1, 2. Ngaa ginsikway sang Dios ang tawo nga maugdang sang primero? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga artikulo.)

SANG nagsugod sa paggahom si Hari Saul sa Israel sang una, maugdang sia kag ginatahod. (1 Sam. 9:1, 2, 21; 10:20-24) Pero sang ulihi, nangin makahas sia sing madamo nga beses. Sang wala nag-abot sa gintalana nga tion ang manalagna sang Dios nga si Samuel sa Gilgal, wala makahulat si Saul. Handa na sa pagpakig-away ang mga Filistinhon, kag amat-amat nga nagpalayo kay Saul ang katawhan. Mahimo nga ginpensar niya, ‘Dapat may himuon gid ako dayon.’ Gani naghalad sia sa Dios bisan pa indi sia awtorisado sa paghimo sini. Wala mahamuot sa iya si Jehova.—1 Sam. 13:5-9.

² Sang nag-abot na si Samuel sa Gilgal, ginsaway niya si Saul. Sa baylo nga batunon ni Saul ang pagtadlong sa iya, nagrason pa sia, ginbasol niya ang iban, kag ginpakadiutay ang iya ginhimo. (1 Sam. 13:10-14) Sugod sadto, sunodsunod na ang malain niya nga ginhimo amo nga sang ulihi ginsikway sia bilang hari  kag wala na sia ginkahamut-an ni Jehova. (1 Sam. 15:22, 23) Maayo si Saul sang primero, pero malain gid ang iya nadangatan.—1 Sam. 31:1-6.

3. (a) Paano ginatamod sang madamo ang kaugdang? (b) Ano nga mga pamangkot ang pagasabton?

³ Madamo subong ang nagapati nga dapat mas labaw gid sila sa iban para mangin madinalag-on. Gani para sa ila, indi sila dapat mangin maugdang. Halimbawa, ang isa ka bantog nga artista nga nangin pulitiko nagsiling: “Wala sa bokabularyo ko ang kaugdang, indi ko gid ini gusto.” Pero ngaa importante gihapon ang kaugdang? Ano ang kaugdang, kag ano ang indi buot silingon sini? Kag paano kita makapabilin nga maugdang bisan pa may mga sitwasyon ukon mga tawo nga nagapabudlay nga ipakita ini? Sabton sini nga artikulo ang una nga duha ka pamangkot. Sabton naman sang masunod nga artikulo ang ikatlo nga pamangkot.

4. Ano ang makahas nga buhat?

⁴ Suno sa Biblia, ang kaugdang kabaliskaran sang kakahas. (Basaha ang Hulubaton 11:2.) Ginpangabay ni David si Jehova nga ‘buligan sia nga indi makahimo sing makahas nga mga buhat.’ (Sal. 19:13) Ano ang “makahas nga mga buhat”? Makahas ang isa kon dasudaso sia kag wala sing pagtahod nga naghimo sang isa ka butang nga indi sia awtorisado sa sini. Bangod sang aton napanubli nga sala, makahimo kita tanan kon kaisa sang makahas nga buhat. Pero sa natun-an naton sa natabo kay Hari Saul, kon mangin batasan naton ini, sa ulihi indi na mahamuot ang Dios sa aton. Ang Salmo 119:21 nagsiling parte kay Jehova: “Ginsabdong mo ang mga makahas.” Ngaa?

5. Ngaa serioso nga sala ang kakahas?

⁵ Ang makahas nga mga buhat mas serioso sangsa indi hungod nga mga sala. Una, kon indi kita maugdang, wala naton ginapadunggan si Jehova bilang aton Soberano. Ikaduha, kon himuon naton ang isa ka butang nga indi kita awtorisado sa sini, mahimo ini magresulta sa gamo. (Hulu. 13:10) Ikatlo, kon matukiban nga nangin makahas kita, mahimo kita mahuy-an. (Luc. 14:8, 9) Indi maayo ang resulta sang kakahas. Gani ginapakita sang Kasulatan nga husto pirme ang mangin maugdang.

6, 7. Ano ang pagpaubos, kag ano ang kaangtanan sini sa kaugdang?

⁶ Halos pareho ang kaugdang kag pagpaubos. Sa Biblia, ang pagpaubos amo ang indi pagpabugal ukon pagpahambog. Ang nagapaubos “may mapainubuson nga hunahuna.” (Fil. 2:3, footnote) Ang mapainubuson nga tawo maugdang man, kay nahibaluan niya ang iya masarangan himuon, nagaaku sang iya mga sala, kag nagapamati sa panugda sang iban kag sa bag-o nga mga ideya. Nahamuot gid si Jehova sa mapainubuson.

⁷ Sa Biblia, ang maugdang nga tawo nakahibalo man sang iya masarangan kag mga limitasyon. Ginapahangop sa orihinal nga lenguahe nga ini nga ihibalo may epekto sa kon paano naton ginatratar ang iban.

8. Ano ang pila ka palatandaan nga indi na kita maugdang sa panghunahuna ukon sa paggawi?

⁸ Paano naton mahibaluan nga indi na kita maugdang sa panghunahuna ukon sa paggawi? Binagbinaga ang pila ka palatandaan. Basi nagabatyag na kita nga importante gid kita ukon ang aton mga pribilehiyo. (Roma 12:16) Basi may ginahimo kita nga indi nagakaigo para makuha ang atension sang iban. (1 Tim. 2:9, 10) Ukon basi  ginapilit na naton sa iban ang aton opinyon bangod sang aton posisyon, mga kakilala, ukon personal nga paghangop. (1 Cor. 4:6) Kon amo kita sini, masami nga indi naton matalupangdan nga makahas na gali kita kag indi na maugdang.

9. Ngaa nangin makahas ang iban? Maghatag sing halimbawa sa Biblia.

⁹ Indi na maugdang ang isa kon tugutan niya nga madaug sia sang iya makasasala nga handum. Nangin makahas ang iban bangod sang ila ambisyon, kahisa, kag indi mapunggan nga kaakig. Ginsambit sang Biblia sanday Absalom, Uzias, kag Nabocodonosor nga nagpadala sa sini nga mga buhat sang unod pero ginhatagan sila ni Jehova sing leksion bangod sang ila kakahas.—2 Sam. 15:1-6; 18:9-17; 2 Cron. 26:16-21; Dan. 5:18-21.

10. Ngaa indi naton paghukman ang motibo sang iban? Maghatag sing halimbawa sa Biblia.

¹⁰ Pero may iban pa nga rason kon ngaa mangin indi maugdang ang isa. Halimbawa, binagbinaga ang masunod nga mga rekord sang Biblia: Genesis 20:2-7 kag Mateo 26:31-35. Daw nangin makahas bala si Abimelec kag si Pedro bangod sang makasasala nga mga handum? Ukon wala lang ayhan sila kabalo sang tanan nga impormasyon, ukon nagulpihan lang sila? Bangod indi kita makabasa sang tagipusuon, maalamon kita kag mahigugmaon kon indi naton paghukman ang motibo sang iban.—Basaha ang Santiago 4:12.

11. Ngaa maugdang kita kon nahibaluan naton ang responsibilidad nga ginhatag sa aton sang Dios?

¹¹ Ang maugdang nga tawo nakahibalo sang responsibilidad nga ginhatag sa iya sang Dios. Si Jehova isa ka organisado nga Dios, gani ginhatagan niya sing responsibilidad ang kada isa sa aton sa iya panimalay. Ang kada isa may pinasahi nga bahin sa kongregasyon, pero importante kita tanan. Bangod sang wala tupong nga kaayo ni Jehova, ginhatagan niya ang kada isa sa aton sing mga dulot, kinaiya, ikasarang, ukon talento. Magamit naton ini sa paghimaya sa iya kag sa pagbulig sa iban. (Roma 12:4-8) Bangod sang gintugyan sa aton ni Jehova, ginpadunggan niya kita, ginsaligan, kag ginhatagan sing responsibilidad.—Basaha ang 1 Pedro 4:10.

12, 13. Ngaa mapaabot naton nga magbag-o ang responsibilidad nga ginhatag sa aton sang Dios sa pagligad sang tion?

¹² Pero indi permanente ang responsibilidad nga ginhatag sa aton sang Dios. Mahimo ini magbag-o sa pagligad sang tion. Binagbinaga ang natabo kay Jesus. Sang primero, sia lang ang kaupod ni Jehova. (Hulu. 8:22) Dayon nagbulig sia sa pagtuga sa iban pa nga mga espiritu, sa uniberso, kag sa mga tawo. (Col. 1:16) Sang ulihi, ginpadala sia sa duta para mangin tawo, halin sa pagkalapsag asta nangin adulto. (Fil. 2:7) Pagkatapos sia mapatay bilang halad, nagbalik sia sa langit nga isa ka espiritu para mangin Hari sang Ginharian sang Dios sang 1914. (Heb. 2:9) Magabag-o pa ang iya asaynment sa palaabuton. Pagkatapos sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom ni Jesus, ibalik niya kay Jehova ang Ginharian agod “ang Dios gid lang ang magagahom sa tanan.”—1 Cor. 15:28.

¹³ Gani mapaabot man naton nga magbag-o ang aton mga asaynment sa pagligad sang tion, kag masami nga bangod ini sang aton mga desisyon. Halimbawa, nagpangasawa ka bala ukon nagpamana? May mga kabataan na bala kamo? Ginpasimple mo bala ang imo kabuhi para makaalagad sing bug-os tion? Sa kada tion nga magdesisyon  ka, may mabaton ka nga mga pribilehiyo kag responsibilidad. Kon magbag-o ang aton kahimtangan, mahimo madugangan ukon maibanan ang aton responsibilidad. Bata ka pa bala ukon may edad na? Maayo bala ang imo panglawas ukon may balatian ka na? Nahibaluan gid ni Jehova ang aton pinakamaayo nga mahimo sa pag-alagad sa iya. Wala niya ginapaabot ang indi naton masarangan, kag ginaapresyar gid niya ang mahimo naton.—Heb. 6:10.

14. Paano makabulig ang kaugdang para mangin malipayon kita ano man ang aton kahimtangan?

¹⁴ Nalipay si Jesus sa tanan nga asaynment nga ginhatag sa iya, kag posible man ini sa aton. (Hulu. 8:30, 31) Ang isa nga maugdang kontento sa iya mga asaynment ukon responsibilidad sa kongregasyon. Wala niya ginakabalak-an ang dugang pa nga mga pribilehiyo ukon ang mga hinimuan sang iban. Sa baylo, ginapanikasugan niya nga mangin malipayon samtang ginahimo niya ang iya responsibilidad bangod para sa iya, naghalin ini kay Jehova. Ginatahod man niya ang responsibilidad nga ginhatag ni Jehova sa iban. Kon maugdang kita, malipay kita sa pagpadungog kag sa pagbulig sa iban.—Roma 12:10.

15. Ano ang matun-an naton kay Gideon?

¹⁵ Maayo gid nga halimbawa si Gideon sa pagpakita sing kaugdang. Sang una nga nagpakita sa iya ang anghel ni Jehova, ginkilala niya nga kubos ang iya ginhalinan kag pamilya. (Huk. 6:15) Sang ginbaton niya  ang asaynment halin kay Jehova, ginsiguro niya nga nahangpan gid niya ang ginapahimo sa iya kag nagsalig sia sa panuytoy ni Jehova. (Huk. 6:36-40) Maisog gid si Gideon. Pero nangin mahalungon man sia kag maalamon. (Huk. 6:11, 27) Wala niya gingamit ang iya asaynment para mangin bantog. Pagkatapos niya ini himuon, malipayon sia nga nagpauli.—Huk. 8:22, 23, 29.

16, 17. Ano ang binagbinagon sang maugdang nga tawo kon gusto niya mag-uswag?

¹⁶ Kon maugdang kita, indi buot silingon nga indi na kita magtinguha para sa dugang nga mga asaynment sa pag-alagad. Ginapalig-on kita tanan sang Kasulatan nga mag-uswag. (1 Tim. 4:13-15) Pero dapat bala nga may bag-o kita pirme nga asaynment para mag-uswag kita? Indi. Paagi sa pagpakamaayo ni Jehova, mahimo kita mag-uswag ano man ang responsibilidad naton subong. Padayon naton nga mapauswag ang ginhatag sang Dios sa aton nga mga ikasarang kag ang paghimo sing maayo.

¹⁷ Antes batunon sang maugdang nga tawo ang isa ka asaynment, hibaluon niya anay kon paano ini himuon. Dayon, binagbinagon niya ang iya kahimtangan. Halimbawa, masarangan bala niya ang dugang nga responsibilidad nga indi mapabay-an ang iban pa importante nga mga butang? Puede niya bala matugyan sa iban ang pila niya ka ginahimo para mabaton niya ang bag-o nga responsibilidad? Kon indi ang sabat sa sini nga mga pamangkot ukon sa isa sini, basi may iban pa nga mas kalipikado sa pagbaton sa asaynment sa sini nga tion. Kon mangamuyo kita kag binagbinagon naton ang aton kahimtangan, malikawan naton magpasobra sa aton mga ikasarang kag limitasyon. Mahimo kita mangindi kon maugdang kita.

18. (a) Kon maugdang kita, ano ang himuon naton kon may bag-o kita nga responsibilidad ukon asaynment? (b) Suno sa Roma 12:3, ano ang himuon sang maugdang nga tawo?

¹⁸ Kon may bag-o kita nga asaynment, ang halimbawa ni Gideon nagapahanumdom sa aton nga indi kita magmadinalag-on kon wala ang panuytoy kag pagpakamaayo ni Jehova. Ang matuod, ginaagda kita sa “paglakat sing maugdang upod sa [aton] Dios.” (Miq. 6:8) Gani kon makabaton kita sang bag-o nga mga responsibilidad, dapat kita mangamuyo kag binagbinagon naton ang ginasiling ni Jehova sa aton paagi sa iya Pulong kag organisasyon. Dapat kita magsalig kay Jehova kag sundon ang iya panuytoy. Dumdumon naton nga “ginapabantog” kita sang pagkamapainubuson ni Jehova kag indi sang aton kaugalingon nga ikasarang. (Sal. 18:35) Kon maugdang kita sa paglakat upod sa Dios, indi kita magpakataas ukon sobra nga magpakanubo sang aton kaugalingon.—Basaha ang Roma 12:3.

19. Ngaa dapat kita mangin maugdang?

¹⁹ Ginahatag sang maugdang nga tawo kay Jehova ang tanan nga kadungganan, kay si Jehova ang aton Manunuga kag ang Soberano sang bug-os nga uniberso. (Bug. 4:11) Kon maugdang kita, malipay kita kag magauswag sa ginhatag sang Dios sa aton nga responsibilidad. Malikawan naton ang paggawi sing makahuluya, kag makabulig kita nga mahiusa ang katawhan ni Jehova. Mapalig-on kita nga unahon ang kaayuhan sang iban sangsa aton kaugalingon, kag mangin mahalungon kita, gani malikawan naton ang serioso nga mga sala. Bangod sini nga mga rason, importante gihapon para sa katawhan sang Dios ang kaugdang, kag ginapabaloran ni Jehova ang nagapakita sini. Pero kamusta naman kon nabudlayan kita nga ipakita ini? Binagbinagon sa masunod nga artikulo kon paano kita makapabilin nga maugdang sa mabudlay nga mga sitwasyon.