Ang Dalayawon nga Arctic Tern
MADUGAY na nga ginapatihan nga ang mga arctic tern nagalupad sing mga 35,200 ka kilometro nga kalayuon halin sa rehiyon sang Arctic asta sa rehiyon sang Antarctica kag pabalik. Pero ginapakita sang mga pagtuon sining karon lang nga mas malawig pa gali ang ginalupad sini nga mga pispis.
Ginbutangan sing magagmay nga instrumento nga ginatawag geolocator ang pila sini nga mga pispis. Daw paper clip ini kamag-an, pero ining dalayawon nga instrumento nagpakita nga ang pila ka tern nagalupad sing aberids nga 90,000 ka kilometro pakadto-pabalik—ang pinakamalawig nga paglakbay nga nahimo sang sapat suno sa rekord. Ang isa ka pispis nakalupad sing halos 96,000 ka kilometro! Ngaa nagbag-o ang ila kalkulasyon?
Bisan diin man maghalin ang mga arctic tern, ang ruta sang ila paglakbay indi tadlong. Pareho sa makita sa piktyur, ang kalabanan nga ruta nila sa Atlantic Ocean daw S ang korte. Ngaa? Kay nagapauyon ini nga mga pispis sa direksion sang hangin.
Sa bilog nga kabuhi sang mga tern nga mga 30 ka tuig, makalakbay sila sing sobra sa 2.4 ka milyon ka kilometro. Pareho ini ka layo sang tatlo ukon apat ka pakadto-pabalik nga paglakbay sa bulan! “Makalilibog gid kon paano ini mahimo sang pispis nga sobra lang sa 100 ka gramo kabug-at,” siling sang mga researcher. Dugang pa, bangod maeksperiensiahan sang mga arctic tern ang tig-ilinit sa south kag north pole, maeksperiensiahan nila ang “mas malawig nga adlaw kada tuig sangsa iban nga tinuga,” siling sang libro nga Life on Earth: A Natural History.