27) Kon malipatan naton ini nga katunayan, ayhan mahangpan naton kon ngaa nabudlayan si Jonas. Apang, ano ang di-maayo nga resulta sang pagpalagyo ni Jonas?

Ginadisiplina ni Jehova ang Iya Di-matinumanon nga Manalagna

Mahanduraw naton nga nakasakay na si Jonas, ayhan sa isa ka de-karga nga sakayan sang Fenicia. Ginatan-aw niya ang kapitan kag ang mga tripulante nga masako nga ginamaniobra ang sakayan agod makahalin na ini sa pantalan. Samtang nagapalayo ang sakayan sa pantalan kag malawig na ang ila nalakbay, naghunahuna si Jonas nga napalagyuhan na niya ang iya ginakahadlukan. Apang hinali lang nga naglain ang tiempo.

Ang mamadlos nga hangin nagpaalimbukad sa lawod kag nagtuga sing dalagku nga mga balod nga daw indi masarangan bisan sang mga barko subong. Daw ano gid abi ang masarangan sang isa ka sakayan nga human sa kahoy nga ginabulubaliswa sang dalagku nga mga balod? Sa sini nga tion, nahibaluan na bala ni Jonas ang iya ginsulat sang ulihi nga “ang GINOO nagpadala sing mabaskug nga hangin sa dagat”?  Indi kita sigurado sa sini. Apang nakita niya nga ang mga marinero nagapangayo sing tabang sa ila mga dios kag nahibaluan niya nga indi makabulig ining butig nga mga dios. Ang iya mismo sinulatan nagsiling: “Sa bagay nga daw maboong ang sakayan.” (Jonas 1:4; Levitico 19:4) Ti, paano mapangamuyuan ni Jonas ang Dios nga ginpalagyuhan niya?

Pamatyag ni Jonas wala man sia sing may mabulig amo nga nagpanaug sia sa naidalom sang sakayan kag naghigda kag natulugan sing hamuok. * Nakita sia sang kapitan, ginpukaw sia, kag ginsilingan nga mangamuyo man sa iya dios. Nagapati ang mga marinero nga indi kinaandan ang unos amo nga nagpapalad sila agod mahibaluan kon sin-o ang kabangdanan sini. Pat-od gid nga nagalalain si Jonas samtang nagapapalad sila. Sang ulihi, nag-athag ang tanan. Si Jehova ang sa likod sang bagyo kag ginmaniobra niya ang papalad agod mahibaluan sang tanan nga si Jonas gid ang kabangdanan!—Jonas 1:5-7.

Ginsugid ni Jonas ang tanan sa mga marinero. Alagad sia sang labing gamhanan nga Dios nga si Jehova. Amo ini ang Dios nga iya ginpalagyuhan kag ginpaakig, amo kon ngaa yara sila tanan sa katalagman. Nakibot gid sila kag nakita gid ni Jonas ang ila kahadlok. Ginpamangkot nila sia kon ano ang ila himuon agod maluwas sila. Ano ang ginsiling ni Jonas? Mahimo nga ginhadlukan gid si Jonas sa pagpensar nga malumos sia sa matugnaw kag mamadlos nga dagat. Apang mabatas bala niya nga magkalamatay ini nga mga lalaki, bisan pa nga may mahimo sia agod luwason sila? Gani nagsiling sia: “Hakwata ninyo ako kag itagbong ako sa dagat; agud nga ang dagat maglinong sa inyo; kay ako nakahibalo nga tungud sa akon nag-abut ining mabaskug nga unus sa inyo.”—Jonas 1:12.

Indi gid ini masiling sang isa ka talawan! Mahimo nga natandog gid si Jehova sa ginpakita ni Jonas nga kaisog kag pagsakripisyo sa sini nga kahimtangan. Ginapakita sini nga mabakod gid ang pagtuo ni Jonas. Mailog man naton ini kon unahon naton ang kaayuhan sang iban. (Juan 13:34, 35) Kon may isa nga nagakinahanglan sing praktikal nga bulig, lugpay, ukon laygay pasad sa Biblia, ginabuligan bala naton sia? Pat-od gid nga nahamuot si Jehova sa aton kon himuon naton ini.

Mahimo nga natandog man ang mga marinero amo nga sang primero wala nila gintuman si Jonas. Sa baylo nga itagbong sia, nanikasog pa gid sila nga malampuwasan ang bagyo. Apang wala sila sang nahimo kay nagbaskog pa gid ang unos. Sang ulihi, napilitan gid sila nga tumanon si Jonas. Nagpakiluoy sila sa Dios ni Jonas nga si Jehova kag ginhakwat nila sia kag gintagbong sa dagat.—Jonas 1:13-15.

Ginkaluoyan kag Ginluwas si Jonas

Nagtupa si Jonas sa nagaalimbukad nga dagat. Ayhan nagtinguha man sia nga indi malumos samtang ginahampas sia sang mga balod kag ginalantaw ang madasig nga nagapalayo nga sakayan. Apang ginlamon sia sang dalagku nga mga balod kag samtang nagasarurot sia, abi niya amo na yadto ang iya katapusan.

Ginlaragway sang ulihi ni Jonas ang iya ginbatyag sadto. Madamo ang naglabay sa iya hunahuna. Nasubuan gid sia nga indi na niya makita liwat ang matahom nga templo ni Jehova sa Jerusalem. Nabatyagan niya nga yara na sia sa kadadalman sang dagat, malapit sa tiilan sang mga bukid, kag didto ginputos sia sang mga lumot. Daw amo na gid ini ang iya lulubngan.—Jonas 2:2-6.

Dali lang! May amat-amat nagapalapit sa iya nga daw isa ka daku nga landong. Makakulugmat ang kadakuon sini. Nagsibad ini pagkadto sa iya kag ginlamon sia!

Daw amo na gid ini ang katapusan. Pero, may makatilingala nga nabatyagan si Jonas. Buhi gihapon sia! Wala sia nadugmok ukon nalumos. Nagaginhawa pa sia, pero yara na sia sa makabig nga lulubngan niya. Amat-amat nga nakamarasmas si Jonas kag nahangawa gid sia. Pat-od gid nga ang iya Dios nga si Jehova, ang “nag-aman sing daku nga isda sa paglamon kay Jonas.” *—Jonas 1:17.

 Samtang nagadugay didto sa mangitungito nga kadadalman, nakapamalandong kag nagpangamuyo si Jonas. Madamo kita sing matun-an sa pangamuyo niya nga bug-os nga nasulat sa ikaduha nga kapitulo sa tulun-an sang Jonas. Ginapakita sini nga madamo sia sing nahibaluan sa Kasulatan, bangod pirme sia nagkutlo sa Salmo. Ginapadayag man sini ang iya makatalandog nga kinaiya nga amo ang pagkamapinasalamaton. Si Jonas naghinakop: “Ako magahalad sa imo sa tingug sang pagpasalamat; bayaran ko ang ginsaad ko. Ang kaluwasan nagagikan sa GINOO!”—Jonas 2:9.

Natun-an ni Jonas nga sarang luwason ni Jehova ang bisan sin-o, bisan diin, bisan ano nga tion. Bisan pa yara sa “tiyan sang isda,” naluwas ni Jehova ang iya alagad nga yara sa kasisit-an. (Jonas 1:17) Si Jehova lamang ang may ikasarang nga mahuptan ang isa ka tawo nga buhi sa sulod sang tatlo ka adlaw kag tatlo ka gab-i sa tiyan sang daku nga isda. Maayo gid nga dumdumon naton karon nga si Jehova amo “ang Dios nga sa iya kamut yara ang imo ginhawa.” (Daniel 5:23) Utang naton sa iya ang aton kabuhi. Nagapasalamat bala kita sa sini? Kon amo, indi bala nga takus gid nga tumanon naton si Jehova?

Kamusta naman sa bahin ni Jonas? Natun-an bala niya nga magpasalamat kay Jehova paagi sa pagtuman? Huo. Pagkatapos sang tatlo ka adlaw kag tatlo ka gab-i, gindala si Jonas sang isda sa higad baybay kag “ginsuka niya si Jonas sa mamala nga duta.” (Jonas 2:10) Hunahunaa lamang, pagkatapos sining tanan, indi na kinahanglan ni Jonas nga maglangoy pahigad sa baybay. Siempre pa, kinahanglan niya nga tultulon ang iya asaynment halin didto. Apang wala madugay, natilawan naman ang iya pagkamapinasalamaton. Ang Jonas 3:1, 2 nagasiling: “Niyan ang polong sang GINOO nag-abut kay Jonas sa ikaduhang tion, nga nagasiling, ‘Tindug, kadto sa Ninive, inang daku nga banwa, kag ibantala sa iya ang wali nga ginasogo ko sa imo.’” Ano ang himuon ni Jonas?

Wala nangalag-ag si Jonas. Mabasa naton: “Gani nagtindug si Jonas kag nagkadto sa Ninive, sono sa polong sang GINOO.” (Jonas 3:3) Nagtuman si Jonas. Maathag nga nakatuon si Jonas sa iya sayop. Kinahanglan nga ilugon man naton ang pagtuo ni Jonas. Tandaan naton nga tanan kita makasayop. (Roma 3:23) Apang nagapangampo bala kita, ukon nagatuon sa aton mga sayop, nagabag-o, kag nagapanikasog nga mangin matinumanon sa pag-alagad sa Dios?

Ginpadyaan bala ni Jehova ang pagkamatinumanon ni Jonas? Huo. Una, mahimo nga nahibaluan ni Jonas nga naluwas ang mga marinero. Nagkanay gilayon ang unos sa tapos sang iya pagsakripisyo, kag ang mga marinero “nagkahadluk sing lakas” kay Jehova kag naghalad sa iya sa baylo nga sa ila butig nga mga dios.—Jonas 1:15, 16.

Sang ulihi, mas daku pa nga padya ang iya natigayon. Gingamit ni Jesus ang kalawigon ni Jonas sa tiyan sang daku nga isda bilang matagnaon nga paglaragway sang iya kalawigon sa lulubngan, ukon Sheol. (Mateo 12:38-40) Pat-od nga malipay gid si Jonas nga mahibaluan ini nga pagpakamaayo kon banhawon na sia diri sa duta! (Juan 5:28, 29) Luyag ka man pakamaayuhon ni Jehova. Kaangay ni Jonas, nagatuon ka bala sa imo mga sayop kag nagapakita sing matinumanon kag masinakripisyuhon nga panimuot?

[Mga Nota]

 [Kahon/Retrato sa pahina 29]

Ginaduhaduhaan sang mga Kritiko

▪ Natabo gid bala ang mga sugilanon sa tulun-an sang Jonas sa Biblia? Halin pa sang una, ginaduhaduhaan na ini sang mga kritiko. Sa karon, ginakabig sang mga nagatuon sa mga sinulatan sa Biblia nga ini nga tulun-an sugidsugid ukon leyenda lamang. Isa ka awtor sang ika-19 nga siglo ang nagreport nga ginpaathag sang isa ka pari ang sugilanon tuhoy kay Jonas kag sa daku nga isda bilang isa lamang ka leyenda: Si Jonas kuno nagdayon sa isa ka hotel sa Joppe nga may ngalan Ang Balyena. Sang kulang ang iya inugbayad, ginpalayas sia sang tag-iya. Amo kuno sini ang buot silingon sang “paglamon” kag sang ulihi ‘pagsuka’ sa iya sang balyena. Ginapakita sini nga daw mas determinado pa ang mga kritiko nga lamunon si Jonas sangsa daku nga isda!

Ngaa madamo gid ang nagaduhaduha sa sini nga tulun-an sa Biblia? Bangod nagasugid ini sing mga milagro. Sa pagtamod sang madamo nga kritiko, ang mga milagro imposible nga matabo. Apang husto bala sila? Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Ginapatihan ko bala ang una nga dinalan sa Biblia?’ Nagasiling ini: “Sa ginsuguran gintuga sang Dios ang langit kag ang duta.” (Genesis 1:1) Minilyon ka rasonable nga tawo sa bug-os nga kalibutan ang nagapati sa sini nga kamatuoran. Apang ang ginapaathag sini nga dinalan sobra pa sa bisan ano nga milagro nga ginalaragway sang ulihi sa Biblia.

Binagbinaga: Para sa Isa nga nagtuga sang mabituon nga kalangitan kag sang tanan nga dalayawon nga tinuga sa duta, sa diin dampi sa tulun-an sang Jonas ang daw imposible? Ang pagpahanabo sing bagyo? Pagsugo sa daku nga isda nga lamunon ang isa ka tawo kag iluad man ini sa ulihi? Para sa Isa nga labing gamhanan, ini nga mga butang mahapos lang himuon.—Isaias 40:26.

Kon kaisa, may mga hitabo nga indi mapaathag, pero indi man Dios ang nagpahanabo. Halimbawa, ginasugidsugid nga sang 1758, isa ka marinero sa Dagat Mediteraneo ang nahulog sa sakayan kag ginlamon sang bagis. Apang, ginpalukpan sang kanyon ang bagis. Naigo ang bagis amo nga ginluad sini ang marinero. Nakaluwas ang marinero nga halos wala sing kasamaran. Kon matuod gid man ini nga sugilanon, katingalahan gid ini, apang indi ini milagro. Indi bala nga sobra pa sa sini ang mahimo sang gamhanan nga Dios?

Apang ginapilit sang mga nagapangduhaduha nga wala sing tawo nga mabuhi sing tatlo ka adlaw sa sulod sang isda. Apang, naideyahan gani sang mga tawo nga makasalom sing malawig sa idalom sang tubig sa bulig sang mga tangke nga ginsudlan sang hangin. Indi bala nga mas masarangan sang labing gamhanan kag maalam nga Dios nga tipigan nga buhi si Jonas sa sulod sang tatlo ka adlaw? Subong sang ginsiling sadto sang isa ka anghel ni Jehova kay Maria nga iloy ni Jesus, “wala sing kapahayagan sang Dios nga indi niya matuman.”—Lucas 1:37.

Ano pa ang pamatuod nga sibu suno sa maragtas ang tulun-an sang Jonas? Detalyado kag sibu gid ang paglaragway ni Jonas sa sakayan kag sa mga tripulante sini. Mabasa sa Jonas 1:5 nga gintagbong sang mga marinero ang mga dala nga yara sa sakayan, sa pagpamag-an sini. Ginapakita sang mga istoryador kag sang panudlo sang mga Judiyo sang una nga amo ini ang kinaandan nga ginahimo kon maglain ang tiempo. Sibu man sa maragtas kag sa mga nakutkutan ang paglaragway ni Jonas sa Ninive. Labaw sa tanan, ginpatuhuyan man ni Jesucristo ang tatlo ka adlaw ni Jonas sa tiyan sang daku nga isda bilang paglaragway sang iya tatlo ka adlaw sa lulubngan. (Mateo 12:38-40) Ang pagsambit ni Jesus sa sugilanon ni Jonas nagapamatuod nga natabo gid ini.

“Wala sing kapahayagan sang Dios nga indi niya matuman.”—LUCAS 1:37

[Retrato sa pahina 26]

Sa pagpamilit ni Jonas, ginhakwat kag ginhaboy sia sang mga marinero sa dagat