Ulubrahan Ukon Patag-awayan?

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA ALEMANYA

“Indi na ako makaagwanta. Nag-obra ako sing kapin sa 30 ka tuig sa isa ka kompanya. Nangin superbisor na ako. Nian isa ka adlaw may bag-o kami nga boss. Bataon sia, mapisan, kag puno sing mga ideya. Nagdumdom sia nga upang ako sa pagtin-ad sang kompanya, gani ginhingabot niya ako. Pagkatapos sang binulan nga mga pag-insulto, pagbinutig, kag pagpakahuya, kinapoy ako. Sang gintanyagan ako sang kompanya nga magretiro nga may nagakaigo nga bayad, ginbaton ko ini.”​—Peter. *

SI Peter biktima sang paghingabot sa ulubrahan. Kon gamiton naton ang isa pa ka tinaga nga kinaandan sa Europa, gin-“mob” ukon ginpulihan sia. Sa Alemanya, diin nagapuyo si Peter, ginabanabana nga 1.2 milyones ka tawo ang ginapulihan sa ulubrahan. Sa Netherlands, 1 sa 4 ka tawo ang magaatubang sini sa tion sang ila pag-obra. Kag ginasiling sang isa ka report sang International Labour Organization nga ang mobbing isa ka nagalala nga problema sa Australia, Austria, Britanya, Denmark, Estados Unidos, kag Sweden. Apang ano gid bala ang mobbing?

“Paggamo sa Hunahuna”

Suno sa Focus, isa ka magasin sang mga balita sa Alemanya, ang mobbing amo “ang masunson, sulitsulit, kag sistematiko nga pagpanggamo.” Ang mobbing indi lamang pagyaoyao sa ulubrahan​—nga mahimo maglakip sang pagyubit, paghikay, pagsunlog, kag masakit nga paglahog​—kundi isa ini ka ginplano nga buhat sang sikolohiko nga pagpamahog. Ang tulumuron sini amo ang paghimo sa biktima nga isa ka sinikway. *

Ang mga taktika sang pagpanggamo mahimo nga sa porma sang binatabata nga pag-away kag subong man sang paghimo sing kriminal nga danyos. Ang target ginapasipalahan, ginabuyayaw, ginasimusimo, kag wala ginasapak. Ang iban nga mga biktima hungod nga ginapabug-atan sa trabaho ukon masami nga ginapahimo sang  trabaho nga indi naluyagan sang iban. Ang mga panikasog sang biktima nga magtrabaho sing maayo mahimo nga upangan sang mga katrabaho, ayhan paagi sa paglikom sa iya sang mga impormasyon. Sa pila ka hitabo, ginbuslot sang mga nagapanggamo ang goma sang salakyan sang biktima ukon gin-atribihan ang iya kompyuter.

Ang iban nga mga biktima ginatarget sang isa lamang ka tawo. Apang, masami ini ginahimo sang isa ka grupo sang mga katrabaho. Gani, ang termino nga “mobbing” (ukon “ginapulihan”) nagakaigo, kay nagapahangop ini nga isa ka grupo ang nagaipit sa indibiduwal paagi sa hungod nga pagsamok ukon pag-atake sa iya.

Ang labi gid ka makapakibot amo ang kamatuoran nga sa madamo nga kaso ang pagpanggamo may pahanugot sang boss. Sa pila ka pagtuon sa Europa, ang superbisor may daku nga bahin sa mga 50 porsiento sang mga kaso, kag sa masami isahanon lang sia nga nagahingabot sa biktima. Bangod sining tanan nga mga taktika, ang palamugnan sang isa ka tawo gintawag sang adlaw-adlaw nga pamantalaan sang Alemanya nga Frankfurter Allgemeine Zeitung subong “isa ka malawig kag mahuol nga paggamo sa hunahuna.”

Indi Lamang sa Ulubrahan Mabatyagan ang mga Epekto

Sa masami, ang mga epekto sang pagpanggamo indi lamang mabatyagan sa ulubrahan. Madamong mga biktima ang nagmasakit sing malubha subong resulta sang mapintas nga pagtratar. Ang depresyon, mga problema sa pagtulog, kag mga pagsalangisag amo ang pila sa mga resulta sang pagpanggamo. Kamusta si Peter, nga ginsambit sa umpisa? Nagbatyag sia nga daw walay pulos. Si Margaret, nga taga-Alemanya man, ginlaygayan sang iya doktor nga magpabulong sa klinika para sa  kapagros sang hunahuna. Ang kabangdanan? Biktima sia sang pagpanggamo sa trabaho. Ang mobbing may malain man nga epekto sa pag-asawahay ukon pamilya sang isa.

Sa Alemanya, ang pagpanggamo sa trabaho nangin kinaandan na katama amo nga ang isa ka kompanya sang seguro sa kapagros nagbukas sing serbisyo sa telepono para sa mga biktima nga nagakinahanglan sing bulig. Natukiban sang kompanya nga kapin sa katunga sang mga nagtawag ang wala makaobra sing tubtob sa anom ka semana, ang mga un tersia sing tubtob sa tatlo ka bulan, kag ang kapin sa 10 porsiento sing kapin sa tatlo ka bulan. Ginabanta sang isa ka Aleman nga balasahon sa medisina nga “tubtob sa 20 porsiento sang tanan nga paghikog ang resulta sang mobbing.”

Maathag nga bangod sang pagpanggamo, ang trabaho sang isa mahimo mangin makakulugmat. Mahimo bala ini malikawan? Paano mapaluntad ang kalinungan sa ulubrahan?

[Mga nota]

[Mga retrato sa pahina 4]

Ang pagpanggamo sa trabaho nagagamo sang hunahuna