Pamangkot sang mga Pamatan-on

Handa Na Bala Ako Magpain?

“Kon kaisa, pamatyag ko ginapakanubo ako sang mga tawo, kay 19 na ako pero ara ako gihapon sa balay, nga mientras indi ako magpain, indi nila ako pagtamdon nga hamtong.”—Katie. *

“Dali na lang ako mag-20 anyos, kag naugot ako kay indi ko gihapon mahimo ang akon gusto. Mas maayo siguro kon magpain na ako kay makatalaka kon wala ka ginapamatian sang imo mga ginikanan kag sila lang ang masunod.”—Fiona.

MAHIMO nga bisan sang una pa, gusto mo na nga mangin independiente. Natural lang ina, kay katuyuan gid man sang Dios nga kon magdalagku na ang mga pamatan-on, biyaan nila ang ila amay kag iloy kag magtukod sang ila kaugalingon nga pamilya. (Genesis 2:23, 24; Marcos 10:7, 8) Pero buot bala silingon nga puede ka na magpain bangod lamang gusto mo sang dugang nga kahilwayan? Siguro. Pero paano mo mahibaluan kon bala handa ka na magpain? Binagbinaga ang tatlo ka importante nga pamangkot nga kinahanglan mo sabton. Una . . .

Ano ang Akon Motibo?

Para makita mo kon ano gid ang imo motibo sa pagpain, tan-awa ang masunod nga listahan. Numeruhi ini sing pasunod depende sa imo mga rason.

․․․ Makalikaw sa mga problema sa balay

․․․ Dugang nga kahilwayan

․․․ Indi pagpakanubuon sang mga abyan

․․․ Updan ang isa ka abyan nga mapain man

․․․ Magboluntaryo sa iban nga lugar

․․․ Makatuon nga magkinaugalingon

․․․ Makabuhin sa salaguron sang akon mga ginikanan

․․․ Iban pa ․․․․․

Wala man sing malain sa mga rason nga nalista sa ibabaw. Pero ang imo motibo sa pagpain may daku nga epekto sa imo kabuhi kon maghalin ka na sa poder sang imo mga ginikanan. Halimbawa, kon gusto mo lang maglikaw sa mga problema sa inyo balay ukon gusto mo sang dugang nga kahilwayan, mahimo gid nga lain ang matabo sangsa imo ginapaabot!

Si Danielle, nga nagpain sing makadali sang 20 anyos sia, madamo gid sing natun-an. Nagsiling sia: “Indi gid naton mahimo ang tanan naton nga gusto. Bisan nagkinaugalingon ka na, limitado gihapon ang imo mahimo bangod sa imo iskedyul sa trabaho ukon kulang ang imo kuarta.” Si Carmen, nga nagsaylo sa iban nga pungsod sing anom ka bulan, nagsiling: “Nanamian ako magpain, pero daw kulang pirme ang akon oras! Kadamo sang akon  ulubrahon sa balay—maninlo, mangay-o sang mga guba, manghilamon, manglaba, manglampaso, kag iban pa.”

Matuod nga kon magpain ka, madugangan ang imo kahilwayan kag indi ka na pagpakanubuon sang imo mga abyan. Pero ikaw na ang mabayad sang mga galastuhan, maluto, maninlo sang balay, kag may mga tion nga wala ka sing upod. Gani indi magpadalidali bisan pa ginapilit ka sang iban nga magpain. (Hulubaton 29:20) Bisan pa maayo ang imo mga rason sa pagpain, indi lang amo sini ang imo kinahanglan. Dapat kabalo ka na magpangabuhi. Gani ang ikaduha nga pamangkot amo . . .

Handa Na Bala Ako?

Ang pagpain pareho sa paglagaw sa kabukiran sing isahanon. Himuon mo bala ini bisan indi ka kabalo magtakod sing tent, magdabok, magluto, ukon magbasa sing mapa? Indi gid! Pero madamo nga pamatan-on ang nagapain bisan pa indi pa sila gawa kabalo kon paano mangabuhi.

Ang maalam nga si Hari Solomon nagsiling nga “ang mahalongon nagatan-aw sa iya paglakat.” (Hulubaton 14:15) Para mabuligan ka nga mahibaluan kon bala handa ka na magpain, binagbinaga ang mga masunod. Butangi sing ✔ ang mga ikasarang nga ara na sa imo kag sing X ang dapat mo pa tun-an.

◯ Pagkapot sang kuarta “Wala pa ‘ko kaagi nga ako ang naggasto,” siling ni Serena, nga 19 anyos. “Nakulbaan ako magpain kag magbadyet sang akon kuarta.” Paano mo matun-an ang husto nga pagkapot sang kuarta?

Ang isa ka hulubaton sa Biblia nagsiling: “Ang maalam nga tawo nagapamati kag nagabaton sing dugang pa nga pagtudlo.” (Hulubaton 1:5, NW) Makabulig kon pamangkuton mo ang imo mga ginikanan kon pila ang kada bulan nga gasto sang isa ka tawo sa arkila, pagkaon, salakyan, kag iban pa nga galastuhan. Dayon magpatudlo sa ila kon paano magbadyet kag magbayad sang mga balayran. Ngaa importante nga matun-an mo magbadyet? Si Kevin, nga 20 anyos, nagsiling: “Kon ikaw na lang, kadamo sang galastuhan nga nagaabot. Kon indi ka kabalo magbadyet, ang imo kita eksakto lang ibayad sa mga utang.”

Gusto mo bala mahibal-an kon masarangan mo na ini? Kon may obra ka na, tilawi nga bayari ang imo mga ginikanan sa ila ginagasto sa imo kada bulan sa pagkaon, ilistaran, kag iban pa. Kon indi ka pa makasarang ukon pabaya ka magbayad sa imo  ginpangako samtang ara ka pa sa inyo, mahimo nga indi ka pa handa magpain.—2 Tesalonica 3:10, 12.

◯ Ulubrahon sa balay Si Brian, nga 17 anyos, nagsiling nga ang nabudlayan gid niya kon magpain sia amo ang pagpanglaba. Paano mo mahibaluan kon bala masarangan mo na atipanon ang imo kaugalingon? Si Aron, nga 20 anyos, nagsiling: “Tilawi nga mangabuhi nga ikaw lang sa sulod sang isa ka semana. Dapat ikaw ang maluto, ikaw ang manindahan, kag imo kuarta ang gastuhon. Ikaw man ang manglaba kag maplantsa sang imo bayo kag maninlo sang imo kuarto. Kag tilawi nga maglakat nga wala ka ginadul-ong ukon ginasugat.” Kon himuon mo ini, matun-an mo ang duha ka butang: (1) Makatuon ka sang mga ulubrahon sa balay, kag (2) mas maapresyar mo ang ginahimo sang imo mga ginikanan.

◯ Pagpakigbagay sa iban Ayuhay bala kamo sang imo mga ginikanan kag mga utod? Kon indi, mahimo nagapati ka nga mas maayo pa nga magpain ka upod sa imo abyan. Pero binagbinaga ang ginsiling sang 18 anyos nga si Eve: “Ang duha ko ka amiga nagpain. Migahay gid sila antes sila nag-updanay sa isa ka apartment, pero indi gali sila makaagwanta sa isa kag isa. Ang isa mahipid kag ang isa indi. Ang isa serioso sa iya pagsimba sa Dios, ang isa naman indi. Indi gid sila magsahuay!”

Si Erin nga 18 anyos gusto man magpain. Pero nagsiling sia: “Matun-an mo makigbagay sa iban samtang wala ka pa makapain. Matun-an mo kon paano solbaron ang mga problema kag magpaumod. Nakita ko nga ang mga nagapain para malikawan ang ila mga problema sa balay wala gid makatuon magsolbar sang problema kay pirme lang nila ini ginapalagyuhan.”

◯ Personal nga kaangtanan sa Dios Ang iban nagapain kay ginatamaran sila magsunod sa relihion sang ila ginikanan. Ang iban naman may regular nga pagtuon sa Biblia kag pagsimba sang primero, pero sang ulihi indi na maayo ang ila batasan. Ano ang imo himuon para ang imo ‘pagtuo indi mahalitan kaangay sang naguba nga sakayan’?—1 Timoteo 1:19.

Indi lang basta magsunodsunod sa relihion sang imo mga ginikanan. Gusto ni Jehova nga Dios nga kumbinsido kita nga husto ang aton ginapatihan. (Roma 12:1, 2) Gani himua nga batasan ang regular nga pagbasa sing Biblia kag pagsimba. Tilawi nga isulat sa kalendaryo ang imo iskedyul kag tan-awa kon masunod mo ini sa sulod sang isa ka bulan bisan pa wala ka ginasugo nga himuon ini.

Pagkatapos sini, ang ikatlo nga pamangkot amo . . .

Sa Diin Ako Nagapadulong?

Ang iban nagapain para makapalagyo sa mga problema ukon sa awtoridad sang mga ginikanan. Gusto lang nila nga makahalin sila, bisan wala sila makahibalo kon diin sila nagapadulong. Pareho ini sa pagmaneho nga sa side mirror nagatan-aw. Kon ang drayber sa likod lang nagatan-aw, indi niya makita ang sa atubang. Ano ang ginatudlo sini? Para magmadinalag-on, indi lang pagpain ang imo pamensaron. Dapat may mapuslanon ka nga tulumuron kag ginatinguhaan mo ini nga lab-uton.

 Ang pila ka pamatan-on nga Saksi ni Jehova nagsaylo para magwali sa malayo nga lugar ukon sa iban pa gani nga pungsod. Ang iban nagboluntaryo sa pagpatindog sang tilipunan para sa pagsimba ukon nagtrabaho sa sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova. Ang iban naman nagapati nga dapat matun-an man nila magpain antes sila mamana ukon mangasawa. *

Isulat diri ang butang nga gusto mo lab-uton kon makapain ka na. ․․․․․

Pero ang pagpabilin sa balay indi man garantiya nga mangin hamtong ka gid kag makatuon kon paano mangabuhi. Bisan pa amo sini, indi magpadasudaso sa pagdesisyon. Pamensara ini sing maayo. “Ang mga buko sang mga mapisan pat-od nga nagapadulong sa kabuganaan,” siling sang isa ka hulubaton sa Biblia, “apang ang nagadasudaso nagapadulong sa kakulangan.” (Hulubaton 21:5, Biblia sang Katilingban sang mga Kristiano) Pamatii ang laygay sang imo mga ginikanan. (Hulubaton 23:22) Ipangamuyo ini, kag samtang nagadesisyon ka, dumduma ang mga prinsipio sa Biblia nga ginbinagbinag bag-o lang.

Gani, ang isyu indi kon bala handa ka na magpain, kundi kon bala masarangan mo na atipanon ang imo kaugalingon nga panimalay. Kay kon makasarang ka na, puede ka na mangabuhi nga ikaw lang.

Ang dugang pa nga mga artikulo sang “Young People Ask” masapwan sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Mga Nota]

BINAGBINAGA INI

● Bisan pa nga may problema ang inyo pamilya, ngaa makabenepisyo ka kon indi ka anay magpain?

● Samtang ara ka pa sa inyo, ano ang mahimo mo para makabulig ka sa imo pamilya kag makahanda man sa imo kon mangabuhi ka na sa ulihi?

[Kahon/Mga Retrato sa pahina 11]

ANG GINASILING SANG IBAN NGA PAMATAN-ON

“Kon ginhatagan ka sing mga responsibilidad sang imo mga ginikanan—mga responsibilidad nga atubangon mo man kon magpain ka na—ang pagpabilin sa balay amo ang pinakamaayo nga paagi para matun-an mo kon paano mangabuhi sa ulihi.”

“Natural lang nga gusto mo mangin independiente. Pero kon gusto mo lang magpain para makapagusto ka, ginapakita mo lang nga indi ka pa handa.”

[Mga Retrato]

Sarah

Aron

[Kahon sa pahina 13]

PATALUPANGOD SA MGA GINIKANAN

Si Serena nga ginsambit kaina, nahadlok magpain. Ngaa? Nagsiling sia: “Kon kaisa, bisan pa gusto ko nga ako ang maggasto, indi magpasugot si Tatay kay iya kuno ina responsibilidad. Gani nakulbaan ako mamensar nga ako ang mabayad sang akon mga balayran.” Maayo man ang intension sang amay ni Serena, pero sa banta mo, ginabuligan bala niya ang iya bata nga makahanda sa pagpangabuhi sa ulihi?—Hulubaton 31:10, 18, 27.

Sobra bala ang imo pag-atipan sa imo kabataan, amo nga indi sila kabalo mangabuhi kon sila na lang? Paano mo ini mahibaluan? Subong ginikanan, binagbinaga ang apat ka butang nga ginsambit sa sini nga artikulo.

Pagkapot sang kuarta. Nahibaluan bala sang imo anak nga pamatan-on kon paano mag-fill out sang mga papeles sa buhis ukon kabalo bala sila sang ila himuon para masunod ang mga ginapatuman sang kasuguan parte sa buhis? (Roma 13:7) Responsable bala sila sa paggamit sang credit card? (Hulubaton 22:7) Kabalo bala sila magbadyet kag magpaigo sang ila kita? (Lucas 14:28-30) Naeksperiensiahan na bala nila ang kalipay nga mabakal ang ila gusto paagi sa kuarta nga ila ginpangabudlayan? Naeksperiensiahan na bala nila ang mas daku nga kalipay sa paghatag sang ila tion kag ikasarang sa pagbulig sa iban?—Binuhatan 20:35.

Ulubrahon sa balay. Kabalo bala magluto ang imo mga anak nga babayi kag lalaki? Ginatudluan mo bala sila manglaba kag mamalantsa? Kon may salakyan sila, kabalo bala sila sang simple nga mga paagi sa pagmentinar sini, subong sang pag-ilis sang fuse, ruweda, ukon mag-change oil?

Pagpakigbagay sa iban. Kon mag-away ang imo kabataan, ikaw bala pirme ang naga-referee kag nagasolbar sang problema? Ukon ginatudluan mo bala sila kon paano solbaron sing malinong ang problema kag isugid sa imo kon nasolbar na ini?—Mateo 5:23-25.

Personal nga kaangtanan sa Dios. Ginadiktahan mo bala ang imo kabataan kon ano ang dapat nila patihan, ukon ginakumbinsi mo sila? (2 Timoteo 3:14, 15) Sa baylo nga sabton ang tanan nila nga pamangkot parte sa relihion ukon parte sa husto kag sala, ginatudluan mo bala sila nga ‘magbinagbinag’ para ‘ang ila mga ikasarang sa paghantop mahanas nga makilala ang maayo kag malain’? (Hulubaton 1:4; Hebreo 5:14) Maayo bala ang imo batasan sa pagtuon sing Biblia, amo nga gusto mo nga ilugon nila ini, ukon gusto mo nga mas maayo pa ang ila himuon?

Matuod nga ang paghanas sa imo kabataan para mahimo ini nagakinahanglan sing tion kag pagpangabudlay. Pero daku gid ang kaayuhan sini pag-abot sang tion nga mapain na sila.

[Retrato sa pahina 12]

Ang pagpain pareho sa paglagaw sa kabukiran sing isahanon—dapat kabalo ka sang mga dapat mo himuon antes ka maglakat