Kon Paano Atubangon sang Tin-edyer Pa nga mga Iloy ang mga Problema

ANG nagabusong nga mga tin-edyer dapat maghimo sing mga desisyon nga para kuntani sa mga hamtong na. “Pamatyagan ko 40 anyos na ako,” siling sang isa ka tin-edyer nga iloy. “Nawasi ko ang kabuhi sang isa ka pamatan-on.” Sa pagkamatuod, sa tion nga matukiban sang isa ka dalagita nga nagabusong sia, mahimo nga madaug sia sang kahadlok kag kabalaka.

Kon ikaw isa ka tin-edyer nga nagabusong, mahimo nga amo sini ang batyagon mo. Apang, wala ka sing mahimuan kon magpadaug ka sa negatibo nga mga emosyon. “Sia nga nagapanilag sa hangin indi magsab-ug,” siling sang Biblia, “kag sia nga nagatulok sa mga gal-um indi mag-ani.” (Manugwali 7:⁠8; 11:4) Ang mangunguma nga wala nagahulag bangod ginakabalak-an niya ang tiempo indi makahimo sing kinahanglanon nga aksion. Likawi ini. Sa ulihi abagahon mo gihapon ang imo mga responsibilidad.​​—⁠⁠Galacia 6:5.

Ano ang imo sarang mahimo? Ayhan sulsulan ka sang iban nga magpaaborsion. Apang indi ini nagakabagay para sa mga maluyag magpahamuot sa Dios, kay maathag nga ginapakita sang Biblia nga ang aborsion supak sa kasuguan sang Dios. (Exodo 20:13; 21:​22, 23; Salmo 139:14-16) Sa panulok sang Dios ang kabuhi sang isa ka sibudbod​​—⁠⁠lakip ang isa nga ginapanamkon sang isa ka babayi nga indi minyo​​—⁠⁠hamili.

Kamusta naman ang posibilidad nga pakaslan ang amay sang bata kag padakuon ninyo ang inyo bata? Mahimo nga indi ka mahuy-an kon pakaslan mo ang amay sang bata. Apang bisan pa batunon sang tin-edyer nga amay ang iya moral nga responsibilidad sa pagpadaku sa iya bata, indi pirme ang pagpakasal ang labing maalamon nga desisyon.⁠⁠ * Indi buot silingon nga ang isa ka pamatan-on nga lalaki nga makapabusong sing babayi sangkol na sa emosyon kag sa hunahuna nga kinahanglanon agod mangin isa ka maayo nga bana kag amay. Indi man buot silingon nga masarangan niya nga buhion ang asawa kag anak. Dugang pa, kon lain ang iya relihion, ang pagpakasal sa iya pagsupak sa laygay sang Biblia nga magpamana “lamang sa Ginuo.” (1 Corinto 7:39) Ginapakita sang mga eksperiensia nga ang ahat​​—⁠⁠kag ayhan wala nagadugay​​—⁠⁠nga pag-asawahay magaresulta lamang sa dugang pa nga kasakit kag pag-antos.

Kamusta naman kon ipaadoptar ang bata? Bisan pa mas maayo na lang ini sangsa aborsion, dapat mo binagbinagon nga walay sapayan sang mabudlay nga mga kahimtangan, may kahigayunan ka nga saguron kag padakuon ang imo anak.

Pag-atubang sa mga Hangkat

Matuod, indi mahapos magpadaku sing bata nga wala sing bana. Apang, paagi sa pagsunod sa mga prinsipio sang Biblia sa imo labing masarangan kag pagsalig sa Dios para sa kusog kag panuytoy, sarang mo maatubang ang madamo nga hangkat. Yari ang pila ka tikang nga mahimo mo agod makalandas ka.

● Ipasag-uli ang imo relasyon sa Dios. Tandai nga ang seksuwal nga pagpakighirop antes sang kasal isa ka sala batok sa Dios​​—⁠⁠isa ka sala batok sa iya mataas nga mga talaksan sa moral. (Galacia 5:19-21; 1 Tesalonica 4:​3, 4) Busa, ang una kag importante gid nga tikang amo ang paghinulsol kag pagpangayo sing patawad sa Dios. (Salmo 32:⁠5; 1 Juan 2:​1, 2) Matuod, ayhan batyagon mo nga indi ka nagakadapat sa iya bulig. Apang, nagapangako si Jehova nga patawaron niya kita kon maghinulsol kita, kag ginabuligan niya ang mga nagahinulsol sa ila mga sala. (Isaias 55:​6, 7) Sa Isaias 1:​18, si Jehova nagsiling: “Bisan pa ang inyo mga sala subong sang iskarlata [mabug-at, serioso], papution ini subong sang niebe [bug-os nga natinluan].” Ginapalig-on  man sang Biblia ang mga nakasala nga batunon ang espirituwal nga bulig nga ginatanyag sang gintangdo nga mga gulang sa kongregasyon.​​—⁠⁠Santiago 5:​14, 15.

● Untati ang seksuwal nga pagpakighirop antes sang kasal. Magakahulugan ini nga bugtuon mo ang imo relasyon sa amay sang imo bata. Kon indi kamo magpakasal, mahimo nga masulay ka lang nga himuon gihapon ang isa ka butang nga wala nagapahamuot sa Dios. Indi pagkalimti nga bisan pa estrikto ang kasuguan sang Dios, ginhatag ini agod amligan kita. Si Nicole nga ginsambit kaina sa sini nga serye, nagsiling: “Narealisar ko sang ulihi nga husto ang Dios. Luyag niya nga makabenepisyo kita.”​​—⁠⁠Isaias 48:​17, 18.

● Sugiri ang imo mga ginikanan. Natural lamang nga mahadlok ka nga maakig sa imo ang imo mga ginikanan. Matuod, maakig sila kag mabalaka kon mahibal-an nila nga nagabusong ka. Mahimo magabatyag pa gani sila nga subong mga ginikanan wala nila mahimo ang nagakadapat para sa imo kag mahimo nga basulon nila ang ila kaugalingon sa imo ginhimo. Apang, kon ang imo mga ginikanan mahinadlukon gid sa Dios, mahimo gid nga magaugdaw lamang sa ulihi ang masakit nga balatyagon. Mga ginikanan mo sila, kag walay sapayan sang imo mga sala, ginahigugma nila ikaw. Walay duhaduha nga mapahulag sila nga ilugon ang amay sang buhaha nga anak sa parabola ni Jesus kon makita nila nga naghinulsol ka kag mahigugmaon nga patawaron nila ikaw.​​—⁠⁠Lucas 15:11-32.

● Ipakita nga nagapasalamat ka. Masami gid nga isa ka daku nga bulig kag suporta ang mga ginikanan, mga paryente, kag mga abyan. Halimbawa, mahimo nga ipadoktor ka sang imo mga ginikanan. Kon mabun-ag na ang imo bata, mahimo nga buligan ka nila nga tun-an ang importante nga mga paagi sa pag-atipan sa bata; mahimo man sila  magpresentar nga mangin manuglibang sang imo bata. Si Nicole nagsiling tuhoy sa iya iloy, “Ako ang nagaatipan sa akon bata, apang daku gid ang nabulig niya sa akon.” Mahimo man makabulig ang imo mga abyan, ayhan mataktikanhon nga hatagan nila ang imo bata sing mga bayo kag iban pa nga mga butang nga magamit mo. (Hulubaton 17:17) Kon pakitaan ka sing kaayo, sunda ang laygay sang Biblia kag ‘ipakita ang imo kaugalingon nga mapinasalamaton.’ (Colosas 3:15) Indi sila magsiling nga ginpasapayanan mo ang ila mahigugmaon nga mga buhat kon pasalamatan mo sila.

● Tun-i ang kalantip sang isa ka iloy. Sa pagkamatuod, indi mo luyag nga magdepende ka na lang sa imo pamilya kag mga abyan tubtob san-o. Gani palambua ang mga kalantip nga makabulig sa imo agod mangin sangkol ka sa pag-atipan sa imo bata kag sa pagpalakat sang imo panimalay. Ang pagtuon kon paano atipanon ang alatipanon gid nga bata isa ka hangkat. Madamo ikaw sing tun-an tuhoy sa pagkaon, ikaayong lawas, kag iban pa nga bahin sa pag-atipan sa bata. Makawiwili nga ginapalig-on sang Biblia ang mas gulang-gulang nga Cristianong mga babayi nga laygayan ang mas batan-on nga mga babayi nga mangin “mga manugpangabudlay sa puluy-an.” (Tito 2:5) Walay duhaduha nga ang imo iloy​​—⁠⁠kag ayhan ang iban pa nga may edad-edad na nga mga katapo sang Cristianong kongregasyon​​—⁠⁠makahatag sa imo sing pila ka mapuslanon nga paghanas bahin sini.

● Gastuha sing maalamon ang kuarta. Nagasiling ang Biblia nga “ang kuarta pangamlig.” (Manugwali 7:12) Ang pagkabun-ag sang bata magakahulugan sing daku nga gasto.

Ayhan luyag mo anay himuslan ang bisan ano nga bulig para sa publiko nga kalipikado ka. Apang, sa masami, mahimo gid nga dapat magsandig ang isa ka lin-ay sa pinansial nga bulig sang iya mga ginikanan. Kon matuod ini sa imo bahin, maalamon kag pagpakita sing konsiderasyon kon magkinot ka. Bisan pa walay duhaduha nga mas pasulabihon mo ang bag-o nga mga butang para sa imo bata, ayhan makakinot ka kon mamakal ka sa segunda-mano nga mga balaligyaan ukon sa relip.

● Magkuha sing pila ka edukasyon. “Ang mga maalam amo sila ang nagatipig sang ihibalo,” siling sang Hulubaton 10:14. Bisan pa matuod ini ilabi na sa ihibalo tuhoy sa Biblia, matuod man ini sa sekular nga edukasyon. Dapat ka magpalambo sing kinahanglanon nga kalantip agod may palangabuhian ka.

Matuod, mabudlay mag-eskwela kon may bata ka nga ginaatipan. Apang, mahimo nga indi na kamo sang imo bata makatibawas sa kaimulon, pigado nga pagsinalayo sa sulod sang balay,  malnutrisyon ukon magsalig ka na lang sa bulig sang gobierno kon kulang ka sing sadsaran nga edukasyon. Gani, kon posible man lang, padayuna ang imo pagtuon. Nag-insister ang iloy ni Nicole nga tapuson niya ang iya pag-eskwela, kag subong resulta, nakatigayon sang ulihi si Nicole sing paghanas agod buhion ang iya kaugalingon subong asistant sang abogado.

Ngaa indi mo tilawan nga mangusisa kon ano nga edukasyon ang bukas sa imo? Kon mabudlayan ka nga magsulod sa klase, hibalua kon puede ka magtuon sa balay lang. Halimbawa, ang mga kurso sa pagtuon paagi sa sulat, mahimo nga praktikal sa imo kahimtangan.

Mahimo Ka Magmadinalag-on

Mabudlay magpadaku sing bata kon wala sing bana, ilabi na kon ang iloy bata pa. Apang mahimo ka magmadinalag-on! Paagi sa pagpailob, determinasyon, kag sa bulig ni Jehova nga Dios, mahimo ikaw mangin isa ka mahigugmaon kag sangkol nga ginikanan. Kag ang kabataan sang pinamataan nga mga iloy mahimo magdaku subong mga adulto nga may malig-on nga emosyon. Basi malipay ka pa gani nga makita ang imo anak nga nagasunod sa imo paghanas kag higugmaon man niya ang Dios.​​—⁠⁠Efeso 6:4.

Amo sini ang ginsiling ni Nicole: “Sa bulig sang Dios​​—⁠⁠kag walay sapayan sang tanan nga balagbag⁠—​nalipay ako nga napadaku ko ang akon anak nga babayi nga mangin isa ka mainayuhon, matinahuron, kag responsable nga dalagita. Kon kaisa kon ginatulok ko sia, madumduman ko ang mga gab-i anay nga indi ako makatulog bangod nabalaka ako apang sa pihak nga bahin nagakalipay man ako.”

Apang, paano dapat pakig-angutan sang mga adulto ang tin-edyer nga mga iloy kag ang ila anak? May paagi bala agod mabuligan ang mga dalagita nga malikawan ang kahuol nga resulta sang pagbusong sang mga tin-edyer?

[Nota]

[Mga retrato sa pahina 8, 9]

Madamo nga problema ang ginaatubang sang tin-edyer nga mga iloy sa pagpadaku sa ila bata

[Retrato sa pahina 10]

Ang pagdali sa pagpamana nga bata pa indi amo ang sabat

[Retrato sa pahina 10]

Makabulig ang Cristianong mga gulang sa nakasala nga mga pamatan-on agod mapasag-uli ang ila relasyon sa Dios

[Retrato sa pahina 11]

Maalamon para sa di-minyo nga mga iloy kon tapuson nila ang ila pag-eskwela