Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

• Lucifer bala ang ngalan nga ginagamit sang Biblia para kay Satanas?

Ang ngalan nga Lucifer makaisa lamang mabasa sa Kasulatan kag sa pila lamang ka bersion sang Biblia. Halimbawa, ginabadbad sang King James Version ang Isaias 14:12: “Paano nga nahulog ka gikan sa langit, O Lucifer, nga anak sang kaagahon!”

Ang Hebreo nga tinaga nga ginbadbad “Lucifer” nagakahulugan sing “nagasilak.” Gingamit sang Septuagint ang Griego nga tinaga nga nagakahulugan sing “manugdala sing pamanagbanag.” Gani, ginabadbad sang pila ka badbad ang orihinal nga Hebreo nga “bituon sa kaagahon” ukon “Kabugwason.” Apang ginagamit sang Jerome’s Latin Vulgate ang “Lucifer” (manugdala sing kapawa), kag amo ini ang kabangdanan kon ngaa naglutaw ining termino sa lainlain nga mga bersion sang Biblia.

Sin-o ining si Lucifer? Ang ekspresyon nga “nagasilak,” ukon “Lucifer,” mabasa sa matagnaon nga ginsugo ni Isaias sa mga Israelinhon nga sambiton subong “hulubaton batok sa hari sang Babilonia.” Busa, bahin ini sang isa ka hulubaton nga ginpatuhoy ilabi na sa dinastiya sang Babilonia. Ang paglaragway nga “nagasilak” ginhatag sa isa ka tawo kag indi sa isa ka espiritu nga tinuga kag dugang ini nga ginapakita sa pinamulong: “Dalhon ka sa Sheol.” Ang Sheol amo ang kinaandan nga lulubngan sang katawhan—indi ang duog nga ginahamtangan ni Satanas nga Yawa. Dugang pa, ang mga nakakita kay Lucifer nga gindala sa sining kahimtangan namangkot: “Ini bala ang tawo nga nagatublag sa duta?” Maathag nga ang “Lucifer” nagapatuhoy sa isa ka tawo, indi sa isa ka espiritu nga tinuga.—Isaias 14:4, 15, 16.

Ngaa ginhatag ining talalupangdon nga paglaragway sa dinastiya sang Babilonia? Dapat naton dumdumon nga ang hari sang Babilonia gintawag nga nagasilak sa tapos lamang nga mapukan sia kag sa mayubiton nga paagi. (Isaias 14:3) Bangod mahamkunon nga matinaastaason, ginpakataas sang mga hari sang Babilonia ang ila kaugalingon labaw sa mga yara sa palibot nila. Ang dinastiya tuman gid ka matinaastaason amo nga ginalaragway ini subong nagapahambog: “Magasaka ako sa langit. Sa ibabaw sang mga bituon sang Dios itib-ong ko ang akon trono, kag magalingkod ako sa bukid sang katilingban, sa kaukbungan sang aminhan. . . . Himuon ko ang akon kaugalingon nga kaanggid sang Labing Mataas.”—Isaias 14:13, 14.

Ang “mga bituon sang Dios” amo ang mga hari sa harianon nga linya ni David. (Numeros 24:17) Halin kay David padayon, ining “mga bituon” naggahom gikan sa Bukid Sion. Sa tapos matukod ni Solomon ang templo sa Jerusalem, ang ngalan nga Sion gingamit para sa bug-os nga siudad. Sa idalom sang Kasuguan nga katipan, ang tanan nga lalaki nga Israelinhon ginsugo nga maglakbay sa Sion tatlo ka beses sa isa ka tuig. Sa amo, ini nangin “bukid sang katilingban.” Bangod determinado nga sakupon ang mga hari sang Judea kag nian pahalinon sila gikan sa sini nga bukid, ginpahayag ni Nabocodonosor ang katuyuan niya nga pakataason ang iya kaugalingon sa ibabaw sining “mga bituon.” Sa baylo nga ipatungod kay Jehova ang kadalag-an sa ila, matinaastaason niya nga ginbutang ang iya kaugalingon sa lugar ni Jehova. Gani sa tapos nga mapukan sia sa duta nga ang dinastiya sang Babilonia mayubiton nga ginpatuhuyan nga “nagasilak.”

Ginpakita gid sang pagkamatinaastaason sang Babilonianhon nga mga gumalahom ang panimuot sang “dios sining sistema sang mga butang”—si Satanas nga Yawa. (2 Corinto 4:4) Handum man niya nga makatigayon sing gahom kag mangin mas mataas kay Jehova nga Dios. Apang ang Lucifer indi isa ka ngalan nga Makasulatanhon nga ginhatag kay Satanas.

 • Ngaa ginapatuhuyan sang 1 Cronica 2:13-15 si David subong ikapito nga anak nga lalaki ni Jesse, samtang ginapakita sang 1 Samuel 16:10, 11 nga ikawalo sia?

Sang si Hari Saul sang dumaan nga Israel nagtalikod sa matuod nga pagsimba, ginpadala ni Jehova nga Dios si manalagna Samuel agod haplasan ang isa sa mga anak nga lalaki ni Jesse subong hari. Ang rekord sang Biblia tuhoy sining maragtason nga hitabo, nga ginsulat mismo ni Samuel sang ika-11 nga siglo B.C.E., nagapakilala kay David subong ikawalo nga anak nga lalaki ni Jesse. (1 Samuel 16:10-13) Apang, ang rekord nga ginsulat sang saserdote nga si Esdras paglipas sang mga 600 ka tuig nagasiling: “Si Jesse naman nangin amay sa iya panganay nga si Eliab, kag si Abinadab nga ikaduha, kag si Simea nga ikatlo, si Natanael nga ikap-at, si Raddai nga ikalima, si Ozem nga ikan-om, si David nga ikapito.” (1 Cronica 2:13-15) Ano ang natabo sa isa sa mga utod ni David, kag ngaa ginlaktawan ni Esdras ang iya ngalan?

Ang Kasulatan nagasiling nga si Jesse “may walo ka anak nga lalaki.” (1 Samuel 17:12) Ang isa niya ka anak mahimo nga napatay nga wala makapangasawa kag makapanganak. Bangod wala sia sing kaliwat, indi sia makakuha sing palanublion sa tribo ukon importante sia sa rekord tuhoy sa kaliwatan ni Jesse.

Handurawon naton karon ang panahon ni Esdras. Binagbinagon naton ang kahimtangan sang gintipon niya ang Mga Cronica. Ang pagtapok sa Babilonia natapos mga 77 ka tuig antes, kag ang mga Judiyo nagapuyo na liwat sa ila pungsod. Si Esdras ginhatagan sing awtoridad sang hari sang Persia nga magtangdo sing mga hukom kag mga manunudlo sang Kasuguan sang Dios kag patahumon ang balay ni Jehova. Kinahanglan ang husto nga listahan sang mga kaliwatan agod pat-uron ang mga palanublion sang tribo kag agod siguraduhon nga awtorisado lamang nga mga tawo ang mag-alagad subong saserdote. Gani gintipon ni Esdras ang bug-os nga rekord sang maragtas sang pungsod, lakip na ang husto kag masaligan nga rekord sang kaliwatan ni Juda kag ni David. Ang ngalan sang anak ni Jesse nga napatay nga wala sing anak indi importante. Gani, ginlaktawan ni Esdras ang iya ngalan.