Batik—Matahom nga Tela sang Indonesia

ANG batik madugay na nga ginahimo, pero uso ini gihapon. Ginasuksok ini sang mga hari kon may punsion kag sang mga tindero sa mga merkado. Matahom ini, sarisari ang kolor, kag madamo sing klase. Pero ano gid bala ang batik? Sa diin ini naghalin? Paano ini ginagamit subong?

Ang batik isa ka sahi sang tela nga ginagamit sang una pa nga panahon. Ang desinyo sini ginahimo paagi sa isa ka pinasahi nga paglugom kag nangin bahin na sang kabuhi kag kultura sang Indonesia. May kaanggid man sini nga mga tela nga makita sa iban nga bahin sang kalibutan.

Paggamit sang Lugom kag Waks

Ang manughimo sang batik may saway nga instrumento nga may unod nga tinunaw nga waks. Amo ini ang iya ginagamit sa pagdrowing sang desinyo sa tela. Pagmala sang waks, lugumon dayon ang tela. Ang mga bahin nga may waks indi malatnan sang lugom. Ginasulitsulit ini nga proseso sa lainlain nga kolor sang lugom, asta nga makompleto ang desinyo.

Sang tungatunga sang ika-19 nga siglo, ang mga manughimo sang batik naggamit sang saway nga inugmarka sa pagbutang sang waks. Mas madasig ini sangsa i-drowing ang desinyo kag makahimo ini sing palareho nga desinyo. Sang ika-20 nga siglo ang mga pabrika naggamit na sing silk screen sa pagdesinyo sa tela. Asta subong, may mabakal gihapon nga batik nga manomano ang pagdesinyo. Pero mas madamo ang ginabaligya nga batik nga gin-imprinta na sang mga pabrika.

Ang koton ukon seda nga tela amo ang ginagamit sa paghimo sing batik. Ang mga lugom ginakuha sa mga dahon, kahoy, panit sang kahoy, kag spice, pero ginagamit man ang artipisyal nga mga lugom. Sang wala pa ang waks, ginagamit sadto ang gindunot nga mga utan, tambok sang sapat, kag bisan gani ang lunang sa paghimo sang mga desinyo. Subong, masami nga artipisyal na ang mga waks, pero ginagamit gihapon ang ginsamo nga paraffin kag kabulay.

Karaan Na Pero Uso Gihapon

Wala sing may nakahibalo kon san-o kag kon diin gid nag-umpisa ang batik. Sa China, may nakita nga pila ka retaso sang batik nga napetsahan sing mga ikan-om nga siglo C.E. Wala man sing nakahibalo kon san-o gid ini nagsugod sa Indonesia, pero may mga pamatuod nga naganegosyo na sang batik sa Indonesia sang ika-17 nga siglo.

Sang nagligad nga mga dekada, nangin uso pa gid ang batik kag nangin simbulo sang Indonesia. Sang 2009, bilang pagkilala sa kasaysayan sang batik sa Indonesia kag sa daku nga impluwensia sini sa kultura, ginlista ini sang UNESCO subong bahin sang “Intangible Cultural Heritage of Humanity.”

Pagsuksok sang Batik

Sarisari ang tradisyonal nga pagsuksok, pagpiod, kag paghimo sang batik depende sa pagpati kag disparatis sang isa ka lugar. Madamo nga probinsia sa Indonesia ang may kaugalingon nga kolor kag desinyo sang batik. Halimbawa, ang batik halin sa aminhan nga baybayon sang Java sarisari ang kolor kag may desinyo nga mga bulak, pispis, kag iban pa nga sapat. Pero sa sentral nga bahin sang Java, ang batik may pila lang ka  kolor kag masami nga geometric ang mga desinyo. Mga 3,000 ka desinyo sang batik ang narekord.

Ang isa ka tradisyonal nga batik nga panapton amo ang selendang, nga daw kunop ukon patadyong nga ginasablay sa abaga kag masami nga ginasuksok sang mga babayi. Amo ini ang ginaputos sa mga lapsag ukon ginasudlan sang pinanindahanan. Ginapandong man ini kon nagatagiti ang adlaw.

Ang mga lalaki may ara man tradisyonal nga pandong nga ginatawag iket kepala. Ang kuadrado nga tela nga batik ginapulos nila sa ulo agod mangin turban. Ginasuksok nila ini sa pormal nga mga okasyon.

Ang isa pa gid ka popular nga panapton nga batik amo ang sarong nga ginaputos sa lawas. Kon kaisa ginatabo ang duha ka punta sang batik. Ang kinaandan nga sarong ginatampi nga daw halog nga palda kon tan-awon. Ginasul-ob ini sang mga lalaki kag mga babayi.

Ang tela nga batik ginagamit sa halos tanan nga klase sang bayo, halin sa padyama asta sa matahom nga mga gown. Pero ginagamit man ini sa mga painting, ginadekorasyon sa mga dingding, ginahimo nga mantil, kobrekama, kag iban pa. Ang mga turista nga nagalagaw sa mga tindahan sa Indonesia makabakal man sing batik nga mga bag, sandal, lampshade, kag putos sang laptop. Madamo gid ang magamitan sining matahom nga tela!

[Retrato sa pahina 23]

Ang gamay nga saway nga instrumento nga may unod nga tinunaw nga waks nga ginagamit sa pagdrowing sang mauti nga desinyo

[Retrato sa pahina 23]

Ang tela nga gindesinyuhan paagi sa waks sulitsulit nga ginalugom

[Mga Retrato sa pahina 23]

Batik nga mga Panapton

1. Selendang

2. Iket kepala

3. Sarong