1. Anong makatulublag nga mga hitabo ang naabtan ni Nehemias sang nagbalik sia sa Jerusalem? (Tan-awa ang laragway.)

MAY ginaistoryahan ang mga pumuluyo sang Jerusalem. May malaut nga dumuluong nga nagatener sa isa ka hulot sang templo. Ginbayaan sang mga Levita ang ila asaynment. Sa baylo nga manguna sa pagsimba, naganegosyo ang mga gulang sa Adlaw nga Inugpahuway. Madamo nga Israelinhon ang nagaminyo sang indi Judiyo. Pila lang ini sang makatulublag nga mga hitabo nga naabtan ni Nehemias sang nagbalik sia sa Jerusalem sang mga 443 B.C.E.—Neh. 13:6.

2. Paano nangin balaan nga pungsod ang Israel?

² Ang Israel isa ka pungsod nga nadedikar sa Dios. Sang 1513 B.C.E., nalipay ang mga Israelinhon nga himuon ang kabubut-on ni Jehova. Nagsiling sila: “Ang tanan nga polong nga napamolong sang GINOO himoon namon.” (Ex. 24:3) Gani ginpakabalaan sila sang Dios, ukon ginpain subong iya pinili nga katawhan. Daku gid ini nga pribilehiyo! Kuarenta ka tuig sang ulihi, ginpahanumdom sila ni Moises: “Ikaw katawohan nga balaan sa GINOO nga imo Dios; ang GINOO nga imo Dios nagpili sa imo nga mangin-iya katawohan nga kaugalingon, labaw sa tanan nga katawohan nga yara sa kadaygan sang duta.”—Deut. 7:6.

3. Ano ang kahimtangan sa espirituwal sang mga Judiyo sang nag-abot si Nehemias sa Jerusalem sa ikaduha nga tion?

³ Makapasubo nga wala magdugay ang kakugi sang Israel subong balaan nga pungsod. Bisan pa may pila nga nagaalagad sa Dios, ang mga Judiyo sa kabilugan masami nga nagapakitakita lamang nga balaan, ukon debotado, sa baylo nga himuon nila ang kabubut-on sang Dios. Sang nag-abot si Nehemias sa Jerusalem sa ikaduha nga tion, mga isa ka gatos ka tuig na nga nakabalik halin sa Babilonia ang matutom nga nagkalabilin para ipasag-uli ang matuod nga pagsimba. Sini nga tion, nagtahaw liwat ang kakugi sang pungsod sa espirituwal nga mga butang.

4. Ano nga mga punto ang binagbinagon naton para makapabilin kita nga balaan nga katawhan?

⁴ Pareho sang mga Israelinhon, ang mga Saksi ni Jehova  sa kabilugan ginpakabalaan man sang Dios. Ang hinaplas nga mga Cristiano kag ang “dakung kadam-an” mga balaan, ukon ginpain para sa sagrado nga pag-alagad. (Bug. 7:9, 14, 15; 1 Cor. 6:11) Indi naton luyag nga madula ang aton balaan nga tindog sa atubangan sang Dios pareho sang natabo sa mga Israelinhon. Ano ang makabulig sa aton para indi ini matabo kag makapabilin nga balaan kag mapuslanon sa pag-alagad kay Jehova? Sa sini nga pagtinuon, binagbinagon naton ang apat ka punto nga ginpadaku sa Nehemias kapitulo 13: (1) Paglikaw sa malain nga kaupdanan; (2) pagsakdag sa teokratiko nga mga kahimusan; (3) pag-una sa espirituwal nga mga butang; kag (4) paghupot sang imo Cristianong identidad. Isaisahon naton ini.

5, 6. Sin-o sanday Eliasib kag Tobias, kag ano ang mahimo nga rason nga suod si Eliasib kay Tobias?

⁵ Basaha ang Nehemias 13:4-9. Napalibutan kita sang malain nga mga impluwensia, gani indi mahapos magpabilin nga balaan. Binagbinaga sanday Eliasib kag Tobias. Si Eliasib mataas nga saserdote, kag si Tobias isa ka Amonhon kag mahimo manubo nga opisyal sang gobierno sang Persia sa Judea. Ginpamatukan nanday Tobias kag sang iya mga kaupdanan ang mga panikasog ni Nehemias nga patindugon liwat ang pader sang Jerusalem. (Neh. 2:10) Ang mga Amonhon ginadumilian sa pagkadto sa templo. (Deut. 23:3) Gani ngaa ginhatagan sang mataas nga saserdote si Tobias sing lugar sa kalan-an sang templo?

⁶ Si Tobias nangin suod nga kaupod ni Eliasib. Si Tobias kag ang iya anak nga si Jehohanan nangasawa sang mga Judiya, kag madamo nga Judiyo ang nagatahod kay Tobias. (Neh. 6:17-19) Ang isa sa mga apo ni Eliasib ginpamana sang bata ni Sanbalat, nga gobernador sang Samaria, kag isa sa suod nga mga kaupod ni Tobias. (Neh. 13:28) Mahimo nga amo ini ang rason kon ngaa gintugutan sang mataas nga saserdote nga si Eliasib nga impluwensiahan sia sang isa ka di-tumuluo kag manugpamatok. Pero nagpakita si Nehemias sing pagkamainunungon kay Jehova paagi sa pagpanghaboy sang tanan nga pagkabutang ni Tobias sa gua sang kalan-an.

7. Paano ginalikawan sang mga gulang kag sang iban pa nga madagtaan ang ila balaan nga tindog sa atubangan ni Jehova?

⁷ Subong katawhan nga nadedikar sa Dios, dapat si Jehova gid ang una naton nga unungan. Indi kita makapabilin nga balaan kon indi naton pagsundon ang iya matarong nga mga talaksan. Indi naton dapat pagpasulabihon ang aton mga pamilya sangsa mga prinsipio sa Biblia. Ang mga gulang ginatuytuyan sang panghunahuna ni Jehova, indi sang ila kaugalingon nga mga opinyon ukon balatyagon. (1 Tim. 5:21) Ginalikawan gid sang mga gulang ang bisan ano nga magkompromiso sang ila tindog sa Dios.—1 Tim. 2:8.

8. Ano ang dapat dumdumon sang dedikado nga mga alagad ni Jehova parte sa ila kaupdanan?

⁸ Dapat naton dumdumon nga “ang malain nga pagpakig-upod nagapalain sang mapuslanon nga mga batasan.” (1 Cor. 15:33) Ang iban naton nga kapamilya mahimo nga malain nga impluwensia sa aton. Sang primero, maayo nga halimbawa si Eliasib sa katawhan kay ginsakdag gid niya si Nehemias sa pagpatindog liwat sang pader sang Jerusalem. (Neh. 3:1) Pero sang ulihi, ang malain nga impluwensia ni Tobias kag sang iban mahimo nga nag-impluwensia kay Eliasib nga himuon ang mga butang nga nagdagta sa iya sa atubangan ni Jehova. Ang maayo nga mga kaupdanan nagapalig-on sa aton nga maghimo sang mapuslanon nga mga hilikuton, subong sang pagbasa sang Biblia, pagtambong sa mga miting, kag pagministeryo. Ginapalangga gid naton kag ginaapresyar ang aton mga kapamilya nga nagaimpluwensia sa aton sa paghimo sing husto.

9. Ngaa nauntat ang mga kahimusan sa templo, kag sin-o ang ginbasol ni Nehemias?

⁹ Basaha ang Nehemias 13:10-13. Maathag nga wala na sing may nagaamot sa templo  sang nagbalik si Nehemias sa Jerusalem. Bangod sini, ginbayaan sang mga Levinhon ang ila mga asaynment kag nagtrabaho liwat sa ila uma. Gani, ginbasol ni Nehemias ang mga manugdumala kay ginpabay-an nila ang ila mga responsibilidad. Mahimo nga wala sila nagapangolekta sang ikanapulo ukon wala nila ini ginadala sa templo. (Neh. 12:44) Amo nga naghimo sing pamaagi si Nehemias nga kolektahon ini. Nagtangdo sia sing masaligan nga mga lalaki nga magadumala sa mga bahandian sang templo kag sa pagpanagtag sini sa ulihi.

10, 11. Ano nga pribilehiyo ang mahimo sang katawhan sang Dios para suportahan ang matuod nga pagsimba?

¹⁰ May matun-an bala kita sa sini? Huo, kay ginapahanumdom kita nga may pribilehiyo kita nga padunggan si Jehova paagi sa aton mga pagkabutang. (Hulu. 3:9) Kon nagaamot kita para suportahan ang iya hilikuton, ginahatag lamang naton kay Jehova ang iya na ginapanag-iyahan. (1 Cron. 29:14-16) Mahimo magbatyag kita nga daw wala kita sing mahatag, pero kon gusto gid naton, tanan kita makaamot gid.—2 Cor. 8:12.

¹¹ Sa sulod sang madamo nga tinuig, ginaimbitar sang isa ka pamilya ang tigulang nga mag-asawa nga espesyal payunir nga magkaon sing isa ka bes kada semana upod sa ila. Bisan pa walo ka bilog ang ila kabataan, ang iloy pirme nagasiling, “Duha man lang ka pinggan ang idugang ta.” Simple lang nga butang ang pagpakaon kada semana, pero nagapasalamat gid sa sini nga pagkamaabiabihon ang mga payunir! Nangin pagpakamaayo man sila sa sini nga pamilya. Ang ila makapalig-on nga ginsiling kag mga eksperiensia nakabulig sa mga kabataan nga mag-uswag sa espirituwal. Sang ulihi, tanan sila nagsulod sa bug-os tion nga pag-alagad.

12. Anong maayo nga halimbawa ang ginpakita sang gintangdo nga mga lalaki sa kongregasyon?

¹² Ang isa pa ka leksion amo: Kaangay ni Nehemias, ang gintangdo nga mga lalaki sa karon nagapanguna sa pagsuporta sa teokratiko nga mga kahimusan. Nakabenepisyo ang mga kauturan sa ila halimbawa. Sa sini nga bahin, ginailog man sang mga gulang si apostol Pablo. Ginsuportahan niya ang matuod nga pagsimba kag naghatag sing mapuslanon nga panuytoy. Halimbawa, may praktikal sia nga mga panugda kon paano mag-amot.—1 Cor. 16:1-3; 2 Cor. 9:5-7.

13. Paano ginpakita sang pila ka Judiyo nga wala nila ginatahod ang Adlaw nga Inugpahuway?

¹³ Basaha ang Nehemias 13:15-21. Kon mangin masako kita sa materyal, amat-amat nga madula ang aton espirituwalidad. Suno sa Exodo 31:13, ang Adlaw nga Inugpahuway  nagapahanumdom sa mga Israelinhon nga ginpakabalaan sila nga katawhan. Dapat nila ini gamiton sa pagsimba sang pamilya, pagpangamuyo, kag pagpamalandong sa Kasuguan sang Dios. Pero para sa pila ka kaupdanan ni Nehemias, ordinaryo lang ini nga adlaw kay nagpadayon sila sa ila mga hilikuton. Ginbalewala nila ang pagsimba. Bangod sini, sang sirom na sang ikan-om nga adlaw, ginpasira ni Nehemias ang ganhaan kag gintabog ang mga negosyante antes magsugod ang Adlaw nga Inugpahuway.

14, 15. (a) Ano ang matabo sa aton kon indi naton paglimitehan ang aton tion sa pagpangita sing kuarta? (b) Paano kita makasulod sa kapahuwayan sang Dios?

¹⁴ Ano ang matun-an naton kay Nehemias? Ang isa ka leksion amo nga dapat naton limitahan ang tion sa pagpangita sing kuarta. Kay kon indi, mahapos lang kita matublag, ukon matunga pa gani ang aton atension, ilabi na kon nanamian kita sa aton sekular nga trabaho. Dumduma ang paandam ni Jesus tuhoy sa pagpaulipon sa duha ka agalon. (Basaha ang Mateo 6:24.) Puede makatipon sing kuarta si Nehemias, pero paano niya gingamit ang iya tion sa Jerusalem? (Neh. 5:14-18) Sa baylo nga magnegosyo sa mga taga-Tiro ukon sa iban, gingamit niya ang iya tion sa pagbulig sa iya mga kauturan kag sa pagpakabalaan sa ngalan ni Jehova. Sa karon, ginagamit man sang mga gulang kag mga ministeryal nga alagad ang ila tion para sa kongregasyon, kag nalipay sa sini ang ila mga masigkatumuluo. Bangod sini, may gugma, paghidait, kag kalig-unan sa katawhan sang Dios.—Ezeq. 34:25, 28.

¹⁵ Bisan wala na ginapatuman sa mga Cristiano ang Adlaw nga Inugpahuway, si Pablo nagasugid sa aton nga “may nabilin pa nga kapahuwayan subong sa adlaw nga inugpahuway para sa katawhan sang Dios.” Nagsiling pa sia: “Ang tawo nga nakasulod sa kapahuwayan sang Dios nakapahuway man gikan sa iya kaugalingon nga mga buhat, subong nga ang Dios nagpahuway man gikan sa iya mga buhat.” (Heb. 4:9, 10) Bilang mga Cristiano, mahimo kita makasulod sa kapahuwayan sang Dios kon matinumanon kita nga nagapanghikot nahisuno sa iya katuyuan. Ginauna bala ninyo sang imo pamilya ang pangpamilya nga pagsimba, mga miting, kag pagministeryo? Dapat kita mangin malig-on ilabi na kon wala ginatahod sang aton amo ukon mga kaupod sa trabaho ang aton pag-alagad sa Dios. Pareho lang nga kinahanglan naton ‘isira ang ganhaan sang siudad kag tabugon ang mga taga-Tiro’ para mauna naton kag mahatagan sing nagakaigo nga atension ang balaan nga mga butang. Bangod ginpakabalaan kita, maayo nga pamangkuton naton ang aton kaugalingon, ‘Ginapakita bala sang akon pagkabuhi nga ginpain ako para sa pag-alagad kay Jehova?’—Mat. 6:33.

16. Paano nabutang sa katalagman ang identidad sang pungsod bilang balaan nga katawhan sang panahon ni Nehemias?

¹⁶ Basaha ang Nehemias 13:23-27. Sang panahon ni Nehemias, nagapangasawa ang mga Israelinhon sang dumuluong nga mga babayi. Sa iya una nga pagduaw sa Jerusalem, ginpapirma ni Nehemias ang tigulang nga mga lalaki sang kasugtanan nga nagapanumpa nga ang Israelinhon nga mga lalaki indi magminyo sing mga pagano. (Neh. 9:38; 10:30) Pero pila ka tuig sang ulihi, nasapwan niya nga ining mga Judiyo wala lamang nangasawa sing mga dumuluong kundi halos madula na nila ang ila identidad bilang balaan nga katawhan sang Dios! Ang mga kabataan sining dumuluong nga mga babayi indi makahibalo magbasa ukon maghambal sing Hebreo. Kon magdaku na sila, magapakilala pa ayhan sila nga mga Israelinhon? Ukon kabigon nila ang ila kaugalingon nga mga Asdodnon, Amonhon, ukon Moabnon? Bangod indi sila makahibalo sang Hebreo, mahangpan ayhan nila ang Kasuguan sang Dios? Paano nila makilala kag maalagad si Jehova sa baylo sang butig nga mga dios nga ginasimba sang ila mga iloy? Kinahanglan maghulag gilayon, kag amo sini ang ginhimo ni Nehemias.—Neh. 13:28.

17. Paano mabuligan sang mga ginikanan ang ila kabataan nga makatigayon sang kaangtanan kay Jehova?

 ¹⁷ Sa karon, dapat kita maghulag para mabuligan ang aton kabataan sa pagtigayon sang Cristianong identidad. Mga ginikanan, pamangkuta ang inyo kaugalingon, ‘Daw ano kasagad ang akon kabataan sa paghambal sing “putli nga bibig” ukon lenguahe sang kamatuoran sa Kasulatan? (Sof. 3:9) Makita bala sa pag-istoryahanay sang akon kabataan ang impluwensia sang espiritu sang Dios, ukon ang iya sang kalibutan?’ Indi dayon mangampo kon may kinahanglan pa sila pauswagon. Kinahanglan ang tion para matun-an ang isa ka lenguahe, labi na gid kon madamo sing tublag. Nagaatubang ang imo kabataan sang madamo nga pag-ipit para magkompromiso. Gani, gamita ang inyo Pangpamilya nga Pagsimba kag ang iban pa nga kahigayunan nga buligan ang inyo kabataan nga makapalambo sang suod nga kaangtanan kay Jehova. (Deut. 6:6-9) Ipadaku ang mga benepisyo kon mangin tuhay sila sa kalibutan ni Satanas. (Juan 17:15-17) Kag tinguhai nga lab-uton ang ila tagipusuon.

18. Ngaa ang mga ginikanan amo gid ang yara sa pinakamaayo nga kahimtangan sa paghanda sa ila mga kabataan nga magdedikar kay Jehova?

¹⁸ Sa ulihi, ang kada bata magadesisyon kon alagdon niya ang Dios. Pero, daku ang mahimo sang mga ginikanan. Nagalakip ini sang pagpahamtang sing maayo nga halimbawa, paghatag sing maathag nga mga limitasyon, kag pagbinagbinag upod sa ila sang mga resulta sang ila mga desisyon. Mga ginikanan, kamo gid ang yara sa pinakamaayo nga kahimtangan sa paghanda sa inyo mga kabataan nga magdedikar kay Jehova. Kinahanglan nila ang inyo bulig para matigayon nila kag mahuptan ang ila Cristianong identidad. Siempre, tanan kita dapat magbantay agod indi naton madula ang aton malaragwayon nga “mga panapton”—ang mga kinaiya kag talaksan nga nagapakilala sa aton bilang mga sumulunod sang Cristo.—Bug. 3:4, 5; 16:15.

19, 20. Paano kita dumdumon ni Jehova para “sa kaayohan”?

¹⁹ Ang isa sa mga kadungan ni Nehemias amo si manalagna Malaquias nga nagsiling nga “ang tolon-an nga handumanan ginsulat . . . tungud sa mga nagkahadluk sa GINOO kag nagpainoino sa iya ngalan.” (Mal. 3:16, 17) Indi gid pagkalipatan sang Dios ang mga nagakahadlok kag nagahigugma sa iya ngalan.—Heb. 6:10.

²⁰ Nangamuyo si Nehemias: “Dumduma ako, O Dios ko, nga sa kaayohan.” (Neh. 13:31) Pareho kay Nehemias, ang aton ngalan isulat sa tulun-an nga handumanan sang Dios kon padayon naton nga likawan ang malain nga kaupdanan, sakdagon ang teokratiko nga mga kahimusan, unahon ang espirituwal nga mga butang, kag amligan ang aton Cristianong identidad. Kabay nga ‘padayon naton nga tilawan kon yara kita sa pagtuo.’ (2 Cor. 13:5) Kon huptan naton ang aton balaan nga kaangtanan kay Jehova, dumdumon niya kita para “sa kaayohan.”