Mangin Madinalag-on Ka Subong Nagasolo nga Ginikanan

SILING nila, kon ang isa ka panimalay nga may kompleto nga ginikanan ipaanggid sa sapat, ara na sila sa listahan sang mga sapat nga dali na lang maubos. Binagbinaga ini: Sobra 13 milyones ang nagasolo nga ginikanan sa United States lamang, kag ang kalabanan sa ila nagasolo nga mga iloy. Ginapakita sang mga pagtuon nga halos katunga sang tanan nga bata sa sini nga pungsod ang makaeksperiensia nga magpuyo upod sa ila nagasolo nga ginikanan kon magtin-edyer na sila.

Kon isa ikaw ka nagasolo nga ginikanan, saligi nga mangin madinalag-on gihapon ang inyo pamilya. Tinguhai nga sundon ang masunod nga mga panugda.

▪ Mangin positibo. Ang Biblia nagasiling: “Ang tanan nga adlaw sang napiotan malaut, apang ang malipayon sing tagiposoon may dalayon nga piesta.” (Hulubaton 15:15) Mahimo nga ang imo kabuhi daw indi pareho ka malipayon sa isa ka piesta. Pero pareho sang ginapakita sini nga bersikulo, ang kalipay nagadepende sa aton pagtamod, kag indi sa aton kahimtangan. (Hulubaton 17:22) Indi makapaayo kon pensaron mo nga makaluluoy na gid ang imo kabataan ukon indi na gid madisponeran ang inyo pamilya. Ini nga panimuot makapaluya lamang sang imo buot kag mas mabudlayan ka sa paghimo sang imo mga responsibilidad.—Hulubaton 24:10.

Panugda: Ilista ang negatibo nga mga termino nga ginagamit mo sa paglaragway sang imo sitwasyon, kag isulat sa tupad sini ang ibulos mo nga positibo nga mga termino. Halimbawa, busli ang “Indi na gid ako kaagwanta” sang “Masarangan ko ang akon mga responsibilidad subong nagasolo nga ginikanan, kag makapangayo ako sing bulig sa iban.”—Filipos 4:13.

▪ Badyeta ang imo kuarta. Daku gid ang problema sang nagasolo nga mga ginikanan, labi na  gid sang nagasolo nga mga iloy, kon kuarta ang hambalan. Pero sa pila ka kahimtangan, mapahaganhagan sang maayo nga pagbadyet ini nga problema. Ang isa ka hulubaton sa Biblia nagasiling: “Nagalikaw ang maalamon nga tawo kon masugata niya ang katalagman.” (Hulubaton 22:3, APD) Agod malikawan mo ang pinansial nga “katalagman,” importante gid ang pagplano.

Panugda: Isulat ang imo badyet. Ilista ang imo nga galastuhan sa sulod sang isa ka bulan kag tan-awa kon diin nagakadto ang imo kuarta. Binagbinaga kon paano ka nagagasto. Nagasalig ka bala sa utang? Ginabakal mo bala ang butang nga gusto sang imo kabataan para lang matabunan ang ila pagkinahanglan sang isa pa ka ginikanan? Kon may buot na ang imo kabataan, hambali ninyo kon paano kamo makakinot sang kuarta. Maayo gid ini nga paghanas para sa ila. Kag mahimo pa gani sila makahatag sing pila ka praktikal nga ideya!

▪ Pakig-anguti sing mahidaiton ang imo anay asawa ukon bana. Kon duha kamo ang ginhatagan sing kinamatarong sa pag-atipan sa inyo kabataan, likawi nga pakalainon ang imo anay bana ukon asawa sa imo bata, ukon gamiton ang imo bata agod bantayan ang hulag sang imo anay bana ukon asawa. Indi maayo ang resulta sini. * Mas maayo kon tinguhaan ninyo nga mag-ugyunay parte sa pagdisiplina kag sa iban pa nga mga butang nga para sa inyo bata. Ang Biblia nagsiling: “Tubtob sa masarangan ninyo, magpakighidait sa tanan nga tawo”—kag nalakip sa sini ang imo anay asawa ukon bana.—Roma 12:18.

Panugda: Kon indi kamo liwat mag-ugyunay, kabiga ninyo ang isa kag isa pareho sa pagkabig ninyo sa isa ka kaupod sa trabaho. Sa trabaho, ginatinguhaan mo nga ayuhan ang tanan lakip ang mga tawo nga indi mo gusto. Amo man sini ang himuon mo sa imo anay asawa ukon bana. Mahimo nga indi kamo pirme mag-ugyunay, pero indi kamo kinahanglan nga mag-away.—Lucas 12:58.

▪ Mangin maayo nga halimbawa. Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ano nga mga kinaiya ukon panimuot ang gusto ko nga ilugon sang akon kabataan? Ginapakita ko bala ini nga mga kinaiya ukon panimuot?’ Halimbawa, malipayon ka bala pirme bisan pa nagasolo ka lang nga ginikanan? Ukon ginatugutan mo bala nga maapektuhan sang imo kahimtangan ang imo pagtamod sa kabuhi? Akig ka bala gihapon sa imo anay asawa ukon bana bangod sa iya ginpanghimo sa imo sang una? Ukon ginakalimtan mo na lang ini tungod indi mo naman ini mabag-o? (Hulubaton 15:18) Posible nga indi ini gamay nga mga problema, kag mahimo nga indi mo ini masolbar sing bug-os. Pero mahimo gihapon ilugon sang imo kabataan ang mga panimuot nga imo ginapakita.

Panugda: Isulat ang tatlo ka kinaiya nga gusto mo nga makita sa imo kabataan kon magdaku na sila. * Sa tupad sini, isulat man kon ano nga halimbawa ang imo ipakita nga makabulig sa imo kabataan nga mailog ini nga mga kinaiya.

▪ Indi pagpabay-i ang imo kaugalingon. Bangod sa imo kasakuon, mahimo indi mo na maatipan ang imo pisikal kag emosyonal nga mga kinahanglanon. Indi gid ini pagpabay-i! Importante gid nga atipanon mo ang imo “espirituwal nga kinahanglanon”! (Mateo 5:3) Dumduma nga ang salakyan nga wala sing gasolina indi makalakat. Amo man ikaw. Dapat mo man atipanon ang imo pisikal kag espirituwal nga mga kinahanglanon para indi ka magluya.

May ara man “tion sa pagkadlaw” kag “tion sa pagsaut.” (Manugwali 3:4) Ang paglingawlingaw indi pag-usik sang oras. Nagapapagsik ini kag nagahatag sa imo sing bag-o nga kusog para makapadayon ka sa imo responsibilidad subong nagasolo nga ginikanan.

Panugda: Magpamangkot sa iban nga nagasolo nga ginikanan kon paano nila naatipan ang ila kaugalingon. Samtang ‘ginapat-od mo ang mas importante nga mga butang,’ mahatagan mo bala sing gamay nga tion kada semana ang paghimo sing mga butang nga naluyagan mo gid? (Filipos 1:10) Isulat ang gusto mo himuon kag kon san-o mo puede nga himuon ini.

[Mga nota]