Buhi nga Palaguaon sang Kasanag sa Idalom sang Dagat

Nagasalom sa idalom sang daku nga bato, nakita sang isa ka scuba diver ang 60 sentimetros nga bagulan nga nagapahimunong sa buho, nga halos indi makita sa asul-asulon nga mga palibot sini. Sang nagpalapit ang manugsalom, hinali lang nagpula ang bagulan. Sang mag-isol sia, nagbalik ini liwat sa kinaandan nga duag sini. Natingala ka bala kon paano mahimo sining bagulan ining makatilingala nga butang​​—⁠⁠ikasarang nga kaanggid sa pila ka espesyi sang kogita kag lukos?

Ang ila sekreto naghalin sa mga selula sa panit nga nagapatubas sing duag nga ginatawag nga mga chromatophore. Ang mga ugat amo ang nagapahulag sa maskulo nga nagakontrol sa kadakuon sining mga selula, busa amo ini ang nagapabag-⁠obag-o sang duag sang bagulan.

Dugang pa sa pagkontrol sang duag, madamo nga espesyi sang lukos ang makapatubas pa gani sang ila kaugalingon nga kasanag, nagahimo sini kaangay sang ordinaryo nga aninipot. Ining kapawa gikan sa buhi nga mga organismo, nga makita sa madamo nga tinuga sa dagat​​—⁠⁠halin sa salimbubog pakadto sa pasayan​​—⁠⁠resulta sang komplikado nga paghulag sang mga selula nga ginatawag nga mga photocyte ukon sa mga organo nga ginatawag nga mga photophore. Mahimo nga tuga man ini sang pagpanghikot sang nagasiga nga mga bakterya sa ila mismo ginapuy-an nga tinuga sa dagat.

Kon tuhoy sa komplikado nga mga reaksion sang kemikal, ang nagasiga nga mga selula kag mga organo nagaunod sing isa ka kemikal nga ginatawag luciferin, nga nagasiga sa oksiheno kon may enzyme, sa amo nagapatubas sang kapawa nga duag asul pakadto sa berde. Ang pila ka nagasiga nga organo, siling sang balasahon nga Scientific American, “mga masibod nga mga kagamitan nga may lente sa pagpokus, may nagasala sang kolor, ukon may mahulaghulag nga takop nga sarang magamit subong kontrol. Ang mga lukos nga may mga photopore kag mga chromatophore sa panit sini sarang makakontrol sang duag kag kasanag sang ginpatubas nga kapawa.”

Ang mga tinuga nga nagasiga paagi sa paggamit sing nagasiga nga mga bakterya nagabutang sini sa ila sa isa ka espesyal kag nagasiga nga organo, nga may madamo nga suplay sang dugo. Ang dugo nagadala sing sustansia sa mga mikrobyo, sa amo daw nagabayad ini sang “gasto sa koryente.”

[Picture Credit Lines sa pahina 31]

Inset: Courtesy Jeffrey Jeffords/www.divegallery.com

© David Nicholson/Lepus/Photo Researchers, Inc.