Armagedon—Isa ka Makalilipay nga Panugod

ANG tinaga nga “Armagedon” naghalin sa Hebreo nga ekspresyon nga “Har⁠–​Magedon,” ukon “Bukid sang Megido.” Masapwan ini sa Bugna 16:​16, nga nagasiling: “Gintipon nila sila sing tingob sa duog nga ginatawag sa Hebreo Har⁠–​Magedon.” Sin-o ang ginatipon sa Armagedon, kag ngaa? Duha lamang ka bersikulo antes sini, sa Bugna 16:​14, amo sini ang mabasa naton: ‘Ang mga hari sang bug-os napuy-an nga duta ginatipon sing tingob sa inaway sang daku nga adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan.’ Natural lamang nga ina nga mga pinamulong magapautwas sing interesante pa nga mga pamangkot. Sa diin magapakig-away ining “mga hari?” Ano ang rason nga magapakig-away sila, kag sin-o ang ila kontra? Magagamit bala sila, subong sang ginapatihan sang madamo, sing malaglagon nga mga hinganiban? May mga makalampuwas bala sa Armagedon? Tuguti ang Biblia nga sabton ina nga mga pamangkot.

Ang pagpatuhoy bala sa “Bukid sang Megido” nagakahulugan nga ang Armagedon mahanabo sa isa ka partikular nga bukid sa Natung-an nga Sidlangan? Indi. Una, wala sing subong sina nga bukid​—⁠sa lokasyon anay sang dumaan nga Megido, isa lamang ka pukatod nga mga 20 metros ang kataason ang nagatindog sa tupad sang nalupyakan nga patag. Dugang pa, indi makaigo sa palibot sang Megido ang tanan nga “mga hari sang duta kag ang ila mga hangaway.” (Bugna 19:19) Apang, ang Megido amo anay ang lokasyon sang pila sang labing masandukot kag natapos nga mga inaway sa maragtas sang Natung-an nga Sidlangan. Amo kon ngaa, ang ngalan nga Armagedon nagasimbulo sa isa ka natapos nga inaway, kay klaro kon sin-o ang nagdaug.​—⁠Tan-awa ang kahon nga “Megido​—⁠Isa ka Nagakaigo nga Simbulo,” sa pahina 5.

Ang Armagedon indi mahimo nga isa lamang ka inaway sa tunga sang mga pungsod sa duta, kay nagasiling ang Bugna 16:14 nga ang “mga hari sang bug-os napuy-an nga duta” nagtingob subong isa ka puersa sa “inaway sang daku nga adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan.” Sa iya inspirado nga tagna, nagsiling si Jeremias nga “ang mga pinatay ni Jehova” magalinapta “kutob sa isa ka ukbong sang duta tubtob sa isa ka ukbong sang duta.” (Jeremias 25:33) Busa, ang Armagedon indi isa ka inaway sang tawo nga mahanabo sa isa ka partikular nga lokasyon sa Natung-an nga Sidlangan. Inaway ini ni Jehova, kag apektado ang bug-os nga kalibutan.

Apang, talupangda nga sa Bugna 16:​16, ang Armagedon ginatawag nga isa ka “duog.” Sa Biblia, ang “duog” mahimo magpatuhoy sa isa ka kahimtangan ukon sitwasyon​—⁠sa sini nga kaso, ang kahimtangan amo ang pagtingob sang bug-os nga kalibutan sa pagpamatok kay Jehova. (Bugna 12:​6, 14) Sa Armagedon, ang tanan nga pungsod sang duta magatingob batok sa ‘mga hangaway sa langit’ nga ginapamunuan sang “Hari sang mga hari kag Ginuo sang mga ginuo,” si Jesucristo.​—⁠Bugna 19:​14, 16.

Kamusta naman ang ginasiling nga ang Armagedon isa kuno ka malaglagon nga sunog nga mangin resulta sang paggamit sing nuklear nga mga hinganiban ukon sang pagbungguanay sang planeta nga Duta kag sang isa ka butang gikan sa langit? Tugutan ayhan sang isa ka mahigugmaon nga Dios nga malaglag ang katawhan kag ang ila ginapuy-an nga duta sa sining makakulugmat nga paagi? Indi. Maathag nga nagsiling sia nga wala niya gintuga ang duta “sa walay pulos” kundi ‘ginhuman ini agod puy-an.’ (Isaias 45:18; Salmo 96:10) Sa Armagedon, indi paglaglagon ni Jehova ang aton kalibutan paagi sa isa ka kalayuhon nga kalamidad. Sa baylo, ‘laglagon niya ang mga nagalaglag sang duta.’​—⁠Bugna 11:18.

Armagedon​—⁠San-o?

Sa paglipas sang mga siglo, ang pamangkot nga nagapautwas sing walay katapusan nga espikulasyon amo gihapon, San-o magaabot ang Armagedon? Ang pag-usisa sang tulun-an sang Bugna sa bulig  sang impormasyon gikan sa iban pa nga mga bahin sang Biblia makabulig sa aton sa paghibalo kon san-o mahanabo ining importante gid nga inaway. Ginaangot sang Bugna 16:15 ang Armagedon sa pag-abot ni Jesus kaangay sang makawat. Ginpaanggid man ni Jesus sa makawat ang iya pag-abot agod maghukom sa sining sistema sang mga butang.​—⁠Mateo 24:​43, 44; 1 Tesalonica 5:2.

Subong ginapakita sang katumanan sang mga tagna sa Biblia, halin sang 1914 nagakabuhi na kita sa katapusan nga mga adlaw sining sistema sang mga butang.⁠ * Ang magatanda sang hingapusan nga bahin sang katapusan nga mga adlaw amo ang hut-ong sang tion nga gintawag ni Jesus nga “dakung kapipit-an.” Wala ginasugid sang Biblia kon ano kalawig ina nga hut-ong sang tion, apang ang mga kalamidad nga mahanabo sa sina nga panahon mangin mas grabe gid sangsa bisan ano nga naagihan sang tawo. Ang katapusan sinang dakung kapipit-an amo ang Armagedon.​—⁠Mateo 24:​21, 29.

Sanglit ang Armagedon amo “ang inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan,” indi ini mapunggan sang tawo. Napat-od na ni Jehova ang “gintalana nga tion” sa pagsugod sina nga inaway. “Indi ini magpalantang.”​—⁠Habacuc 2:3.

Mangin Makatarunganon ang Pagpakig-away sang Dios

Apang, ngaa mangin bug-os kalibutan ang pagpakig-away sang Dios? Ang Armagedon may  kaangtanan gid sa isa sang iya panguna nga mga kinaiya, ang katarungan. Ang Biblia nagasiling: “Si Jehova mahigugmaon sang katarungan.” (Salmo 37:28) Nakita niya ang tanan nga inhustisya nga ginahimo sang tawo. Natural lamang nga napukaw sini ang iya matarong nga kaakig. Amo kon ngaa, gintangdo niya ang iya Anak para sa isa ka matarong nga pagpakig-away agod laglagon ining bug-os nga malaut nga sistema.

Si Jehova lamang ang makasarang sang matarong kag may ginapili nga inaway nga sa tion sini, amligan ang mga indibiduwal nga may matarong nga tagipusuon, bisan diin man sila sa duta. (Mateo 24:​40, 41; Bugna 7:​9, 10, 13, 14) Kag sia lamang ang may kinamatarong sa pagpatuman sang iya pagkasoberano sa bug-os nga duta, kay sia ang nagtuga sini.​—⁠Bugna 4:11.

Ano nga mga puersa ang gamiton ni Jehova batok sa iya mga kaaway? Wala kita makahibalo. Ang nahibaluan lang naton amo nga may ikasarang sia sa paglaglag sa malaut nga mga pungsod. (Job 38:​22, 23; Sofonias 1:15-18) Apang, indi magpakigbahin sa inaway ang dutan-on nga mga sumilimba sang Dios. Ginapakita sang palanan-awon sa Bugna kapitulo 19 nga langitnon nga mga hangaway lamang ang magapakigbahin upod kay Jesucristo sa pagpakig-away. Wala sang bisan sin-o sa Cristianong mga alagad ni Jehova sa duta ang magapakigbahin.​—⁠2 Cronica 20:​15, 17.

Ang Dios sang Kaalam Nagahatag sing Nagakaigo nga Paandam

May mga makalampuwas bala? Sa pagkamatuod, wala sing dapat malaglag sa Armagedon. Nagsiling si apostol Pedro: ‘Indi luyag ni Jehova nga ang bisan sin-o malaglag kundi luyag niya nga ang tanan makadangat sa paghinulsol.’ (2 Pedro 3:9) Kag nagsiling si apostol Pablo nga ‘ang kabubut-on sang Dios amo nga ang tanan nga sahi sang mga tawo maluwas kag makadangat sa sibu nga ihibalo sang kamatuoran.’​—⁠1 Timoteo 2:4.

Sa sina nga katuyuan, maalamon nga ginpat-od ni Jehova nga ang “maayong balita sang ginharian” ginabantala sa bug-os nga duta, sa ginatos ka lenguahe. Ginahatagan ang mga tawo bisan diin sing kahigayunan nga maluwas. (Mateo 24:14; Salmo 37:34; Filipos 2:12) Ang mga magabaton sa maayong balita makalampuwas sa Armagedon kag magakabuhi sing dayon kag himpit sa paraiso nga duta. (Ezequiel 18:​23, 32; Sofonias 2:⁠3; Roma 10:13) Indi bala nga amo sini ang paabuton sang isa gikan sa isa ka Dios nga amo ang personipikasyon sang gugma?​—⁠1 Juan 4:8.

Magapakig-away Bala ang Dios sang Gugma?

Apang, madamo ang nagakatingala kon ngaa ang isa ka Dios nga amo mismo ang personipikasyon sang gugma magapahanabo sing kamatayon kag kalaglagan sa madamo gid nga mga tawo. Mapaanggid ang kahimtangan sa isa ka balay nga madamo sing ilaga. Indi ka bala magaugyon nga dapat amligan sang mainulikdon nga tag-iya sang balay ang ikaayong lawas kag kaayuhan sang iya pamilya paagi sa pagpapas sa mga ilaga?

Sing kaanggid, bangod sang tudok nga gugma ni Jehova sa mga tawo, dapat mahanabo ang inaway sang Armagedon. Ang katuyuan sang Dios amo nga himuon ang duta nga isa ka paraiso kag matigayon sang katawhan ang kahimpitan kag paghidait, nga “wala sing magapakurog sa ila.” (Miqueas 4:​3, 4; Bugna 21:4) Ano, nian, ang himuon sa mga tawo nga nagapamahog sa pagtublag sang paghidait kag kalig-unan sang ila mga isigkatawo? Dapat papason sang Dios ining mga “ilaga”​—⁠ang indi na magbag-o nga mga malauton​—⁠para lamang sa mga matarong.​—⁠2 Tesalonica 1:​8, 9; Bugna 21:8.

Ang kabangdanan sang madamo nga pagbangigay kag pagpinatyanay karon amo ang di-himpit nga paggahom sang tawo kag ang makagod nga pagpasanyog sang nasyonalistiko nga mga intereses. (Manugwali 8:9) Sa paghimud-os nga pasangkaron ang ila impluwensia, ginasikway sang mga panguluhan sang tawo ang natukod na nga Ginharian sang Dios. Wala sing patimaan nga isungka nila ang ila pagkasoberano sa Dios kag kay Cristo. (Salmo 2:1-9) Busa, dapat lamang dulaon ining mga panguluhan agod maghatag sing dalan para sa matarong nga paggahom sang Ginharian ni Jehova sa idalom ni Cristo. (Daniel 2:44) Dapat mahanabo ang Armagedon agod masolbar na ang hulusayon sa kon sin-o gid ang may kinamatarong sa paggahom sa sining planeta kag sa katawhan.

Ang pagpasilabot ni Jehova sa Armagedon mangin para sa kaayuhan sang katawhan. Bangod  sang nagalain pa nga mga kahimtangan sa kalibutan karon, ang himpit nga paggahom lamang sang Dios ang bug-os nga makapaayaw sa mga kinahanglanon sang katawhan. Paagi lamang sa iya Ginharian nga magaluntad ang matuod nga paghidait kag kahamungayaan. Ano ang mangin kahimtangan sa kalibutan kon indi gid magpasilabot ang Dios? Indi ayhan nga ang dumot, kasingki, kag mga inaway padayon nga magapaantos sa katawhan subong sang natabo na sa idalom sang paggahom sang tawo sa naglipas nga mga siglo? Ang inaway sang Armagedon amo sa kamatuoran ang isa sa maayo gid nga mga butang nga mahanabo sa aton!​—⁠Lucas 18:​7, 8; 2 Pedro 3:13.

Ang Inaway nga Magatapos sang Tanan nga Inaway

Himuon sang Armagedon ang isa ka butang nga indi mahimo sang bisan ano nga inaway​—⁠ang katapusan sang tanan nga inaway. Sin-o ang wala nagakalangkag sa adlaw nga wala na sing inaway? Apang, napaslawan ang tanan nga panikasog sang tawo nga tapuson ini. Ginapadaku lamang sang pirme nga kapaslawan sang tawo sa pagtapos sang inaway ang kamatuoran sang ginsiling ni Jeremias: “Nahibaluan ko, O Jehova, nga ang dalanon sang tawo wala sa iya kaugalingon. Wala sa tawo nga nagalakat bisan ang pagtuytoy sa iya tikang.” (Jeremias 10:23) Tuhoy sa kon ano ang himuon ni Jehova, ang Biblia nagasaad: “Ginapatunong niya ang mga inaway tubtob sa ukbong sang duta. Ginabali niya ang pana kag ginautod ang bangkaw; ginasunog niya sa kalayo ang mga kangga sa inaway.”​—⁠Salmo 46:​8, 9.

Kon sa palaabuton gamiton sang mga pungsod ang ila makamamatay nga mga hinganiban batok sa isa kag isa kag mabutang sa katalagman ang kalibutan, magahikot ang Magbubuhat sang duta​—⁠sa tion sang Armagedon nga ginasambit sang Biblia! (Bugna 11:18) Busa, himuon sini nga inaway ang madugay na nga ginakalangkagan sang mahinadlukon sa Dios nga mga tawo. Ibindikar sini ang nagakadapat nga paggahom sang Tag-iya sang duta, si Jehova nga Dios, sa tanan niya nga tinuga.

Gani, indi dapat kahadlukan sang mga tawo nga nagahigugma sang pagkamatarong ang Armagedon. Sa baylo, nagahatag ini sing paglaum. Dulaon sang inaway sang Armagedon ang tanan nga kagarukan kag kalautan sa duta agod buksan ang dalan para sa matarong nga bag-ong sistema sang mga butang sa idalom sang paggahom sang Mesianikong Ginharian sang Dios. (Isaias 11:​4, 5) Sa baylo nga isa ka makahaladlok nga katapusan, ang Armagedon magasinyales sing isa ka makalilipay nga panugod para sa matarong nga mga indibiduwal nga magakabuhi sing dayon sa isa ka paraiso nga duta.​—⁠Salmo 37:29.

[Nota]

[Kahon/Retrato sa pahina 5]

MEGIDO​—⁠ISA KA NAGAKAIGO NGA SIMBULO

Ang dumaan nga Megido nahamtang anay sa estratehiko nga duog, nga nagatamwa sa nakatundan nga bahin sang mauya nga Nalupyakan sang Jezreel, sa naaminhan sang Israel. Kontrolado sini ang mga ruta sang internasyonal nga patikang kag sang militar nga nagatabo diri. Sa amo, ang Megido nangin isa ka duog sang natapos nga mga inaway nga klaro nga may nagdaug. Si Propesor Graham Davies nagsulat sa iya libro nga Cities of the Biblical World​—⁠Megiddo: “Ang siudad sang Megido . . . mahapos makadtuan sang mga negosyante kag mga migrante gikan sa tanan nga direksion; apang sa amo man nga tion masarangan sini, kon may bastante ini nga gahom, nga kontrolon ang pagsulod sa sini nga mga ruta kag gani magiyahan sini ang lakat sang negosyo kag inaway. Busa indi makapakibot nga isa ini . . . ka premyo nga masami gin-awayan kag kon makuha na gani mabaskog nga ginadepensahan.”

Ang malawig nga maragtas sang Megido nagsugod sang ikaduha nga milenyo B.⁠C.⁠E. sang malutos didto sang manuggahom sang Egipto nga si Thutmose III ang Canaanhon nga mga manuggahom. Nagpadayon ini sa sulod sang mga siglo tubtob sang 1918 sang malutos sang Britanikong heneral nga si Edmund Allenby ang Turko nga mga hangaway. Sa Megido natabo sang ginbuligan sang Dios si Hukom Barak nga lutuson ang Canaanhon nga si Hari Jabin. (Hukom 4:12-24; 5:​19, 20) Sa palibot man sina nalutos ni Hukom Gideon ang mga Midianhon. (Hukom 7:1-22) Dira man ginpatay sanday Hari Ahazias kag Hari Josias.​—⁠2 Hari 9:27; 23:​29, 30.

Busa, nagakaigo gid nga iangot ang Armagedon sa sina nga palibot, kay amo ina anay ang nangin duog sang pila ka inaway nga klaro nga may nagdaug. Isa ina ka nagakaigo nga simbulo sang bug-os nga kadalag-an sang Dios batok sa tanan nga nagapamatok nga puersa.

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Mga retrato sa pahina 7]

Sa bug-os nga kalibutan, ginahatagan ang mga tawo sing paandam kag kahigayunan nga maluwas sa Armagedon

[Retrato sa pahina 7]

Ang Armagedon magasinyales sing isa ka makalilipay nga panugod