Pamangkot sang Amon mga Bumalasa

May paglaum pa bala nga mabanhaw ang isa ka lapsag nga nahulog ukon nabun-ag nga patay?

Sa mga wala nakaeksperiensia sing kasakit nga mapatyan sing lapsag, mabudlay nila mahangpan ang balatyagon sang isa nga nakaeksperiensia sini. Grabe gid ang pagpangasubo sang pila ka ginikanan nga namatyan sing lapsag. May isa ka iloy nga namatyan sing lima ka lapsag antes ini mabun-ag. Sang ulihi, nalipay sia nga ang nagsunod niya nga duha ka bata nagdaku subong mapagros nga mga bata nga lalaki. Apang, indi niya gihapon malimtan ang iya mga lapsag nga nahulog. Tubtob buhi sia, nahibaluan niya kon pila na kuntani ang edad sang iya napatay nga mga lapsag. Ini bala nga mga Cristiano makapaabot nga mabanhaw pa ang ila napatay nga mga lapsag?

Ang simple nga sabat: Wala kita nakahibalo. Ang Biblia wala direkta nga nagasiling nga pagabanhawon ang mga lapsag nga nahulog ukon nabun-ag nga patay. Apang, ang Pulong sang Dios may mga prinsipio nga makabulig sa pagsabat sa sini nga pamangkot kag makahatag sing lugpay.

Binagbinagon naton ang duha ka pamangkot may kaangtanan sa sini. Una, sa pagtamod ni Jehova san-o bala nagasugod ang kabuhi sang tawo—sa pagpanamkon ukon sa pagkabun-ag? Ikaduha, paano ginatamod ni Jehova ang wala pa mabun-ag nga lapsag—isa bala ka pinasahi nga indibiduwal ukon isa lamang ka grupo sang mga selula sa tiyan sang iloy? Ang mga prinsipio sa Biblia nagahatag sing maathag nga mga sabat sa sining duha ka pamangkot.

Suno sa Kasuguan nga ginhatag sang Dios kay Moises, ang kabuhi nagasugod indi sa pagkabun-ag kundi sing mas temprano pa. Paano? Ginpakita sini nga pagasilutan sing kamatayon ang nagapatay sang isa ka fetus. Ining kasuguan nagasiling: “Magabayad ka sing kabuhi sa kabuhi.” * (Ex. 21:22, 23) Gani, ang wala pa matawo nga lapsag may kabuhi na kag isa na ka buhi nga kalag. Ang paghibalo sa sini nga kamatuoran nakabulig sa minilyon ka Cristiano nga isikway ang aborsion, kay isa ini ka mabug-at nga sala batok sa Dios.

Ano ang pagtamod ni Jehova sa kabuhi sang wala pa mabun-ag nga lapsag? Ang kasuguan nga ginsambit kaina nagapatuman nga dapat patyon ang tawo nga nangin kabangdanan sang kamatayon sang wala pa mabun-ag nga lapsag. Gani, maathag nga ang kabuhi sang wala pa matawo nga lapsag may daku nga balor sa pagtamod sang Dios. Magluwas sini, madamo nga teksto sa Biblia ang nagapakita nga ginatamod ni Jehova ang wala pa matawo nga mga lapsag subong pinasahi nga mga indibiduwal. Halimbawa, si Hari David nagsiling tuhoy kay Jehova: “Ginputus mo ako sa tiyan sang akon iloy. . . . Ang imo mga mata nakakita sang akon wala mahuman nga kinaugali; sa imo tolon-an nasulat na sila tanan, ang mga adlaw nga ginpat-ud nga sa akon.”—Sal. 139:13-16; Job 31:14, 15.

Nakita man ni Jehova nga ang wala pa matawo nga lapsag may pinasahi na nga mga kinaiya kag makita man niya kon ano ang ila posible nga himuon pagdaku nila. Samtang nagabusong sing kapid nga lalaki ang asawa ni Isaac nga si Rebeca, nagtagna si Jehova tuhoy sa sining duha ka lapsag nga nagadis-uganay sa iya tiyan, kag nagapakita ini nga nahibaluan na ni Jehova ang ila mga kinaiya nga makaapektar sa madamo nga tawo sa palaabuton.—Gen. 25:22, 23; Roma 9:10-13.

Makapainteres man ang natabo sang wala pa mabun-ag si Juan Bautista. Ang Ebanghelyo nagsiling: “Sang mabatian ni Elisabet ang panamyaw ni Maria, ang lapsag nagkibo sa iya taguangkan; kag si Elisabet napuno sing balaan nga espiritu.” (Luc. 1:41) Sa paglaragway sini nga kahimtangan, ang doktor nga si Lucas naggamit sing Griego nga tinaga nga pareho nga nagapatuhoy sa fetus kag sa nabun-ag na nga lapsag. Amo man ini nga tinaga ang gingamit niya sang ginpatuhuyan niya ang lapsag nga si Jesus nga nagahigda sa pasungan.—Luc. 2:12, 16; 18:15.

 Sa kabug-usan, ginapakita bala sang Biblia nga may daku gid kinatuhayan ang wala pa mabun-ag nga lapsag kag ang isa nga nabun-ag na? Wala. Kag nagasibu ina sa mga tukib sang moderno nga siensia. Halimbawa, natukiban sang mga researcher nga ang wala pa mabun-ag nga lapsag makabatyag na sa mga nagakatabo sa gua sang tiyan sang iya iloy. Gani, indi makapakibot nga ang nagabusong nga iloy makapalambo sing suod nga kaangtanan sa lapsag sa iya tiyan.

Indi mapat-od kon san-o gid ang espesipiko nga tion nga maggua ang kada lapsag. Binagbinaga ini nga halimbawa: Ang isa ka iloy nagbun-ag sing lapsag nga kulang sing binulan, kag napatay ini pagligad sing pila ka adlaw. Ang isa naman ka iloy nagadala sing lapsag nga kompleto sing binulan, apang napatay ang lapsag antes ini maggua. Makalaum bala ang una nga iloy nga mabanhaw ang iya bata bangod nabun-ag ini bisan kulang sing binulan, apang wala bala sina nga paglaum ang ikaduha nga iloy?

Sa pagsumaryo, maathag nga ginatudlo sang Biblia nga ang kabuhi nagasugod na sa pagpanamkon pa lang kag ginatamod na ni Jehova ang wala pa mabun-ag nga lapsag nga pinasahi kag ginapabaloran niya subong indibiduwal. Bangod sini nga mga kamatuoran sa Biblia, ang pila ka tawo nagabatyag nga indi nagakaigo nga maghinakop nga wala sing paglaum nga mabanhaw ang mga lapsag nga napatay antes pa mabun-ag. Nagabatyag sila nga ina nga pangatarungan nagapahuyang sang aton panindugan batok sa aborsion, nga napasad gid sa sina nga mga kamatuoran.

Sang nagligad, ini nga magasin nagpautwas sing pila ka praktikal nga mga pamangkot nga daw nagaduhaduha sa posibilidad nga mabanhaw pa ang mga lapsag nga napatay antes mabun-ag. Halimbawa, ibutang bala sang Dios ang fetus sa tiyan sang isa ka babayi sa Paraiso? Apang, pagkatapos sang dugang pa nga mga pagtuon, pagpangamuyo kag pagpamalandong, naghinakop ang Nagadumala nga Hubon nga indi ina daku nga upang sa pagkabanhaw. Si Jesus nagsiling: “Ang tanan nga butang posible sa Dios.” (Mar. 10:27) Ang eksperiensia mismo ni Jesus nagapamatuod sini nga pinamulong; ang iya kabuhi sa langit ginliton sa tiyan sang lamharon nga dalaga. Imposible ini matabo kon sa tawo lang.

Gani, nagakahulugan bala ini nga ginatudlo sang Biblia nga ang mga lapsag nga napatay antes mabun-ag pagabanhawon? Dapat ipadaku naton nga wala ini ginasabat sing direkta sang Biblia, amo nga indi kita mag-insister nga mabanhaw sila. Ini nga topiko mahimo magpautwas sing wala katapusan nga mga pamangkot. Gani maayo gid nga indi kita maghaumhaum. Itugyan na lang naton ini kay Jehova nga Dios, nga bugana sa mahigugmaon nga kaayo kag kaluoy. (Sal. 86:15) Wala duhaduha nga nalangkag gid sia nga baliskaron ang halit nga natuga sang kamatayon paagi sa pagkabanhaw. (Job 14:14, 15) Makasalig kita nga ginahimo niya pirme kon ano ang husto. Magahatag sia sing kaumpawan sa mga kasakit nga naeksperiensiahan naton sa sining malaut nga kalibutan samtang mahigugmaon niya nga ginatuytuyan ang iya Anak sa “paglaglag sa mga binuhatan sang Yawa.”—1 Juan 3:8.

[Nota]

[Retrato sa pahina 13]

Magahatag si Jehova sing kaumpawan sa tanan nga masakit nga eksperiensia