Ang Dungganon nga Katungdanan sang Isa ka Iloy

ANG katungdanan sang iloy masami nga wala ginaapresyar kag ginapakanubo pa gani. Sang nagligad nga pila ka dekada, ginpakanubo sang pila ka tawo ang katungdanan sa pag-atipan sa mga anak. Para sa ila, ang isa ka karera mas importante sangsa sini kag ang pag-atipan sa mga anak pabug-at lamang. Bisan pa nga ini nga pagtamod daw indi gid kinaandan para sa kalabanan, masami nga mabatyagan sang mga iloy nga ang ila katungdanan subong iloy sang puluy-an kag pag-atipan sa ila mga anak ginapakanubo. Nagahunahuna pa gani ang iban nga kinahanglan sang isa ka babayi ang karera sa gua sang balay agod mapalambo niya ang iya bug-os nga ikasarang.

Apang, madamo nga mga bana kag mga anak ang nagaapresyar sa katungdanan sang iloy sa pamilya. Si Carlo, nga nagaalagad sa sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Pilipinas, nagsiling: “Yari ako diri karon bangod sang paghanas sa akon sang akon iloy. Ang akon amay estrikto kag maabtik magpatuman sing silot, apang ginbuligan kami ni Nanay paagi sa pagpaathag sini sa amon. Ginaapresyar ko gid ang iya paagi sang pagtudlo.”

Si Peter, sa Bagatnan nga Aprika, isa sa anom ka kabataan nga ginpadaku sang isa ka iloy nga may manubo nga tinun-an. Ginbiyaan sang iya amay ang ila pamilya. Si Peter nagsiling: “Subong isa ka kabulig sa balay kag dyanitor, manubo lamang ang sueldo ni Nanay. Nabug-atan sia sa amon matrikula. Masunson kami nagatulog nga gutom. Nabudlayan sia sa pagbayad sa arkila sang amon balay. Walay sapayan sining tanan nga kabudlayan, wala  magpangampo si Nanay. Gintudluan niya kami nga indi gid namon pag-ipaanggid ang amon kaugalingon sa iban. Kon indi bangod sang iya kaisog, kuntani wala kami makatibawas.”

Si Ahmed, isa ka bana sa Nigeria, nagpabutyag sang iya balatyagon sa bulig sang iya asawa sa pagpadaku sa ila mga anak: “Ginaapresyar ko gid ang ginahimo sang akon asawa. Kon wala ako sa balay, nagasalig ako nga ang mga bata ginaatipan sing maayo. Sa baylo nga magbatyag nga nagapakig-indis sa akon ang akon asawa, ginapasalamatan ko sia kag ginahambalan ko ang mga bata nga dapat nila tahuron ang ila iloy subong sang pagtahod nila sa akon.”

Gilayon nga ginadayaw sang isa ka Palestino ang kadalag-an sang iya asawa subong iloy: “Daku ang nabulig ni Lina sa amon anak nga babayi kag sa espirituwalidad sang amon pamilya. Sa banta ko, nahimo niya ini bangod sang iya relihion.” Si Lina isa sa mga Saksi ni Jehova kag ginasunod niya ang mga prinsipio sang Biblia sa pagtudlo sa iya anak nga babayi.

Ano ang pila sa sining mga prinsipio? Paano ginatamod sang Biblia ang mga iloy? Paano anay ginhatagan sing dignidad kag respeto ang mga iloy subong mga manunudlo sang ila mga anak?

Timbang nga Pagtamod sa mga Iloy

Ang babayi ginhatagan sing dungganon nga katungdanan sa kahimusan sang pamilya sa tion sang pagpanuga. Ang nahauna nga tulun-an sang Biblia nagasiling: “Si Jehova nga Dios nagsiling: ‘Indi maayo nga ang tawo magpadayon nga isahanon lamang. Himuan ko sia sing kabulig, subong katuwang niya.’ ” (Genesis 2:18) Busa, gin-aman ang una nga babayi nga si Eva subong katuwang ni Adan. Gintuga sia agod mangin kabulig ni Adan. Mangin bahin sia  sang katuyuan sang Dios nga magpanganak ang mag-asawa kag atipanon nila ang ila mga anak subong man ang duta kag ang mga kasapatan nga yari sa sini. Mangin isa sia ka matuod nga kaupod nga magagamit sang iya ikasarang sa paghunahuna agod makabulig kag makapalig-on. Nalipay gid si Adan sa pagbaton sa sining matahom nga dulot gikan sa Manunuga!​​—⁠Genesis 1:​26-​28; 2:⁠23.

Sang ulihi, naghatag ang Dios sing mga giya kon paano dapat tratahon ang mga babayi. Halimbawa, ang Israelinhon nga mga iloy dapat padunggan kag indi pagtamayon. Kon ang anak nga lalaki ‘magapakamalaut sang iya amay kag sang iya iloy,’ silutan sia sing kamatayon. Ang Cristianong mga pamatan-on ginalaygayan nga mangin ‘matinumanon sa ila mga ginikanan.’​​—⁠Levitico 19:⁠3; 20:⁠9; Efeso 6:⁠1; Deuteronomio 5:​16; 27:16; Hulubaton 30:17.

Sa idalom sang pagdumala sang bana, ang iloy mangin manunudlo sa mga anak nga babayi kag sa mga anak nga lalaki. Ang anak nga lalaki ginasugo nga ‘indi pagsikwayon ang kasuguan sang iya iloy.’ (Hulubaton 6:20) Subong man, ang Hulubaton kapitulo 31 nagahatag sang “mabug-at nga mensahe nga ginhatag sang iloy [ni Hari Lemuel] sa iya bilang pagtadlong.” Maalamon nga ginsugo niya ang iya anak nga likawan ang di-nagakaigo nga paggamit sing alkoholiko nga mga ilimnon, nga nagasiling: “Indi nagakaigo sa mga hari ang pag-inom sing alak ukon sa mataas nga mga opisyales ang magsiling: ‘Diin ang makahulubog nga ilimnon?’ agod indi mag-inom ang isa kag malipat sang kasuguan kag magpatiko sang kausa sang bisan sin-o sa mga anak sang kapipit-an.”​​—⁠Hulubaton 31:​1, 4, 5.

Dugang pa, maalamon para sa tagsa ka pamatan-on nga lalaki nga nagahunahuna sa pagpangasawa nga binagbinagon ang paglaragway sang iloy ni Hari Lemuel sa “sangkol nga asawa,” nga nagsiling: “Ang iya bili labi pa gid sa mga korales.” Nian, sa tapos ilaragway ang importante nga bulig sini nga asawa sa panimalay, ang iloy sang hari nagsiling: “Ang kaalikaya mahimo nga malimbungon, kag ang katahom mahimo nga walay pulos; apang ang babayi nga nagakahadlok kay Jehova amo ang isa nga nagaagom sing kadayawan para sa iya kaugalingon.” (Hulubaton 31:10-31) Maathag nga ginhimo sang aton Manunuga ang mga babayi agod may yara sila dungganon kag responsable nga katungdanan sa pamilya.

Sa Cristianong kongregasyon, ang mga asawa kag mga iloy ginapadunggan kag ginaapresyar man. Ang Efeso 5:25 nagasiling: “Mga bana, padayon nga higugmaa ang inyo mga asawa.” Ang pamatan-on nga si Timoteo, nga ginpadaku sang iya iloy kag lola nga nagatahod sang “balaan nga mga kasulatan,” ginlaygayan: “Pakig-anguti . . . ang tigulang nga mga babayi subong mga iloy.” (2 Timoteo 3:15; 1 Timoteo 5:​1, 2) Kon amo, dapat tahuron sang lalaki ang tigulang nga babayi subong daw iya iloy. Sa pagkamatuod, ginapabaloran sang Dios ang mga babayi kag ginahatagan sila sing kadungganan.

Ipabutyag ang Imo Apresasyon

Ang isa ka lalaki nga ginpadaku sa kultura diin ginatamod sing manubo ang mga babayi nagsaysay: “Nakabaton ako sing edukasyon nga nasentro sa lalaki, kag nakita ko ang indi maayo nga pagtratar kag indi pagtahod sa mga babayi. Gani nagpanikasog ako nga tamdon ang mga babayi subong sang pagtamod sang Manunuga sa ila​​—⁠subong katuwang, ukon kabulig, sa puluy-an kag subong bahin sang isa ka team sa pagtudlo sa mga anak. Walay sapayan nga nabudlayan ako sa pagpabutyag paagi sa mga tinaga sang akon pagdayaw sa akon asawa, ginabaton ko nga nangin mabuot ang akon mga anak bangod sang iya panikasog.”

Sa pagkamatuod, mapabugal gid sang mga iloy ang ila katungdanan subong mga manunudlo. Isa ini ka mapuslanon nga karera. Takus gid sila nga hatagan sing komendasyon kag sing tinagipusuon nga pagpasalamat. Madamo kita sing natun-an gikan sa mga iloy​​—⁠mga batasan nga nangin tuman ka mapuslanon sa aton kabuhi, maayo nga pamatasan nga kinahanglanon gid para sa maayo nga mga kaangtanan, kag sa madamo nga hitabo, moral kag espirituwal nga paghanas nga nagabulig sa mga anak sa paglakat sa husto nga dalanon. Ginpabutyag mo bala sining karon lang sa imo iloy ang imo pagpasalamat sa ginhimo niya sa imo?

[Retrato sa pahina 9]

Gintudluan si Peter sang iya iloy nga indi magpangampo

[Retrato sa pahina 10]

Ginaapresyar gid ni Ahmed ang bulig sang iya asawa sa pagpadaku sa ila mga anak

[Retrato sa pahina 10]

Ginbaton sang bana ni Lina nga nangin mabuot ang ila anak nga babayi bangod sang relihion sang iya asawa