Pagpaluntad sang Kalinungan sa Ulubrahan

NGAA ginahingabot sang iban ang iban nga tawo? Ang Biblia nagabulig sa aton nga mahangpan kon ngaa. Ginapaathag sini nga nagakabuhi kita sa “katapusan nga mga adlaw” sining sistema sang mga butang, kag amo ini kon ngaa naeksperiensiahan naton ang “makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay pakigbagayan.” Ang madamo nga mga tawo “mga mahigugmaon sang kaugalingon, mga mahigugmaon sang kuarta, mga bugalon, mga palabilabihon, mga mapasipalahon, mga malalison sa mga ginikanan, mga di-mapinasalamaton, mga di-matutom, mga wala sing kinaugali nga gugma, mga indi tampad sa bisan anong kasugtanan, mga mapatupatuon, mga wala sing pagpugong sa kaugalingon, mga mabangis, mga wala sing gugma sa kaayuhan, mga maluib, mga matig-a sing ulo, mga nagahabok sa pagpadayaw.” (2 Timoteo 3:1-5, NW) Sa sining ital-ital nga mga tion, ini nga paggawi lapnag, kag ang mobbing amo ang isa sa malaw-ay nga mga resulta. Kon amo, paano mo mapaluntad ang kalinungan sa ulubrahan?

Paglubad sa mga Di-paghangpanay

Ang pagpanggamo masami nga nagasugod paagi sa di-nahusay nga di-paghangpanay sa ulot sang mga magkatrabaho. Gani, husaya gilayon ang inyo mga di-paghangpanay nga wala ginahilabtan ang iban. Mataktikanhon kag matinahuron nga pakalmaha ang nasaklaw nga mga balatyagon. Pakig-anguti ang imo mga katrabaho subong mga indibiduwal, indi subong isa ka grupo. Kon may isa nga daw kontra sa imo, tinguhai nga husayon ini. Dumduma ang laygay ni Jesus: “Makighusay gilayon sa isa nga nagareklamo batok sa imo.”​—Mateo 5:​25, NW.

Dugang pa, magabenepisyo ang tanan paagi sa paghupot  nga bukas sang mga linya sang komunikasyon. Nian, tinguhai nga sugilanunon ang imo superbisor nga wala nagahatag sing impresyon nga luyag mo lang nga paboran ka niya. Dumduma man nga ang maayo nga komunikasyon upod sa imo mga kaupdanan kag mga sakop isa ka daku nga bulig agod malandas ang kahuol. Si Hari Solomon nagsulat: “Nagakapaslawan ang mga plano kon wala sing kompidensiyal nga paghambalanay, apang sa kadam-an sang mga manuglaygay may hinimuan.”—Hulubaton 15:22, NW.

Busa, panikasugi nga makigbagay sa imo mga katrabaho. Wala ini nagakahulugan nga himuon mo ang tanan agod lamang pahamut-an ang tawo, sa amo ginahimo ang tanan nga ginapahimo sa imo kag ginakompromiso ang imo mga prinsipio agod lamang mahuptan ang kalinong. Apang ang pagkamainayuhon kag pagkamainabyanon makapahaganhagan sang di-maayo nga kahimtangan. Maghalong sa kon ano ang imo ginahambal sa iban kag pati man sa kon paano mo ini ginahambal. Sa liwat, ang Biblia nagahatag sing maalamon nga laygay: “Ang mahumok nga panalabton nagapalugpay sang kasingkal.” (Hulubaton 15:1) “Ang malulo nga dila amo ang kahoy sang kabuhi.” (Hulubaton 15:4) “Tungod sa malawig nga pagpaumod nabuyok ang manugdumala.” (Hulubaton 25:15) “Magpamulong kamo sa gihapon nga may bugay, nga naunawan sing asin, agod nga makahibalo kamo kon ano ang dapat nga pagsabat ninyo sa tagsatagsa.”​—Colosas 4:6.

‘Ipakilala ang Inyo Pagkamakatarunganon’

Si apostol Pablo naglaygay sa mga Cristiano sa Filipos: “Ipakilala sa tanan nga tawo ang inyo pagkamakatarunganon.” (Filipos 4:5, NW) Ginasunod ini nga prinsipio, magpahamtang sing makatarunganon nga mga talaksan sang paggawi para sa imo kaugalingon. Likawi ang sobra nga kompiansa ukon ang sobra nga pagkamahuluy-on. Kon ang imo katrabaho nagayubit sa imo, indi magbalos. Wala ka sing mabenepisyo kon himuon mo ang ginahimo nila. Pakig-anguti ang iban sing matinahuron kag may dignidad, kag mahimo nga pakig-angutan ka man nila sing subong sini.

Hunahunaa indi lamang ang imo paggawi kundi ang imo man pamayo. Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ano nga impresyon ang ginahatag sang akon panapton? Makabuluyok bala ang akon hitsura? Indi bala ako mahipid? Dapat bala ako magsuksok sing nagakaigo nga panapton sa trabaho?’

Sa kalabanan nga mga kultura, ang mapisan kag maukod nga mga manugpangabudlay ginatahod kag ginaapresyar. Gani, tinguhai nga matigayon ang pagtahod sang iban paagi sa paghimo sang mataas-sing-kalidad nga trabaho. Mangin masaligan. Wala ini nagakahulugan nga mangin perpeksionista ka. Ang isa ka babayi nga biktima sang pagpanggamo nagbaton sang ulihi nga isa man sia sa kabangdanan sang natabo sa iya. “Luyag ko mangin perpekto,” siling niya. Narealisar niya nga ang pagkaperpekto isa ka imposible nga tulumuron: “Maayo ako nga manugpangabudlay, apang indi kinahanglan nga himuon ko ang tanan sing perpekto.”

Indi mangin sobra ka sensitibo sa negatibo nga mga komento. Indi tanan nga di-makatarunganon nga kritisismo makabig nga pagpanggamo. Sa Biblia, si Hari Solomon nagsulat: “Dili ka magmadagmit  sa imo espiritu sa pagpangakig . . . Dili ka man magsapak sa tanan nga pulong nga ginapamulong, . . . kay sa masunson man ang imo tagipusuon nakahibalo nga ikaw gid subong man nakapakamalaut sa iban.”​—Manugwali 7:​9, 21, 22.

Matuod, ang pagsunod sa sining maayo nga mga prinsipio wala nagagarantiya nga indi gid ikaw mangin biktima sang pagpanggamo. Walay sapayan sang imo bug-os nga panikasog, mahimo gihapon ikaw hingabuton sang imo iban nga katrabaho. Ano nian ang himuon?

Mangayo sing Bulig

“Sang ginpakig-angutan ako sing malas-ay sa sulod sang pila ka bulan, ginbatyag ko ini,” baton ni Gregory. Ang iya naeksperiensiahan kinaandan lamang sa mga biktima, nga nag-antos sing madamong masakit nga balatyagon​—kaakig, pagbatyag nga nakasala, kahuya, pagkagumon, upod ang pagbatyag nga wala sing pulos. Ang pag-ipit nga gamuhon mahimo nga magapapung-aw bisan sa isa ka normal kag timbang nga tawo. Sa pagkamatuod, ang Biblia nagasiling nga “ang paglugos nagapabuang sa maalam.” (Manugwali 7:7) Gani, ano ang himuon mo?

Ginapakita sang mga pagtuon nga labing maayo nga indi pagtinguhaan nga husayon ang pagpanggamo sing kinaugalingon. Diin ang isa ka biktima makakita sing bulig? Ang pila ka dalagku nga mga kompanya nagpatok sing isa ka paagi agod buligan ang ila mga empleyado nga nagabatyag nga ginagamo sila. Nahibaluan sini nga mga kompanya nga sa ila kaugalingon gid nga bentaha kon madula ang pagpanggamo. Suno sa isa ka pagbanta, ang mga manugpangabudlay nga nagapanggamo sa isa ka biktima ginatublag sing tubtob sa 10 porsiento sang ila oras sa pagtrabaho. Kon may amo sini nga kahimusan, ang isa ka biktima dapat mangayo sing bulig. Ang isa ka wala ginadampigan nga manuglaygay​—ayhan gikan sa sulod mismo sang pagdumalahan sang amo ukon gikan sa gua​—mahimo magbukas sang dalan agod hambalan sang tanan nga partido ang problema kag maghimo sing mga pagsulundan sang paggawi sa trabaho.

Wala sing Ginagarantiya nga Solusyon

Sa pagkamatuod, dapat batunon nga wala sing ginagarantiya nga solusyon para sa pagpanggamo. Mahimo masapwan bisan sang mga nagaaplikar sang mga prinsipio sang Biblia nga ginbalay sa sining artikulo nga ang indi maayo nga pagtratar sa trabaho yara gihapon. Makapat-od sila nga ang ila pagbatas kag ang ila mga panikasog sa pagpakita sing diosnon nga mga kinaiya sa tunga sang indi maayo nga kahimtangan nakita ni Jehova nga Dios.​—2 Cronica 16:9; Jeremias 17:10.

Depende kon daw ano kalala kag kasunson ang malain nga pagtratar, ang iban sa sini nga sitwasyon nagpamat-od sa pagpangita sing lain nga trabaho. Ang iban naman wala sing mapilian, kay mahimo nga maiwat ang mga trabaho kag pila lamang ang mahimo makabulig. Natukiban sang ulihi ni Monika, nga ginsambit sa nagligad nga artikulo, nga nalubad ang problema sang ang isa sa panguna nga nagapanggamo naghalin sa trabaho. Subong resulta, nangin mas malinong ang kahimtangan, kag natapos niya ang iya paghanas antes sia namat-od nga magpangita sing lain nga trabaho.

Si Peter naman, nga ginsambit sa una nga artikulo, nakatigayon sing bug-os nga kaumpawan sang nagretiro sia sing temprano. Apang, bisan sang ginagamo, si Peter nakabenepisyo sa suporta sang iya asawa. “Nakahibalo sia sang ginaantos ko, kag isa sia ka torre sang kabakod,” siling niya. Samtang nagaantos sang mga pagtilaw, si Monika kag si Peter nakatigayon sing pinasahi nga lugpay gikan sa ila pagtuo subong mga Saksi ni Jehova. Ang pagpakigbahin sa publiko nga ministeryo nagpabakod sang ila pagtahod sa kaugalingon, samtang ang pagpakig-upod sa mga masigkatumuluo nagpabakod sang ila pag-abyanay.

Ano man ang imo kahimtangan, himua ang imo bug-os nga masarangan agod mapaluntad ang maayo nga relasyon sa ulubrahan. Kon ginagamo ka, sunda ang laygay ni apostol Pablo: “Dili magbayad sa bisan kay sin-o sing malaut sang malaut . . . Kon mahimo, sa masarangan ninyo, magpakighidait sa tanan nga tawo. . . . Dili magpadaug sa malaut, kundi dag-a ang malaut paagi sa maayo.”​—Roma 12:17-21.

[Blurb sa pahina 8]

Ang pagkamainabyanon makapahaganhagan sang di-maayo nga kahimtangan

[Blurb sa pahina 9]

“Kon mahimo, sa masarangan ninyo, magpakighidait sa tanan nga tawo.”—ROMA 12:18

[Retrato sa pahina 8, 9]

Husaya gilayon ang mga di-paghangpanay